Dinastía Chou

Dinastía Chou
Localización
Poboación
Lingua oficial	lingua chinesa antiga
Xeografía
Parte de	Three Dynasties (en)
Datos históricos
Precedido por	Dinastía Shang
Creación	c. 1046 a. C.
Disolución	c. 256 a. C.
Sucedido por	Dinastía Qin
Organización política
Forma de goberno	monarquía
Moeda	spade money (en)

A dinastía Zhou ou Chou^[1] (chinés clásico: 周; Wade-Giles: Chou¹; pinyin: Zhōu)^[2] foi unha das primeiras dinastías chinesas. Estímase que o inicio desta dinastía tivo lugar coa caída da dinastía Shang, a finais do século X ou IX a.C., e o seu fin co ascenso da dinastía Chin ou Qin (non confundir coa dinastía Qing), no 256 a. C. (ou 221 a. C.). A dinastía Chou foi a dinastía máis longa de toda a historia chinesa, e a tecnoloxía da Idade do Ferro foi introducida na China neste período.

Mandato do Ceo[editar | editar a fonte]

Na tradición historiográfica chinesa, os líderes Chou disiparon á familia Yin (Shang) e lexitimaron o seu goberno invocando o Mandato do Ceo, unha noción pola que o rei (o "fillo do ceo") gobernaba por dereito divino, pero a perda do trono indicaría que perdera ese dereito. O Mandato do Ceo estableceu que os Chou asumiron a ascendencia divina (Tian-Huang-Shangdi) sobre a ascendencia divina dos Shang (Shangdi). A doutrina explicou e xustificou o fin da dinastía Xia e da dinastía Shang, ao tempo que apoiaba a lexitimidade dos gobernantes actuais e futuros. A dinastía Chou foi fundada pola familia Ji e tiña a súa capital na cidade de Hao (ou Haojing, preto da actual Xi'am). Posuíndo a mesma lingua e cultura semellante aos Shang, os primeiros reis Chou, mediante a conquista e a colonización, estenderon gradualmente a cultura chinesa polas terras bárbaras das chairas centrais.

Fengjian[editar | editar a fonte]

Na historiografía occidental, o período Chou é xeralmente descrito como feudal, xa que o sistema descentralizado dos Chou semellaba ao sistema europeo medieval. Porén, os historiadores debaten sobre o termo feudal, que xurdiu para referirse a un contexto pura e especificamente europeo. Polo tanto, o termo máis axeitado para clasificar o sistema político de Chou sería da propia lingua chinesa: sistema Fengjian. A organización do territorio baseábase en estados subordinados, gobernados por homes elixidos polo rei, xeralmente conselleiros e xenerais de confianza, e polos seus herdeiros. Os estados pagaban tributos á capital, onde o Fillo do Ceo gobernaba como monarca absoluto. Tamén debían proporcionar soldados en tempo de guerra. Porén, toda esta organización en realidade só existiu durante o Período Chou Occidental, tras o cal perdeu a súa relevancia co declive do poder real fronte aos estados ascendentes.

Chou Occidental e Oriental[editar | editar a fonte]

Inicialmente, a familia Ji puido controlar estreitamente o reino. No 771 a. C., despois de que o rei You substituíse á súa raíña pola concubina Baosi, a capital foi saqueada polas forzas conxuntas do pai da raíña, que era o poderoso marqués de Shen, así como as forzas do descontento estado de Zeng dos odiosos bárbaros do oeste, o rong. O fillo da raíña, Ji Yijiu, foi proclamado novo rei polos nobres dos estados sublevados. A capital foi trasladada ao leste no 770 a. C., a Wangcheng (na actual provincia de Henan), que era un lugar máis modesto, pero afastado da fronteira cos bárbaros e polo tanto máis seguro ante posíbeis ataques.

Vaso da civilización Chou occidental dos séculos IV-III a.C. no Museo Británico

Debido a estas rupturas, os historiadores adoitan dividir a era Chou en Chou occidental (西周, pinyin Xī Zhōu), que vai desde a fundación do reino por Ji Fa en 1046 até o golpe de estado de 771 a. C. 771 a. C., e Chou oriental ( chinés tradicional : 東周Chinés simplificado : 东周, pinyin : Dōng Zhōu ), dende o 771 ata o 256 a. C. 256 a. C., coa caída de Chou, ou aínda 221 a. C. 221 a. C., cando se consolidou o Imperio Qin. O ano exacto do inicio do Chou occidental aínda é motivo de debate: algo entre 1122, 1027 e outros anos entre os século XII e XI a.C. foron propostos. Os historiadores chineses mencionan habitualmente o ano 841 a. C. baseado nos Rexistros do Historiador de Sima Qian, pero outros apuntan ao ano 1046 a.C. como o máis probábel. O Período Chou Oriental divídese en dous subperíodos. O primeiro, comezou no 771 e rematou no 481 a. C., chámase Período Primavera e Outono, en referencia a unha famosa crónica histórica da súa época. O segundo subperíodo chámase Período dos Estados Combatentes, cando o Fillo do Ceo perdeu o respecto que lle quedaba entre os estados, tras dous golpes de estado que derrocaron aos gobernantes dos dous estados máis leais, Jim e Chi.

