Cetotheriidae

Os Cetotheriidae (cetotéridos) son unha familia de baleas da suborde Mysticeti (as que teñen na boca os filamentos chamados baleas ou barbas en vez de dentes). Esta familia críase que existira desde o Oligoceno tardío ao Plistoceno temperán, cando se extinguiu. Porén, algúns estudos filoxenéticos dirixidos por Fordyce & Marx 2013 atoparon que a especie viva balea anana (Caperea marginata) forma parte tamén dos Cetotheriidae, polo que sería o único membro actual da familia; pero outros autores disputan esta clasificación ou consideran os Neobalaenidae como un grupo irmán de Cetotheriidae.

Taxonomía

Despois da súa descrición por Brant en 1872, os Cetotheriidae foron utilizados como un caixón de xastre para as baleas misticetas que non se podían asignar ás familias de baleas hoxe existentes.

Comparando a morfoloxía cranial e mandibular de 23 taxons (incluíndo os arqueocetos tardíos e os misticetos fósiles e actuais), Bouetel & Muizon 2006 atoparon que os Cetotheriidae no seu senso tradicional eran polifiléticos. Baseándose en dez caracteres craniais, chegaron á conclusión de que dos doce misticetos fósiles con baleas na boca incluídos no grupo, seis formaban un grupo monofilético, os Cetotheriidae sensu stricto.

Varios estudos filoxenéticos desde o de Bouetel & Muizon 2006 apoian a monofilia dun pequeno grupo central de Cetotheriidae sensu stricto, misticetos arcaicos cun cranio que ten "un longo proceso ascendente do maxilar con bordo lateral diverxente na parte anterior que se interdixita co frontal" e algúns outros caracteres. Este grupo está limitado a Cetotherium rathkii, Metopocetus durinasus, Mixocetus elysius, Herpetocetus scaldiensis, H. transatlanticus, H. bramblei, Nannocetus eremus, e Piscobalaena nana. Os restantes xéneros situados na familia son considerados Cetotheriidae sensu lato e adoitan denominarse os 'cetoteros' (cethoteres).

Bisconti, Lambert & Bosselaers 2013 consideraron o primitivo 'cetotero' Joumocetus o taxon máis basal da súa nova superfamilia Thalassotherii (Cetotheriidae s.l., Cetotheriidae s.s., Eschrichtiidae (balea gris) e Balaenopteridae (rorcuais) e suxeriron que o termo "Cetotheriidae s.l." debería ser renomeado como "talasoterios basais" ou "troncais". Fordyce & Marx 2013 atoparon que a balea anana formaba un clado ben establecido con Eschrichtiidae e Balaenopteridae baseándose en datos moleculares, e que, dentro dos 'cetoteros', está máis estreitamente relacionado cos herpetocetinos (Herpetocetus e Nannocetus). Porén, Bisconti et al. 2013, encontraron que, baseándose en datos moleculares, estaba máis estreitamente relacionado con Balaenidae (as baleas de Groenlandia e francas), pero engadiu que se esperaba que espécimes adicionais resolvesen estes resultados conflitivos en poucos anos.

Velaquí a clasificación dos Cetotheriidae segundo Eli Adli et al. (2014) e a base de datos en liña Fossilworks:

• †Cephalotropis Cope 1896
• †Joumocetus Kimura & Hasegawa 2010
• Caperea (Gray, 1846)
• Subfamilia: †Cetotheriinae Whitmore e Barnes, 2008
  • †Brandtocetus Gol'din e Startsev 2014
  • †Cetotherium Brandt 1843
  • †Ciuciulea Gol'din, 2018
  • †Eucetotherium Brandt 1873
  • †Kurdalagonus Tarasenko & Lopatin 2012a
  • †Mithridatocetus Gol'din e Startsev 2017
  • †Vampalus Tarasenko & Lopatin 2012b
  • †Zygiocetus Tarasenko 2014
• Subfamilia †Herpetocetinae Steeman, 2007
  • †Herentalia Bisconti 2015
  • †Herpetocetus Van Beneden 1872
  • †Metopocetus Cope 1896
  • †Nannocetus Kellogg 1929
  • †Piscobalaena Pilleri e Siber 1989
  • †Tranatocetus? Gol'din e Steeman 2015

Incertae sedis:

• †Hibacetus Otsuka e Ota 2008

Véxase tamén

Bibliografía

• Bisconti, M.; Lambert, O.; Bosselaers, M. (2013). "Taxonomic revision of Isocetus depauwi (Mammalia, Cetacea, Mysticeti) and the phylogenetic relationships of archaic 'cetothere' mysticetes". Palaeontology 56 (1): 95–127. ISSN 0031-0239. OCLC 826744606. doi:10.1111/j.1475-4983.2012.01168.x. Resumo divulgativo. 
• Bouetel, V.; Muizon, C., de (2006). "The anatomy and relationships of Piscobalaena nana (Cetacea, Mysticeti), a Cetotheriidae s.s. from the early Pliocene of Peru" (PDF). Geodiversitas 28 (2): 319–395. Consultado o November 2013. 
• Brandt, J. F. (1872). "Über eine neue Classification der Bartenwhale (Balaenoidea) mit Berücksichtigung der untergegangenen Gattungen derselben". Bulletin de l'Académie Imperiale des Sciences de St.-Pétersbourg. 3 (en German) 17. Consultado o November 2013. Resumo divulgativo (November 2013). 
• Fordyce, R. Ewan; Marx, Felix G. (2013). "The pygmy right whale Caperea marginata: the last of the cetotheres". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 280 (1753): 20122645. PMC 3574355. PMID 23256199. doi:10.1098/rspb.2012.2645. 
• Gol'din, P.; Startsev, D.; Krakhmalnaya, T. (2013). "The anatomy of Cetotherium riabinini Hofstein, 1948, a baleen whale from the late Miocene of Ukraine". Acta Palaeontologica Polonica. In press. doi:10.4202/app.2012.0107. 
• Kimura, T.; Hasegawa, Y. (2010). "A New Baleen Whale (Mysticeti: Cetotheriidae) from the Earliest Late Miocene of Japan and a Reconsideration of the Phylogeny of Cetotheres". Journal of Vertebrate Paleontology 30 (2): 577–591. doi:10.1080/02724631003621912. 
• Steeman, M. E. (2010). "The extinct baleen whale fauna from the Miocene-Pliocene of Belgium and the diagnostic cetacean ear bones". Journal of Systematic Palaeontology 8 (1): 63–80. doi:10.1080/14772011003594961. 
• Tarasenko, K. K.; Lopatin, A. V. (2012a). "New Baleen Whale Genera (Cetacea, Mammalia) from the Miocene of the Northern Caucasus and Ciscaucasia: 1. Kurdalagonus gen. nov. from the Middle–Late Sarmatian of Adygea". Paleontological Journal 46 (5): 531–542. doi:10.1134/s0031030112050115. Resumo divulgativo (December 2013). 
• Tarasenko, K. K.; Lopatin, A. V. (2012b). "New Baleen Whale Genera (Cetacea, Mammalia) from the Miocene of the Northern Caucasus and Ciscaucasia: 2. Vampalus gen. nov. from the Middle-Late Miocene of Chechnya and Krasnodar Region". Paleontological Journal 46 (6): 620–629. doi:10.1134/s003103011206010x. Resumo divulgativo (December 2013).