Ciberfeminismo
O ciberfeminismo é o termo usado para definir a fusión entre o ciberespazo e o feminismo, e úsase para enmarcar o traballo, as reflexións e as análises das tecnoloxías da información e comunicación desde a perspectiva feminista.
Esta corrente xurdiu nos anos 90 e identifícase tanto co activismo social e político como coas representacións artísticas. As precursoras foron o grupo de artistas australianas VNS Matrix, inspiradas na net-art e na filósofa británica Sadie Plant.[1]
O ciberfeminismo é unha cooperación entre muller, máquina e novas tecnoloxías. A relación entre a tecnoloxía da información e a liberación da muller vén de antigo.Sadie Plant
En 1997, celebrouse a Primeira Internacional Ciberfeminista en Alemaña e acordouse non definir o termo "ciberfeminismo". A cambio escribiron as 100-Antíteses para rexistrar o que non era o ciberfeminismo.
O ciberfeminismo converteuse nun medio para difundir arte, teoría e política. Un espazo que facilita os vínculos a nivel mundial, difunde reivindicacións e denuncias e pode converterse nunha ferramenta para coordinar estratexias e accións para derrocar os piares do patriarcado moderno.[2][3]
Historia do termo[editar | editar a fonte]
Antecedentes[editar | editar a fonte]
O espazo cibernético, a través de todas as plataformas de comunicación, información e investigación, converteuse nunha realidade cotiá que cambiou a nosa forma de relacionarnos, traballar e divertirnos.[4]
A filósofa americana Donna Haraway no seu recompilatorio de traballos Ciencia, cyborgs e mulleres (1978-1989), elabora unha reformulación da posición feminista que se achega á filosofía e á ciencia, elaborando un discurso profundo, enriquecedor e liberador dos debates de persecución na dicotomía igualdade-diferenza.[5]
Concretamente, Haraway, no seu clásico Manifesto Cyborg (1991), identifica un novo tipo de feminismo, aínda que nunca reclamou o termo "ciberfeminismo". A idea que Donna propón é o concepto de cyborg, que esvaece os límites entre as persoas e as máquinas, así que habería unha diferenza entre homes e mulleres abrindo un camiño máis aló dos xéneros.[5]
Inicios[editar | editar a fonte]
O ciberfeminismo é un movemento recente, os seus inicios son en 1991, pola vía dun grupo de mulleres que teñen unha relación no mundo dos videoxogos e das tecnoloxías, VNS (VeNuS) Matrix , composto por catro mulleres, Jhosephine Strarrs, Juliane Pierce, Francesda da Rimini e Virginia Barrat, coa decisión de experimentar coa arte e a teoría do feminismo francés. O obxectivo principal era investigar e descifrar as narracións de dominación e control que rodeaban a tecnoloxía, para estudar a construción social do espazo, a identidade xenérica e sexual, a sexualidade no ciberespazo e así romper a situación de desigualdade das mulleres.[6]
Dende o inicio, considerouse un movemento con desacordos que, xunto coas distintas posicións, ás veces contraditorias, limitou a liña de investigación e o seu recoñecemento.[7]
A primeira acción do movemento foi a creación do grupo de traballo e a experimentación coa que xurdiu o primeiro texto/traballo chamado: Cibermanifesto para o século XXI e publicou máis tarde o Manifiesto de la Zorra mutante. Os dous primeiros escritos fixéronse en homenaxe a Donna Haraway e o seu concepto de Cyborg.[8]
Ao longo do tempo, varios grupos de intelectuais e feministas adheríronse ao ciberfeminismo observando que as súas premisas eran un xeito de responder á cultura popular dos videoxogos, a Internet e á noción de cyberpunk.
Primeira Internacional Ciberfeminista[editar | editar a fonte]
A expansión do ciberfeminismo chega máis concretamente a Europa o 20 de setembro de 1997. Ese día celebrouse a Primeira Internacional Ciberfaminista en Documenta X, un concrego internacional de arte contemporánea en Kassel, Alemaña.[9]
O grupo Old Boys Network foi un elemento clave na organización da reunión. Este grupo de traballo estaba composto por seis mulleres en consulta en liña coas participantes, o que permitiu que o traballo fose colaborativo. A suma das participantes e das directrices do grupo OBN (Old Boys Network) reuniu a trinta mulleres moi diversas de máis de oito países diferentes, con diversas situacións económicas, profesionais e políticas.[9]
As preocupacións centrais da Primeira Internacional Ciberfeminista foron definir o que é o ciberfeminismo, que achega á sociedade e cales son os seus principais obxectivos no campo das TIC. Unha vez rematada a reunión de Kassel e redactadas as conclusións, elaborouse o texto clave para entender o que é o ciberfeminismo e cales son as súas propostas. Ante a imposibilidade de definilo, xa que é un movemento moi diverso e cambiante, elabórase un texto composto de cen antíteses explicativas do que non é ciberfeminismo.[9][10]
100 antíteses do que non é o ciberfeminismo ...(...) O ciberfeminismo non é unha institución
