Accidente da fábrica de alúmina de Ajka

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Vista aérea do dique de contención que cedeu liberando o lodo vermello.
Vista aérea do dique de contención que cedeu liberando o lodo vermello.
Zona afectada polo verquido
Zona afectada polo verquido

O accidente da fábrica de alúmina de Ajka foi unha catástrofe industrial producida en Ajka (Veszprém, Hungría) o 4 de outubro de 2010 ás 12:25 CEST (10:25 UTC), tras romper un dique liberando preto dun millón de metros cúbicos de refugallos de "lodo vermello", na Fábrica de Alúmina de Ajka (Ajkai Timföldgyár).[1][2][3] O lodo acadou entre 1 e 2 metros de altura asolagando as localidades contiguas, en especial Kolontár[2][3] e Devecser.[2][3][4] No primeiro día contabilizáronse catro mortos e 123 feridos, e até o día 8 a cifra aumentara a sete falecidos e 150 feridos.[1][4][5][6] Para o día 13, xa había 9 mortos, e a décima vítima, un home de 71 anos, faleceu o 5 de novembro no hospital de Győr, onde o atendían, por mor das súas queimaduras.[7] Preto de 40 quilómetros cadrados de terreo foron contaminados, incluíndo o río Danubio dende o día 7 de outubro.[8] O día 8 pola tarde, a localidade de Kolontár tivo que ser evacuada ante a ameaza de que o muro de contención da presa cedese debido á súa fraxilidade e asolagase o municipio: en caso de producirse a rotura do dique suporía unha vertedura de 500 000 metros cúbicos de lodo, segundo o primeiro ministro Viktor Orbán.[9]

Orixe do lodo[editar | editar a fonte]

O lodo vermello é un subproduto do proceso Bayer, que se emprega para obter o óxido de aluminio a partir da bauxita, a partir da cal despois se obtén aluminio. O lodo vermello contén na súa maior parte impurezas da bauxita: a característica cor vermella procede do óxido de ferro hidratado, sendo este o seu principal compoñente (até un 60%); á súa vez, contén titanio e compostos de vanadio[10] entre outras pequenas cantidades de metais pesados.[11] O lodo, o cal é altamente alcalino, unha vez que se produce, é almacenado en estanques de gran envergadura ao aire libre, e había preto de 30 millóns de toneladas do produto almacenado preto da planta Ajkai Timföldgyár.[11] Segundo un informe publicado por MAL (Magyar Alumínium Zrt.), o lodo ten a seguinte porcentaxe química:[12]

Material Porcentaxe aprox. Observacións
Fe2O3 (Óxido de ferro) 40-45% Dá a cor vermella ao barro
Al2O3 (Óxido de alúmina) 10-15% Óxido de alúmina non extraído
SiO2 (Óxido de silicio (IV)) 10-15% Presente como sodio ou calcio-alúmina-silicio
CAO (Óxido de calcio) 6-10%
TiO2 (Dióxido de titanio) 4-5%
Na2O (Óxido de sodio) 5-6% Causa do alto nivel de pH e das queimaduras químicas

Non está claro como puido ter rachado a contención do lodo. Aínda así, o accidente produciuse despois dun verán particularmente húmido no país, ó igual que noutras zonas de Europa Central.[13] A policía confiscou algúns documentos sobre a planta de Ajka, aínda que un representante da compañía Aluminio Húngaro, S.A.C. (Magyar Alumínium Zrt., MAL) dixo que na última inspección do dique non se observou nada anómalo.[13] O primeiro ministro de Hungría, Viktor Orbán declarou que o desastre foi provocado por un erro humano.[14]

Imaxe a cor natural da zona do desastre tomada por un satélite da NASA.
Imaxe a cor natural da zona do desastre tomada por un satélite da NASA.