Declinio[editar | editar a fonte]

A partir do ataque do 771 a. C., o poder da corte de Chou decaeu gradualmente, e a fragmentación do reino levou a unha calamidade de guerras entre os estados. Desde a morte de You, os reis Chou só reinaron simbolicamente, e algúns nobres nin sequera puideron recoñecer á familia Ji como posuidores do Mandato Celestial, e mesmo se declararon reis dos seus respectivos territorios. Finalmente, a dinastía foi derrocada no 256 a. C. 256 a. C., cando Wangcheng e Chengzhou, as únicas cidades aínda baixo o poder do rei, foron conquistadas polo Reino de Qin. O último pretendente ao trono de Chou, Hui de Chou, foi asasinado en 249 a. C. 249 a. C. Chi, o último estado combatente, foi conquistado no 221 a. C. 221 a. C., de Qin Shihuang, que entón declarou a fundación do Imperio Chinés. Por iso, pódense aceptar as tres datas para marcar o final da dinastía Chou.

Agricultura[editar | editar a fonte]

A agricultura na dinastía Chou era bastante intensiva e en moitos casos controlada polo propio goberno. Toda a terra cultivada estaba controlada por nobres, que as "prestaban" aos seus servos, de xeito similar ao feudalismo europeo. Por exemplo, un anaco de terra dividíase en nove partes en forma de "roda de auga", jing (井), co gran na parte media ía para o goberno, e os das partes circundantes para os agricultores. . Deste xeito, o goberno podería almacenar alimentos e distribuílos en épocas de mala colleita. Algúns sectores fabrís importantes da época incluían a produción de bronce, que se utilizaba integramente na produción de armas e ferramentas agrícolas. De novo, estas industrias estaban controladas pola nobreza, que dirixía a produción destes materiais.

Filosofía[editar | editar a fonte]

Durante a dinastía Chou pódense rastrexar as orixes da filosofía nativa chinesa, que desenvolveu as súas etapas iniciais a partir século VI a. C. Os maiores filósofos chineses, os que tiveron un maior impacto nas xeracións posteriores de chineses, foron Confucio, fundador do confucianismo, e Laozi, fundador do taoísmo. Outros filósofos, teóricos e escolas de pensamento nesta época foron Mozi, fundador do mohismo ; Mencio, un famoso confuciano que ampliou o legado de Confucio; Shang Yang e Han Fei, responsables do desenvolvemento do legalismo (a filosofía central da futura dinastía Qin); e Xun Zi, que sen dúbida foi o centro da antiga vida intelectual chinesa durante o seu tempo, aínda máis que figuras intelectuais emblemáticas como Mencio. ^[3]

Li[editar | editar a fonte]

Estabelecido durante o período occidental, o sistema ritual Li chinés tradicional: 禮; chinés simplificado: 礼; pinyin: lǐ codificaba a comprensión dos costumes como expresión da xerarquía social, a ética e a regulación relativa á vida material; as prácticas sociais correspondentes idealizáronse dentro da ideoloxía confuciana.

O sistema foi canonizado nos Compendios do Libro dos Ritos, Chouli e Yili da dinastía Han (206 a. C.–220 d. C.), converténdose así no corazón da ideoloxía imperial chinesa. Aínda que o sistema foi inicialmente un corpo respectado de regulacións concretas, a fragmentación do período Chou occidental levou o ritual a avanzar cara á moralización e a formalización en relación con:

As cinco ordes da nobreza chinesa
Templos ancestrais (tamaño, número lexítimo de pavillóns)
Regulamento da cerimonia (número de vasos rituais, instrumentos musicais, persoas na pista de danza)