O ciberfeminismo non utiliza palabras en ningún coñecemento dos números
O ciberfeminismo non está completo
O ciberfeminismo non é un erro 101 (...)Primeiro Encontro Internacional Ciberfeminista na Documenta X de Kassel, http://www.e-revistes.uji.es/index.php/asparkia/article/view/605/515
Marco ideolóxico e obxectivos[editar | editar a fonte]
O territorio do ciberfeminismo é moi extenso e ten como obxectivo loitar contra o ciberespazo e a educación, para combater todos os espazos onde as mulleres están excluídas das posicións de poder dentro da tecnocultura. Dada a información proporcionada polo sistema, mensaxes con estereotipos culturais, políticos e sexuais tradicionais, este movemento reivindica a apropiación das novas tecnoloxías para crear unha identidade política alternativa.[11]
As investigacións que comparan as diferenzas entre mulleres e homes no acceso ás TIC son numerosas. Con todo, as perspectivas feministas defenden a necesidade de prestar atención non só ao acceso ás tecnoloxías, senón tamén ao deseño e ás relacións sociais que se constrúen nas redes. Desde esta perspectiva, o xénero é parte integrante da produción tecnolóxica.[11]
Activistas do ciberfeminismo no Estado Español[editar | editar a fonte]
- Memes Feministas crea a súa páxina de Facebook en 2013 e despois crea unha conta de Twitter e un blog. Estas redes sociais inclúen unha serie de bromas gráficas sobre temas de actualidade, tópicos machistas, textos e debates desde unha perspectiva feminista e crítica diante da sociedade patriarcal do momento. Ao final do mesmo ano da súa creación, a súa páxina é censurada e a súa reapertura atrasouse ata o 2015. Memes feministas formulan unha política de colectividade, sororidade e participación activa das usuarias, cede o ciberespazo e anima a todas as mulleres a ocupalo e a transmitir mensaxes feministas a través dos memes.[12]
- Lola Buzzfeed forma parte da sección feminista de BuzzFeed España. A través de vídeos cunha perspectiva puramente feminista, o humor e un toque de sarcasmo suscita as situacións e os comportamentos machistas máis relevantes do momento [13]
- "Eres una caca" de Lula Gómez[14] enfróntase ao machismo con moito humor. O seu traballo consiste en breves vídeos de stop motion que denuncian a misoxinia dos seus protagonistas. Lula, ademais de compartir con todo o mundo os seus vídeos, tamén usa as redes sociais para visibilizar as experiencias que moitas mulleres viven na violencia machista; e organiza obradoiros e charlas para explicar o seu traballo.[15]
- Muy Bastas
- Psicowoman
- Barbijaputa
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Mujer y Cultura Visual". Consultado o 2018-12-13.
- ↑ Reverter-Bañon, Sonia (2013). "Ciberfeminismo: de virtual a político". Teknokultura, Revista de Cultura Digital y Movimientos Sociales (en castelán) 10 (2): 451–461. ISSN 1549-2230.
- ↑ "Hackeando el patriarcado: La lucha contra la violencia hacia las mujeres como nexo. Filosofía y práctica de Mujeres en Red desde el ciberfeminismo social.". Consultado o 2018-12-14.
- ↑ UIMP Menéndez Pelayo, ed. (2001). "Mujer y ciberfeminismo: las nuevas tecnologías de la información" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 06 de marzo de 2019.
- ↑ 5,0 5,1 Sanz, Noemí. "Donna Haraway. La redefinición del feminismo a través de los estudios sociales sobre ciencia y tecnología" (PDF). p. 27. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 11 de xullo de 2020.
- ↑ Monografias.com, Almudena García Manso; Pilar Moreno Diaz; Jesús Sánchez Allende. "Ciberfeminismo, Mujer y TICs: La acción Feminista en el siglo XXI - Monografias.com" (en castelán). Consultado o 2019-03-11.
- ↑ Desobedientes, Ser (2010-04-23). "Bibliografía: ¿Dónde está el Feminismo en el Ciberfeminismo? - Faith Wilding". Consultado o 2019-03-11.
- ↑ Haraway, Donna. Ciencia Cyborgs y Mujeres: La reivindicación de la naturaleza.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Kassel, Documenta de (2011). "Manifiesto del Primer Encuentro Internacional Ciberfeminista en la Documenta X de Kassel". Asparkía. Investigació feminista 0 (22): 153–156. ISSN 2340-4795.
- ↑ García Manso, Almudena (2007-07-14). "CYBORGS, MUJERES Y DEBATES. EL CIBERFEMINISMO COMO TEORÍA CRÍTICA". Revista Barataria (1). ISSN 2172-3184. doi:10.20932/barataria.v0i8.202.
- ↑ 11,0 11,1 Pujol, Joan; Montenegro, Marisela (2015-01). "Tecnología y feminismo: una extraña pareja". Tecnología y feminismo: una extraña pareja: 173–185. doi:10.7440/res51.2015.13.
- ↑ "BIO / CV" (en castelán). 2013-02-18. Consultado o 2018-12-14.
- ↑ "Lola - BuzzFeed" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 15 de decembro de 2018. Consultado o 2018-12-14.
- ↑ Gómez, Lula. Eres una caca. España: PLAN B (EDICIONES B). ISBN 978-84-17001-70-4.
- ↑ Hidalgo, Mamen (2018-07-24). "'Eres una caca', el proyecto que señala a los machistas con humor" (en castelán). Consultado o 2019-03-10.
