Olimpia Valencia

Olimpia Valencia
	;
Nome orixinal	Olimpia Valencia López
Biografía
Nacemento	14 de decembro de 1898 ; Baltar, España
Morte	10 de xullo de 1987 (88 anos); Vigo, España
Datos persoais
Residencia	Vigo
País de nacionalidade	España
Educación	Universidade de Santiago de Compostela
Actividade
Ocupación	xinecóloga , médica
Lingua	Lingua castelá
Familia
Pai	Anacleto Valencia Lama

Olimpia Valencia López, nada en Baltar (Ourense) o 14 de decembro de 1898 e finada en Vigo o 10 de xullo de 1987, foi a primeira galega titulada en medicina en Galicia.^[1] Especializouse en xinecoloxía.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Era a única filla de Anacleto Valencia Lama, industrial hostaleiro que en 1910 se trasladou a Vigo coa familia. Realizou os estudos de bacharelato no Instituto de Pontevedra (actual IES Sánchez Cantón).^[2] Estudou Maxisterio, para o que se preparou por libre na Academia Minerva. Sen vocación para o ensino, en 1919 comezou os estudos de Medicina na Universidade de Santiago de Compostela. Licenciouse en 1925,^[3] con premio extraordinario e dezanove matrículas de honra.^[4] Ese mesmo ano marchou a Madrid facer a tese de doutoramento, que presentou en 1930 co título de La colesterinemia en la sangre en relación con la anestesia quirúrgica^[5] dirixida polo doutor Sebastián Recaséns, da Cátedra de Obstetricia.^[6]

En Madrid aloxouse durante tres anos na Residencia de Señoritas da rúa Fortuny, onde tamén exerceu outras funcións para gañar unha bolsa co fin de pagar a estancia. No curso 1926-27 impartiu clases de cultura xeral ás residentes. O seguinte curso foi nomeada médica titular do Instituto Escuela, institución docente experimental xurdida do contorno da Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas.^[5]

Etapa en Vigo[editar | editar a fonte]

En 1928 trasladouse a Vigo. Puxo en marcha un consultorio de medicina xeral e xinecoloxía no número 11 da rúa do Príncipe.^[7], Alí exerceu a profesión ata a súa xubilación, non exenta de dificultades ao principio pola súa condición de muller. Olimpia mantivo conexión coa investigación e preocupouse por contactar coas técnicas e os avances médicos que se estaban a dar no estranxeiro. En 1929 solicitou unha bolsa á Junta para Ampliación de Estudios para ampliar coñecementos en clínicas xinecolóxicas de Alemaña e Suíza.^[5]

Foi unha das fundadoras en 1930 da Academia Médico-Quirúrgica de Vigo, institución da que chegou a ser vicepresidenta (1935).^[5] Como investigadora, presentou un relatorio nas I Jornadas Médicas Gallegas, celebradas na Coruña en 1929. En 1934 fixo unha comunicación na Academia de Vigo: La mujer gallega ante el homenaje a Paz Pardo. Tamén foi membro fundadora da Alianza Francesa de Vigo.^[8]

Muller de inquietudes culturais e vinculada a Galicia, tivo relación con recoñecidos intelectuais e galeguistas, como Valentín Paz-Andrade, Álvaro das Casas ou Ramón Fernández Mato. Aceptou encabezar en xuño de 1931 un chamamento de apoio á candidatura galeguista da provincia de Pontevedra e outro en xuño de 1936 en prol do SI no Plebiscito do Estatuto de Autonomía de Galicia. Ambos documentos estaban asinados só por mulleres. En febreiro de 1937 foi detida e pasou catro días no cuartel da Garda Civil, acusada de pertencer ao Partido Galeguista e de ter trato con xente de esquerdas.^[9] Os bos informes sobre o seu comportamento e un "donativo" conseguiron que saíse en liberdade.^[10] Os anos seguintes foron de gran dureza: acusada de "roxa", moitas persoas deixaron de ir á súa consulta. Na década de 1940 conseguiu un posto na Seguridade Social e xubilouse na década de 1960.

Formou parte do comité organizador das Jornadas Médicas Galaico-Portuguesas, celebradas en 1958.^[11]

Olimpia Valencia seguiu a traballar con máis de 80 anos na súa consulta particular, na liña dunha vida austera dedicada á profesión e ao estudo. Morreu no verán de 1987.^[8]

Recoñecementos[editar | editar a fonte]

O Roteiro en feminino Sons de Mulleres ten sinalizado co número 11 o edificio onde Olimpia Valencia viviu e tivo a súa consulta en Vigo.
Foi nomeada filla predilecta de Baltar en 2017.^[10]
No edificio onde viviu e tivo a súa consulta foron colocadas dúas placas conmemorativas, unha do Concello de Vigo en 2003 e outra da Irmandade da Sanidade Galega (ISAGA) en 2016.^[12]
O Cinbio, Centro de Investigacións Biomédicas da Universidade de Vigo, leva o seu nome.^[13]
Na parroquia viguesa de Oia hai unha rúa co seu nome.^[14]
En outubro de 2019 a Xunta de Galicia anunciou que o edificio das Seccións da Audiencia dos xulgados de Vigo, cando se trasladen á nova Cidade da Xustiza, no antigo Hospital Xeral, pasaría a ser o centro de saúde "Olimpia Valencia".^[15]
En 2020 decidiuse que a biblioteca da Facultade de Medicina de Santiago de Compostela levaría o seu nome.^[16]
En 2021 foi unha das mulleres representadas como pioneiras nun mural da Marcha Mundial das Mulleres na Gran Vía de Vigo.
En 2023 a revista Gciencia considerouna unha das 20 mulleres de ciencia en Galicia que había que coñecer.^[17]