A diferenza doutros refugallos da minería, o lodo vermello non contén un alto nivel de metais pesados, aínda que en terreo normal pode superar sete veces o nivel aconsellable. As análises de lodo en Kolontár, levados a cabo por Greenpeace, amosaron niveis de cromo en cantidades de 660 mg/kg, arsénico (110 mg/kg) e mercurio (1,3 mg/kg). O Goberno declarou que o lodo "non é velenoso". Doutra banda a Academia de Ciencias de Hungría declarou que as concentracións de metais pesados non foron considerablemente perigosas para o medio ambiente.[15][16]

A onda de lodo asolagou as rúas de Kolontár e Devecser. Na primeira confirmouse a morte de catro persoas, mentres que na segunda localidade, a forza da riada levou por diante múltiples vehículos.[17][18] A causa do falecemento das vítimas non foi confirmada de maneira oficial; un representante da Dirección Xeral Estatal de Protección de Catástrofes (Országos Katasztrófavédelmi Főigazgatóság, OKF) comentou a posibilidade de que perecesen afogados.[18] Preto de seis persoas seguían desaparecidas 24 horas despois do accidente.[17]

A OKF declarou que o lodo foi considerado daniño e que podería causar irritación por reacción alcalina naquelas persoas que estando en contacto con esa substancia non se lavaron a fondo con auga limpa.[19] O alcalde de Devecser dixo que 80 ou 90 persoas foron hospitalizadas por queimaduras químicas.[20] Péter Jakabos, un dos médicos do hospital de Győr onde se achan a maioría de ingresados, declarou na Televisión Húngara (Magyar Televízió) que pode levar varios días ata que á xente se lle curen esas queimaduras.[5] Desde Magyar Alumínium (MAL) declararon que o lodo non está considerado perigoso segundo as normas da Unión Europea.[6] As medidas iniciais levadas a cabo pola OKF mostraron que o lodo é extremadamente alcalino cun pH estimado 13.[16]

O Río Marcal unha semana despois do accidente.
O Río Marcal unha semana despois do accidente.

Os produtos químicos extinguiron a vida mariña do río Marcal e o día 7 de outubro chegou a un afluente do Danubio obrigando aos países polos que pasa o río a desenvolver plans de emerxencia.[21]

Contención e limpeza[editar | editar a fonte]

Ademais dos efectos inmediatos do lodo vermello, tamén coubo a posibilidade de que se producira unha contaminación das augas dentro do país. Pretendeuse neutralizar o efecto alcalino vertendo xeso e ácido bioacético na auga, en varios puntos do río Marcal, e tamén na súa confluencia.[22] O Marcal desemboca en Karakó no río Rába, á súa vez, o Rába desemboca no Danubio na rexión de Győr-Moson-Sopron.

Ao día seguinte do accidente, o Secretario de Estado do Ministerio de Medio Ambiente, Zoltán Illés ordenou a suspensión de produción de aluminio da planta e a reconstrución da presa.[23] Ao día seguinte, o director da compañía declarou nunha entrevista radiofónica que lle gustaría renovar a produción a semana seguinte (cinco ou seis días despois do accidente producido o luns 4 de outubro).[24]

O goberno estimou que a limpeza podería levar un ano e custar dez millóns de dólares.[25]

Ás 19:36 (hora local) do 7 de outubro, o Goberno húngaro activa o Mecanismo de Protección Civil da UE para a axuda urxente internacional. O Centro de Información e Supervisión da Unión Europea comunicou unha petición de axuda experta aos 30 países integrantes (27 estados membros, Islandia, Liechtenstein e Noruega).[22]

Decisións tomadas[editar | editar a fonte]

O mesmo día do accidente foi suspendida a produción da Fábrica de Alúmina de Ajka.

O 11 de outubro, o primeiro ministro de Hungría, Viktor Orbán declarou que o goberno tomaría o control sobre a empresa causante da catástrofe e, ao mesmo tempo, detiveron a Zoltán Bakonyi, director xeral de Aluminio Húngaro, S.A.C. (MAL Zrt.).[26] O 13 de outubro liberárono segundo decisión do Tribunal de Condado de Veszprém por non haber forte sospeita de delito, aínda que seguiría sendo presunto. Con todo, a Procuradoría reclamou contra a súa liberación.[27]

Rematada a maioría dos traballos de limpeza e a construción dunha parede protectora contra unha posible vertedura de novo, o venres, 15 de outubro a planta de Ajka puido continuar a súa produción e a maioría dos habitantes evacuados de Kolontár puido regresar á aldea. Ese mesmo día, un total de nove casas tiveron que ser destruídas polos danos sufridos.[28] Segundo informacións obtidas da Televisión Húngara e noticias, o número das casas que se fixeron inhabitables debido ao barro vermello ascendeu a máis de 200.[29]

Despois dos feitos, un grupo de científicos independentes foi contratado para investigar as causas verdadeiras da rotura do encoro, mentres outras persoas responsables da fábrica foron detidas. Segundo o resultado final da investigación, o accidente foi provocado por un corremento de terra.[30]A pesar diso, o goberno húngaro declarou que o único responsable pola catástrofe é a empresa MAL.[31]

