Chasco canario

O chasco canario (Saxicola dacotiae) é un paxaro residente sedentario da illa canaria de Fuerteventura, onde recibe o nome local de caldereta, pero que antes estaba máis estendido polas distintas illas Canarias.

Femia de chasco canario.

Taxonomía

É un pequeno paseriforme que foi inicialmente clasificado como membro da familia dos tordos, Turdidae, pero que agora xeralmente se considera que forma parte da familia Muscicapidae. Esta paxaro e pequenas especies europeas similares adoitan chamarse chascos. Antes estivo incluído dentro da especie Saxicola torquatus, pero é bastante distinto; probablemente é un derivado insular duns chascos europeos ancestrais que colonizaron as illas hai uns 1-2 millóns de anos, durante o Plistoceno temperán.

Descrición

En aparencia é intermedio entre o chasco europeo e o chasco do norte; o seu tamaño corporal e forma lembran un áxil paporrubio. As súas partes superiores son xeralmente da mesma cor que as do paporrubio, pero máis contrastadas, marróns escuras cunha cabeza anegrada e manchas nas costas. Ten unha sobrecella branca máis pura que chega ata detrás do ollo e lados do pescozo brancos, e un peito castaño alaranxado claro que se fai máis apagado e claro nas partes inferiores do corpo contra a barriga abrancazada. O sobrecú e colo son escuros, este último cun padrón branco visible en voo. Teñen tamén unha banda branca na á. A femia é similar a unha versión destinxida do macho, cunha cabeza marrón con manchas negras e sen partes brancas no pescozo.

O macho fai unha chamada tic-tic como se unha pedra chocase contra outra, e unha canción de trilos agudos como a dun chasco europeo.

Ecoloxía

Frecuenta os hábitats ricos. É común nos barrancos canarios e alí é o único lugar onde se reproduce, que son zonas de gargantas e ladeiras rochosas con vexetación arbustiva espallada (o 30-50 % é terreo aberto). Aínda que ás veces tamén se aventura en áreas máis abertas e áridas como o malpaís (terreos de antigos fluxos de lava nas que xurdiu vexetación), a especie prefire arboredos de palmeiras e arbustos como a Launaea arborescens, o Caroxylon vermiculatum e o Lycium intricatum. Os machos cantan desde pousadoiros expostos, dese onde tamén cazan insectos lanzándose a voar; ocasionalmente, visitan campos ou xardíns para alimentarse. Parece que só utilizan o hábitat totalmente aberto cando están buscando comida para as crías.

Poñen de 4 a 5 ovos por posta que incuban por 13 días, e xeralmente conseguen criar dúas postas ao ano.

Conservación

A subespecie extinta.

Este chasco canario é agora considerado especie en perigo, xa que o urbanismo, principalmene relacionado co turismo, invade o seu mellor hábitat. A poboación é difícil de estimar, pero moi probablemente está entre 1.300 e 1,700 exemplares maduros, e está en declive. En concreto, o forte desmonte da península de Jandía está illando a subpoboación local e facéndoa vulnerable aos efectos adversos do pequeno tamaño de poboación.

A desertificación, exacerbada polo pastar das cabras e a diminución do nivel dos acuíferos, tamén contribuíu á perda de hábitat. Os gatos ferais e ratas negras depredan os seus ovos e crías. Leva aplicándose a esta especie un plan de acción de conservación desde 1999. Debido á súa taxa de reprodución bastante alta, se se lle asegura un hábitat suficiente e se manteñen a raia os depredadores, debería manterse pola súa conta.

A antiga subespecie murielae do arquipélago de Chinijo ao norte de Lanzarote extinguise a inicios do século XX. Pensábase xeralmente que a súa extinción se debera á deterioración da cualidade do seu hábitat, pero puido deberse máis ben ao efecto de predadores introducidos. Só hai rexistros de que habitaba nas illas de Montaña Clara e Alegranza, que son as máis afastadas das costas de Lanzarote.