Der Erlkönig

Der Erlkönig (en galego, Rei dos Elfos ou Elfo-Rei) é unha balada escrita por Johann Wolfgang von Goethe o ano 1782. Considérase un seus traballos máis coñecidos e musicárono compositores como Franz Schubert, Carl Loewe e Ludwig van Beethoven (que non chegou a rematala pois faleceu).

Ilustración do Erlkönig por Albert Sterner

Orixe

O material da balada vén do dinamarqués, onde o Erlkönig é chamado de Ellenkonge (forma próxima a Elvenkonge, ou, Rei dos Elfos). Parte do poema foi traducida erroneamente por Johann Gottfried von Herder, que traduciu a palabra Eller como "Erle" (Álamo). Entón, o nome da balada sería, en galego, Rei dos Elfos (preservando o sentido orixinal) ou Rei dos Álamos (traducindo a palabra Erle literalmente).

Memorial ao Erlkönig en Jena

A inspiración para a balada vén do período en que Goethe estivera na cidade de Jena, onde recibiu a notícia dun construtor do poboado de Kunitz que galopaba con seu meniño enfermo en procura dun médico da universidade. En lembranza a iso, foi criado, aínda no século XIX, un memorial a Erlkönig exactamente no camiño entre o poboado de Kunitz (actualmente un barrio) e Jena.

Contextualización

Mentres as baladas do movemento Sturm und Drang (Tempestade e Ímpetu) abordan, maioritariamente, temas como o amor, Goethe desenvolveu, por primeira vez, unha balada que trae un tema máxico e da natureza. Ademais, a diferenza do século XVIII, a natureza non é abordada por seu aspecto estético ou relixioso, mais si polo seu lado descoñecido, esconxurador, fantástico e mortal. É a primeir a vez que se fal sobre o descoñecido e os sentimentos máis profundos da alma, e, en oposición ó tempo da Ilustración, mentres o meniño inocente consegue percibir as forzas máxicas da natureza e se desespera, o pai, que é a figura esclarecida, non as percebe. Esa temática foi posteriormente desenvolvida no Romanticismo por autores como Novalis.

Resumo

Nunha noite con bastante vento, un pai galopa con seu fillo nos brazos por unha foresta escura. O meniño acredita recoñecer a forma do Erlkönig pola foresta e se asusta. O pai calma o meniño afirmando que iso é solamente a mera. Entretanto, a figura non deixa o neno en paz e tenta convencelo par atraelo ao seu reino, ofrecendo vestidos dourados e a compañía de súas fillas, pero o meniño fica cada vez máis inquieto e o pai tenta encontrar unha explicación lóxica para as cousas que o fillo está vendo, tals como: o vento soprando polas follas ou os pastos brillando. A figura do Erlkönig tamén fica cada vez máis ameazadora e o fillo está cada vez máis asustado. Cando o Erlkönig finalmente ataca o fillo con violencia, o pai se desespera e galopa o mais rápido posible para chegar á corte. Pero xa era moi tarde, pois nos seus brazos o meniño xa estaba morto.

Texto

Texto orixinal	Tradución literal	Tradución rimada
Wer reitet so spät durch Nacht und Wind? Es ist der Vater mit seinem Kind; Er hat den Knaben wohl in dem Arm, Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm. "Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht?" – "Siehst, Vater, du den Erlkönig nicht? Den Erlenkönig mit Kron' und Schweif?" – "Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif." "Du liebes Kind, komm, geh mit mir! Gar schöne Spiele spiel' ich mit dir; Manch' bunte Blumen sind an dem Strand, Meine Mutter hat manch gülden Gewand." – "Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht, Was Erlenkönig mir leise verspricht?" – "Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind; In dürren Blättern säuselt der Wind." – "Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn? Meine Töchter sollen dich warten schön; Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn, Und wiegen und tanzen und singen dich ein." – "Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort Erlkönigs Töchter am düstern Ort?" – "Mein Sohn, mein Sohn, ich seh' es genau: Es scheinen die alten Weiden so grau. –" "Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt; Und bist du nicht willig, so brauch' ich Gewalt." – "Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an! Erlkönig hat mir ein Leids getan!" – Dem Vater grauset's; er reitet geschwind, Er hält in Armen das ächzende Kind, Erreicht den Hof mit Mühe und Not; In seinen Armen das Kind war tot.	Quen galopa tán tarde por noite e vento? É o pai, con seu fillo; El ten o meniño seguro nos brazos, El o acomoda en seguridade, el o manten quente. "Meu fillo, por que escondes teu rostro con medo?" "Non ve, pai, o Rei dos Elfos? O Rei dos Elfos, con coroa e cola?" "Meu fillo, iso é un raio de néboa." "Amado meniño, vén, acompañame! Belos xogos eu xogarei contigo; Na praia hai moitas flores de cores A miña nai ten moitas túnicas douradas." - "Meu pai, meu pai, e ti non escoitas, o que o Rei dos Elfos susurou para min?" - "Fica calmo, permanece calmo, meu fillo; por follas secas sopra o vento." - "Queres, nobre meniño, comigo vir? Miñas fillas xa te están esperando; Miñas fillas conducen o baile noturno, E randearán e danzarán e cantarán contigo." - "Meu pai, meu pai, e ti non ves acolá? As fillas do Rei dos Elfos naquel sombrio lugar?" - "Meu fillo, meu fillo, eu vexo precisamente: brillan os vellos prados tan cinzentos. -" "Eu te amo, a túa bela forma me atrae; E se non estás disposto, entón te tomarei á forza." - "Meu pai, meu pai, agora el me toca! O Rei dos Elfos fíxome dano!" - O pai se desespera; galopa velozmente, terma nos brazos o meniño que chora, Chega á granxa con grande dificuldade; nos seus brazos o meniño estaba morto.	Quen galopa tán tarde por noite e vento? É o pai con seu meniño, atento; Ele ten o neno seguro nos brazos, Acomodandolo firme, con quentes lazos. "Meu fillo, que garda en temor o seu rostro?" – "Non estás a ver, Pai, o Erlkönig? "O Erlkönig con cola e coroa?" – "Meu fillo, é cousa que enevoa." "Ó belo meniño, pois vén, vén comigo! Xogos de todo adorables brincarei contigo; Coloridas flores aos montes están na praia, Miña nai ten vestes douradas e es cobaia." "Meu pai, meu pai, e ti non estás a oír, Que promesas el usa para me iludir?" – "Calmiña, calma, meu meniño; Do farfallo ten o vento sua alianza." – "Queres ti, nobre meniño, acompañarme? Miñas fillas han de graciosas esperarte; Miñas fillas rexerán as noturnas danzas, Danzarán con maxía de mil nenos." – "Pai, pai, e non ves acolá A filla del nas sombras e má?" – "Meu fillo, meu fillo, podo verlo decerto: Brilla um salgueiro por neve coberto. –" "Amote, seduzme túa bela forma; E se non queres, usarei forza sen norma." – "Meu pai, el está me levando embora, Está me machucando moito agora!" – O pai aterrorizase, galopa veloz, Tem o gemedor menĩno nos brazos, feroz, Acada a granxa ás pressas e en dor; En seus brazos el estaba morto, en clamor.