Nome Propio	Nome Póstumo	Duración do Reinado¹	Nome co que é máis coñecido
Ji Chang 姬昌	Wenwang 文王	Pré-dinástico	Wen de Chou
Ji Fa 姬發	Wuwang 武王	1046-1043 a. C.¹	Wu de Chou
Ji Song 姬誦	Chengwang 成王	1042-1021 a. C.¹	Zheng de Chou
Ji Chao 姬釗	Kangwang 康王	1020-996 a. C.¹	Kang de Chou
Ji Xia 姬瑕	Chaowang 昭王	995-977 a. C.¹	Chao de Chou
Ji Man 姬滿	Muwang 穆王	976-922 a. C.¹	Mu de Chou
Ji Yihu 姬繄扈	Gongwang 共王	922-900 a. C.¹	Gong de Chou
Ji Jian 姬囏	Yiwang 懿王	899-892 a. C.¹	Yi de Chou
Ji Pifang 姬辟方	Xiaowang 孝王	891-886 a. C.¹	Xiao de Chou
Ji Xie 姬燮	Yiwang 夷王	885-878 a. C.¹	Yi de Chou
Ji Hu 姬胡	Liwang 厲王	877-841 a. C.¹	Li de Chou
	Gonghe (regente) 共和	841-828 a. C.	Gonghe
Ji Jing 姬靜	Xuanwang 宣王	827-782 a. C.	Xuan de Chou
Ji Gongsheng 姬宮湦	Youwang 幽王	781-771 a. C.	You de Chou
Fin de Chou Occidental / Inicio de Chou Oriental
Ji Yijiu 姬宜臼	Pingwang 平王	770-720 a. C.	Ping de Chou
Ji Lin 姬林	Huanwang 桓王	719-697 a. C.	Huan de Chou
Ji Tuo 姬佗	Chuangwang 莊王	696-682 a. C.	Zhuang Chou
Ji Huchi 姬胡齊	Xiwang 釐王	681-677 a. C.	Xi de Chou
Ji Lang 姬閬	Huiwang 惠王	676-652 a. C.	Hui de Chou
Ji Zheng 姬鄭	Xiangwang 襄王	651-619 a. C.	Xiang de Chou
Ji Renchen 姬壬臣	Qingwang 頃王	618-613 a. C.	Qing de Chou
Ji Ban 姬班	Kuangwang 匡王	612-607 a. C.	Kuang de Chou
Ji Yu 姬瑜	Dingwang 定王	606-586 a. C.	Ding de Chou
Ji Yi 姬夷	Jianwang 簡王	585-572 a. C.	Jian de Chou
Ji Xiexin 姬泄心	Lingwang 靈王	571-545 a. C.	Ling de Chou
Ji Gui 姬貴	Jingwang 景王	544-521 a. C.	Jing de Chou
Ji Meng 姬猛	Daowang 悼王	520 a. C.	Dao de Chou
Ji Gai 姬丐	Jingwang 敬王	519-476 a. C.	Jing de Chou
Ji Ren 姬仁	Yuanwang 元王	475-469 a. C.	Yuan de Chou
Ji Jie 姬介	Chendingwang 貞定王	468-442 a. C.	Chending de Chou
Ji Chuji 姬去疾	Aiwang 哀王	441 a. C.	Ai de Chou
Ji Shu 姬叔	Siwang 思王	441 a. C.	Si de Chou
Ji Wei 姬嵬	Kaowang 考王	440-426 a. C.	Kao de Chou
Ji Wu 姬午	Weiliewang 威烈王	425-402 a. C.	Weilie de Chou
Ji Jiao 姬驕	Anwang 安王	401-376 a. C.	(An de Chou
Ji Xi 姬喜	Liewang 烈王	375-369 a. C.	Lie de Chou
Ji Bian 姬扁	Xianwang 顯王	368-321 a. C.	Xiam de Chou
Ji Din 姬定	Shenjingwang 慎靚王	320-315 a. C.	Shenjing de Chou
Ji Yan 姬延	Nanwang 赧王	314-256 a. C.	Nan de Chou
	Huiwang 惠王	255-249 a. C.	Hui de Chou²
1 A primeira data xeralmente aceptada na historiografía chinesa é 841 a. C., o inicio da rexencia de Gonghe. Todas as datas diferentes destas son alvo de discusións complexas. As datas aquí presentadas son aquelas fornecidas polo The Xia-Shang-Zhou Chronology, a obra de estudosos oficiais do goberno chinés publicada no ano 2000.
2 nobres da familia Ji proclamaron a Hui como sucesor de Nan despois que a súa capital, Luoyang, caíse perante as forzas de Qim en 256 a. C.. Entre tanto a resistencia de Chou non duraría moito tempo contra o avance de Qim e Nan é largamente considerado como tendo sido o último emperador da dinastía Chou.

Nota: a Dinastia Zhou ou Chou pode tamén referirse á Dinastía Zhou de 690 a 705 ou á Dinastía Zhou Posterior de 951 a 960

Notas[editar | editar a fonte]

↑ SCHAFER, E. H. China antiga. Rio de Janeiro. Livraria José Olympio Editora. 1979. p. 184.
↑ SCARPARI, M. Grandes civilizações do passado: China antiga. Barcelona. Ediciones Folio. 2006. p. 20.
↑ Schirokauer & Brown (2006).

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Roberts, John AG, History of China (título orixinal), Palgrave MacMillan, 1999 (primeira edición), 2006 (segunda edición), ISBN 978-989-8285-39-3

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

[1] SCHAFER, E. H. China antiga. Rio de Janeiro. Livraria José Olympio Editora. 1979. p. 184.

[2] SCARPARI, M. Grandes civilizações do passado: China antiga. Barcelona. Ediciones Folio. 2006. p. 20.

[FOOTNOTESchirokauerBrown2006-3] Schirokauer & Brown (2006).

[1]

[2]

[3]