Der Erlkönig

Ilustración do Erlkönig por Albert Sterner.

Der Erlkönig (en galego, Rei dos Elfos ou Elfo-Rei) é unha balada escrita por Johann Wolfgang von Goethe o ano 1782. Considérase un dos seus traballos máis coñecidos e musicárono compositores como Franz Schubert, Carl Loewe e Ludwig van Beethoven (que non chegou a rematala pois faleceu).

Orixe

O material da balada vén do dinamarqués, onde o Erlkönig é chamado de Ellenkonge (forma próxima a Elvenkonge, ou, Rei dos Elfos). Parte do poema foi traducida erroneamente por Johann Gottfried von Herder, que traduciu a palabra Eller como "Erle" (Álamo). Entón, o nome da balada sería, en galego, Rei dos Elfos (preservando o sentido orixinal) ou Rei dos Álamos (traducindo a palabra Erle literalmente).

Memorial ao Erlkönig en Jena

A inspiración para a balada vén do período en que Goethe estivera na cidade de Jena, onde recibiu a noticia dun construtor da vila de Kunitz que galopaba con seu meniño enfermo na procura dun médico da universidade. En lembranza a iso, creouse, aínda no século XIX, un memorial a Erlkönig exactamente no camiño entre a vila de Kunitz (actualmente un barrio) e Jena.

Contextualización

Mentres as baladas do movemento Sturm und Drang (Tempestade e Ímpeto) abordan, maioritariamente, temas como o amor, Goethe desenvolveu, por primeira vez, unha balada que trae un tema máxico e da natureza. Ademais, a diferenza do século XVIII, a natureza non é abordada polo seu aspecto estético ou relixioso, mais si polo seu lado descoñecido, esconxurador, fantástico e mortal. É a primeira vez que se fala sobre o descoñecido e os sentimentos máis profundos da alma, e, en oposición ó tempo da Ilustración, mentres o meniño inocente consegue percibir as forzas máxicas da natureza e desespérase, o pai, que é a figura esclarecida, non as percibe. Esa temática foi posteriormente desenvolvida no Romanticismo por autores como Novalis.

Resumo

Nunha noite con bastante vento, un pai galopa con seu fillo nos brazos por unha foresta escura. O meniño afirma recoñecer a forma do Erlkönig pola foresta e asústase. O pai calma o meniño afirmando que iso é soamente a mera. Entre tanto, a figura non deixa o neno en paz e tenta convencelo para atraelo ao seu reino, ofrecendo vestidos dourados e a compañía de súas fillas, pero o meniño fica cada vez máis inquedo e o pai tenta encontrar unha explicación lóxica para as cousas que o fillo está vendo, tales como: o vento soprando polas follas ou os pastos brillando. A figura do Erlkönig tamén fica cada vez máis ameazadora e o fillo está cada vez máis asustado. Cando o Erlkönig finalmente ataca o fillo con violencia, o pai desespérase e galopa o máis rápido posible para chegar á corte. Pero xa era moi tarde, pois nos seus brazos o meniño xa estaba morto.

Texto

Texto orixinal

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind? Es ist der Vater mit seinem Kind; Er hat den Knaben wohl in dem Arm, Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm. "Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht?" – "Siehst, Vater, du den Erlkönig nicht? Den Erlenkönig mit Kron' und Schweif?" – "Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif." "Du liebes Kind, komm, geh mit mir! Gar schöne Spiele spiel' ich mit dir; Manch' bunte Blumen sind an dem Strand, Meine Mutter hat manch gülden Gewand." – "Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht, Was Erlenkönig mir leise verspricht?" – "Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind; In dürren Blättern säuselt der Wind." – "Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn? Meine Töchter sollen dich warten schön; Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn, Und wiegen und tanzen und singen dich ein." – "Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort Erlkönigs Töchter am düstern Ort?" – "Mein Sohn, mein Sohn, ich seh' es genau: Es scheinen die alten Weiden so grau. –" "Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt; Und bist du nicht willig, so brauch' ich Gewalt." – "Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an! Erlkönig hat mir ein Leids getan!" – Dem Vater grauset's; er reitet geschwind, Er hält in Armen das ächzende Kind, Erreicht den Hof mit Mühe und Not; In seinen Armen das Kind war tot.