Dorotea Bárcena

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Dorotea Bárcena Sánchez»)
Dorotea Bárcena
Nacemento9 de xullo de 1944
LugarOviedo
Falecemento22 de novembro de 2016
NacionalidadeEspaña
Profesiónactriz e director teatral
Na rede
IMDB: nm0126579 Editar o valor em Wikidata
editar datos en Wikidata ]

Adoración Sánchez Bárcena, nada en Oviedo o 9 de xullo de 1944 e finada en Santiago de Compostela o 22 de novembro de 2016,[1][2][3] foi unha actriz, dramaturga e directora de teatro galega.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Diplomada en Maxisterio, abandonou moi pronto as funcións docentes no Colexio dos Pais Xesuítas de Vigo para dedicarse de cheo ao teatro,[3] participando en 1970 na creación, con Xulio Lago, do grupo Esperpento Teatro Xove,[1] un dos grupos máis activos do incipiente teatro independente galego. Neste grupo dirixiu os espectáculos As bicicletas (1972, sobre un texto de Antonio Martínez Ballesteros), Historias do Zoo (1973, sobre un texto de Edward Albee) e A Orxía (1973, sobre un texto de Enrique Buenaventura), e participa como actriz noutras propostas como Os opositores , O vendedor de peixe ou O home que se converteu en can, a partir de textos de Antonio Martínez Ballesteros, Miguel Cobaleda e Oswaldo Dragún, con dirección de Xulio Lago.

Participa ao mesmo tempo na dirección e coordinación das Xornadas de Teatro que Esperpento Teatro Xove organiza en Vigo e que supón a presentación na cidade de compañías como Els Joglars, Els Comediants, Ditirambo, José Luis Gómez, Aquelarre, Esperpento (de Sevilla), TEI de Madrid, Gangarilla, Caterva, A-71, Plutja, La Picota, Teatro de la Ribera, Cizalla, Teatro del Mar, Teatro del Mediodía ou PTV.

En 1985 participa como actriz no primeiro espectáculo de Teatro do Atlántico, Xoana, creado a partir dun texto de Manuel Lourenzo con dirección do propio Xulio Lago. Colabora na dramaturxia e como axudante de dirección do primeiro espectáculo do Centro Dramático Galego, Woyzeck, dirixido por Xulio Lago a partir do texto homónimo de Georg Büchner, estreado en 1984, e en 1985 dirixe Follas Novas, unha dramaturxia propia a partir do poemario homónimo de Rosalía de Castro.

Coa compañía Medusa representa a obra Mulliéribus, da que tamén era a autora, en 1987 coa dirección de Fernanda Lapa.[4]

Tamén en 1987 funda a compañía Teatro da Lúa, na que desenvolveu traballos como dramaturga, actriz e directora de escena como en Sigrid era só unha moneca rota en 1989, Cabaret Alén en 1991, ou De picas, cruces e carabelas. Farsa de conquista i encomedas tamén en 1991.[5][5][6][7]

Durante 1988 é directora do Centro Dramático Galego.[3] Posteriormente realiza traballos co Centro Dramático Nacional, participando no espectáculo Martes de carnaval a partir da coñecida obra de Ramón María del Valle-Inclán e dirixido por Mario Gas en 1995;[1] con A Factoría Teatro en A casa de América (1998, sobre un texto de Edward Thomas con dirección de Cristina Domínguez) e co CDG en Xelmírez ou a groria de Compostela (1999, sobre un texto de Daniel Cortezón, con dirección de Roberto Vidal Bolaño).[8]

Os seus traballos están marcados pola inmediatez da posta en escena, pero tamén pola necesidade de crear historias desde a perspectiva da muller e de contalas utilizando outro punto de vista.[5]

Hai que destacar ademais as súas múltiples colaboracións e traballos en cine e televisión e os diversos premios recibidos ao longo da súa xa dilatada traxectoria profesional.

