Concertino

Nunha orquestra sinfónica, o concertino é o solista da sección de violíns primeiros.

Etimoloxía

O nome xorde do concerto grosso, xénero empregado sobre todo na música barroca en Italia.

O concertino na orquestra sinfónica

Na actualidade o termo concertino úsase moi comunmente para a música sinfónica. Nunha orquestra siunfónica, a primacía dos violíns é moi habitual. Así, na orquestra, o concertino é a persoa de maior xerarquía despois do director da orquestra, o que executa os solos de violín en caso de que os haxa, coa excepción dos concertos de violín, nos que é probábel que interveña un violinista convidado.

Na orquestra o concertino ocupa o primeiro lugar da primeira fila de executantes, á esquerda do mestre. Antes da entrada do mestre, é o último instrumentista que entra no escenario.

O concertino toma decisións respecto á técnica de execución dos violíns e, en ocasións, de todos os instrumentos de corda, e pode encargarse da afinación de toda a orquestra (só corda) antes dos ensaios e das actuacións cara ao público, e doutras cuestións técnicas. En ocasións axuda ao director da orquestra con pequenos xestos que marcan tempos que non poden ser indicados soamente pola batuta do director.

Outros usos do termo

De forma máis xeral, o concertino é o instrumento ou grupo de instrumentos solistas, por contraposición co ripieno, que é o conxunto de instrumentos que serven de acompañamento e base para o concerto. Entre ambos adoita darse un intercambio de material musical.

Utilízanse ambos os termos para calquera agrupación de músicos que cumpran as súas características; pode fabarse, por exemplo, do concertino e o ripieno dunha Big Band de jazz, xénero que comparte moitas características formais co concerto grosso (incluíndo a liberdade interpretativa e de improvisación, que era típica da música anterior ao clasicismo).