Referencias[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.katasztrofavedelem.hu/index2.php?pageid=lakossag_esemeny_olvas&nid=45
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://index.hu/belfold/2010/10/04/iszapomles_veszprem_megyeben/
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/hungary/8043969/Hungary-threatened-by-ecological-catastrophe-as-toxic-sludge-escapes-factory.html
  4. ↑ 4,0 4,1 https://www.msnbc.msn.com/id/39503888/ns/world_news-europe/
  5. ↑ 5,0 5,1 http://www.guardian.co.uk/world/2010/oct/05/hungary-sludge-disaster-state-of-emergency
  6. ↑ 6,0 6,1 "Két újabb holttestet találtak a devecseri vörösiszapban (Dos cuerpos más fueron encontrados en el barro rojo de Devecser)". Origo.hu (en húngaro). 8 de octubre de 2010. 
  7. ↑ Asciende a 10 el número de muertos de la catástrofe del barro rojo – Index.hu
  8. ↑ El aluminio intoxica el Danubio, LaSexta Noticias.
  9. ↑ http://www.lasextanoticias.com/noticias/ver/el_aluminio_intoxica_el_danubio/283853
  10. ↑ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, A. (1984), Chemistry of the Elements, Oxford: Pergamon, p. 245, ISBN 0-08-022057-6 .
  11. ↑ 11,0 11,1 https://es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0-08-022057-6
  12. ↑ "Announcement of MAL Hungarian Aluminium". MAL. Arquivado dende o orixinal o 10 de octubre de 2010. Consultado o 7 de octubre de 2010. 
  13. ↑ 13,0 13,1 http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2010/10/05/130351938/red-sludge-from-hungarian-aluminum-plant-spill-an-ecological-disaster
  14. ↑ "Toxic Red Sludge Spill From Hungarian Aluminum Plant 'An Ecological Disaster'", David Gura, NPR, 5 de octubre de 2010
  15. ↑ "Danube 'neutralising toxic sludge' - Europe, World - The Independent". web.archive.org. 2010-10-11. Archived from the original on 14 de marzo de 2021. Consultado o 2023-10-23. 
  16. ↑ 16,0 16,1 http://web.archive.org/web/http://www.ajc.com/business/sludge-hit-hungarian-villagers-663207.html
  17. ↑ 17,0 17,1 https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-11491412
  18. ↑ 18,0 18,1 https://web.archive.org/web/20101008150811/http://mti.hu/cikk/2010/10/05/az_allamtitkar_felfuggesztette_a_mal_zrt-_tevekenyseget-504849
  19. ↑ "Accidente de la fábrica de alúmina de Ajka" (en castelán). 2022-01-29. 
  20. ↑ "Accidente de la fábrica de alúmina de Ajka" (en castelán). 2022-01-29. 
  21. ↑ "Hungarian chemical sludge spill reaches Danube". BBC News (en inglés). 2010-10-07. Consultado o 2023-10-23. 
  22. ↑ 22,0 22,1 "Accidente de la fábrica de alúmina de Ajka" (en castelán). 2022-01-29. 
  23. ↑ "MTI - Az államtitkár felfüggesztette a MAL Zrt. tevékenységét". web.archive.org. 2010-10-08. Archived from the original on 08 de outubro de 2010. Consultado o 2023-10-23. 
  24. ↑ "Hungary firm wants to restart production after spill" (en inglés). Reuters. 6 de octubre de 2010. 
  25. ↑ "Eyewitness: Hungary's toxic spill" (en inglés). BBC. 6 de octubre de 2010. 
  26. ↑ Index.hu
  27. ↑ El jefe de MAL se fue a casa (Index.hu)
  28. ↑ Noticias de Radio Nacional de Hungría MR1 – Radio Kossuth
  29. ↑ Index.hu, Televisión Húngara
  30. ↑ Segundo noticias da radio húngara.
  31. ↑ MAL ya es oficialmente el responsable de la catástrofe – Index.hu

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Fotos do desastre https://web.archive.org/web/20101011091819/http://redsludge.bm.hu/

Sitio oficial do goberno de Hungría sobre o desastre https://web.archive.org/web/20101011091819/http://redsludge.bm.hu/

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Accidente_da_fábrica_de_alúmina_de_Ajka&oldid=6669343»