Obra[editar | editar a fonte]

Teatro[editar | editar a fonte]

Como actriz[editar | editar a fonte]

Como autora[editar | editar a fonte]

  • O Agnus Dei dunha nai (como "Nai", con Teatro Da Mari Gaila, coautora con Xulio Lago)[16]
  • Mulliéribus (como "Raíña", coa Compañía Medusa con dirección de Fernanda Lapa)[4]
  • Sigrid era só unha moneca rota (con Teatro da Lúa)
  • Cabaret Alén (con Teatro da Lúa; tamén como directora)
  • A irmandade do Graal (con Teatro da Lúa; tamén como directora)
  • Celestina (Fantasía para xoguetes) (con Teatro da Lúa; tamén como directora)
  • Entre bastidores (con Teatro da Lúa; tamén como directora)
  • As Troianas (con Teatro da Lúa)
  • Últimamente non durmo nada (con Teatro da Lúa)
  • Con flores a María (con Teatro da Lúa; tamén como directora)
  • Medea (para a Olimpiada Cultural de Barcelona 92)
  • Martes de Carnaval (co Centro Dramático Nacional)
  • Casa de América (coa Factoría Teatro)
  • Kvetch: O rosmón (obra de Steven Berkoff, coa compañía Teatro do Morcego)
  • As mulleres do porvir (con Teatro da Lúa con dirección de Xan Cejudo).[17]

Como directora[editar | editar a fonte]

Cine e televisión[editar | editar a fonte]

Premios e mencións[editar | editar a fonte]

  • Premio AGAPI á Mellor Interpretación Feminina por El baile de las ánimas.
  • Premio da Crítica de Galicia no apartado de Iniciativas Culturais.
  • Finalista como mellor autor teatral en galego dos Premios MAX das Artes escénicas pola obra As mulleres do provir (2004).
  • Premio de Honra Marisa Soto 2006.[19]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 "Falece a actriz Dorotea Bárcena". Informativos, TVG. 22/11/2016. Arquivado dende o orixinal o 24/11/2016. Consultado o 24/11/2016. 
  2. "Galicia por Diante on Twitter". Twitter. Consultado o 22/11/2016. 
  3. 3,0 3,1 3,2 "Fallece a los 72 años la actriz Dorotea Bárcena". El Progreso. 22/11/2016. 
  4. 4,0 4,1 Ficha de Mulliéribus no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  5. 5,0 5,1 5,2 Ficha no sitio web da Asociación de Directores de Escena de España Arquivado 15 de xullo de 2016 en Wayback Machine. (en castelán)
  6. Ficha de Cabaret Alen no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  7. Ficha de De picas, cruces e carabelas. Farsa de conquista i encomedas no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  8. "A AAAG despídese da actriz e compañeira Dorotea Bárcena, pioneira da escena galega"". AAAG. 22/11/2016. 
  9. Ficha de A casa da América no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  10. Ficha de Agasallo de sombras no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  11. Ficha de Xoana no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  12. Cartel
  13. Ficha de De Picas, Cruces e Carabelas. Farsa de Conquista e Encomendas no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  14. Ficha de Ultimamente non durmo nada no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  15. Ficha de 'Un cranio furado na páxina web do Centro Dramático Galego
  16. Ficha de O Agnus Dei dunha nai no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  17. Ficha de As mulleres do porvir no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  18. Ficha de A longa agonía das centolas no Centro de Documentación Teatral (en castelán)
  19. 19,0 19,1 19,2 Premio de honra María Casares 2006 AAAG.
  20. Currículo na Asociación de Actores e Actrices de Galicia
  21. Ficha de Follas Novas no Centro de Documentación Teatral (en castelán)

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

  1. ""Dorotea Bárcena foi unha figura importantísima malia quedar sepultada baixo o clixé raquítico da sogra dos Tonechos"". Praza.gal. 18 de febreiro de 2022.