Cartas dos indios Camarões
As cartas dos índios Camarões (en portugués: cartas dos índios Camarões) ou cartas tupís dos Camarões (en portugués: cartas tupis dos Camarões) son unha serie de seis cartas intercambiadas entre os indios potiguaras durante 1645, na primeira metade do século XVII, no contexto da invasión neerlandesa do Brasil. Son os únicos textos coñecidos escritos por indios brasileiros até a Independencia do Brasil.[1] As cartas dos indios Camarões son os únicos rexistros escritos de tupí antigo da época do Brasil colonial.[2] No presente, a correspondencia está almacenada nos arquivos da Biblioteca Real dos Países Baixos, e consérvase alí dende hai case 400 anos.[3][4][5][6][7]
Aínda que a correspondencia era coñecida dende 1885 e xa houbera intentos previos de tradución, o desciframento completo do seu contido só foi publicado por primeira vez en outubro de 2022 polo filólogo Eduardo de Almeida Navarro, quen tamén as transcribiu e comentou.[8]
Máis tarde atopouse unha sétima carta no Arquivo Nacional, na cidade de Río de Xaneiro.[9]
Galería de imaxes[editar | editar a fonte]
19 de agosto de 1645, de Antônio Filipe Camarão a Pedro Poti^
-
Primeira e única parte da carta
4 de outubro de 1645, de Antônio Filipe Camarão a Pedro Poti^
-
Primeira parte -
Segunda parte -
Terceira e última parte
4 de outubro de 1645, de Antônio Filipe Camarão a Antônio Paraupaba^
-
Primeira parte -
Segunda parte -
Terceira parte -
Cuarta e última parte
17 de outubro de 1645, de Diogo da Costa a Pedro Poti^
-
Primeira parte -
Segunda e última parte
21 de outubro de 1645, de Diogo Pinheiro Camarão a Pedro Poti^
-
Primeira parte -
Segunda parte -
Terceira e última parte
21 de outubro de 1645, de Diogo Pinheiro Camarão a catro capitáns^
-
Primeira parte -
Segunda parte -
Terceira e última parte
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ ALVES, Juliana (2021-10-28). "Pesquisa revela troca de cartas em tupi entre indígenas do século 17". Jornal da USP (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 2022-08-20. Consultado o 2022-08-26.
- ↑ BOEHM, Camila (2022-01-02). "Cartas na língua tupi são traduzidas na íntegra pela primeira vez". Agência Brasil (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 2022-07-26. Consultado o 2022-08-26.
- ↑ NAVARRO 2005, p. 445.
- ↑ NAVARRO 2013, p. XVII.
- ↑ BARBOSA, BARROS & MONSERRAT 2020, p. 4.
- ↑ LOPES, Reinaldo José (2021-12-04). "Cartas em tupi traduzidas pela 1ª vez mostram visão indígena sobre formação do país". Folha de S.Paulo (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 2022-04-18. Consultado o 2022-08-26.
- ↑ JANSEN, Roberta (2021-11-05). "Cartas no século 17 revelam únicos textos escritos pelos indígenas em tupi no Brasil colonial". Estadão (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 2021-11-18. Consultado o 2022-08-27.
- ↑ NAVARRO 2022, pp. 1, 4–5.
- ↑ UBAGS, Wies (2021-11-21). "Hoe de Potiguara in Brazilië werden verscheurd door de oorlog tussen de Nederlanders en de Portugezen". Trouw (en neerlandés). Arquivado dende o orixinal o 2022-08-27. Consultado o 2022-08-27.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Cartas dos indios Camarões  |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- BARBOSA, Antônio Lemos (1956). Curso de tupi antigo: gramática, exercícios e textos (en portugués) (1.ª ed.). Río de Xaneiro: Livraria São José. p. 484. Arquivado dende o orixinal o 2022-08-19.
- BARBOSA, Bartira Ferraz; BARROS, Cândida; MONSERRAT, Ruth (2020). "Um escrito tupi do capitão Simão Soares Parayba (1645)". Corpus (en portugués) (Vol. 10, Nº. 2): 15. doi:10.4000/corpusarchivos.4218. Arquivado dende o orixinal o 2021-05-06.
- BARROS, Cândida; MONSERRAT, Ruth (2021). "Cartas de oferta de "quartel" em tupi de lideranças Potiguaras (1645)". Cadernos de Linguística (en portugués) 2 (4): 12. doi:10.25189/2675-4916.2021.v2.n4.id447. Arquivado dende o orixinal o 2022-10-08.
- COSTA, Regina de Carvalho Ribeiro da (2021). "A prática discursiva potiguara em meio às guerras luso-holandesas: a participação política dos brasilianos". Acervo (en portugués): 23. Arquivado dende o orixinal o 2022-07-06.
- LODEWIJK, Hulsman (2006). "Índios do Brasil na República dos Países Baixos: as representações de Antônio Paraupaba para os Estados Gerais em 1654 e 1656". Revista de História (en portugués) (154): 37–69. doi:10.11606/issn.2316-9141.v0i154p37-69. Arquivado dende o orixinal o 2021-10-29.
- NAVARRO, Eduardo de Almeida (2005). Método moderno de tupi antigo: a língua do Brasil dos primeiros séculos (en portugués) (3.ª ed.). São Paulo: Global Editora. p. 464. ISBN 9788526010581.
- NAVARRO, Eduardo de Almeida (2013). Dicionário de tupi antigo: a língua indígena clássica do Brasil (en portugués) (1.ª ed.). São Paulo: Global Editora. p. 624. ISBN 9788526019331.
- NAVARRO, Eduardo de Almeida (2021). "Os topônimos com a posposição tupi -pe no território brasileiro". Boletim do Museu Paraense Emílio Goeldi (en portugués) 16 (2): 15. doi:10.1590/2178-2547-BGOELDI-2020-0041. Arquivado dende o orixinal o 2022-08-28.
- NAVARRO, Eduardo de Almeida (2022). "Transcrição e tradução integral anotada das cartas dos índios Camarões, escritas em 1645 em tupi antigo" (PDF). Boletim do Museu Paraense Emílio Goeldi (en portugués) (Belem) 17 (3): 49. ISSN 2178-2547. doi:10.1590/2178-2547-bgoeldi-2021-0034. Arquivado (PDF) dende o orixinal o 2022-10-07.
- OBERMEIER, Franz (2016). "Indigenous letters in colonial Brazil: a Tupi-correspondence during the Dutch Wars in 1645/1646". ZiF-Konferenz (en inglés): 27. Arquivado dende o orixinal o 2022-09-05.
- SAMPAIO, Teodoro Fernandes (1906). "Cartas tupis dos Camarões". Revista do Instituto Archeologico e Geographico Pernambucano (en portugués): 281–305. Arquivado dende o orixinal o 2022-08-27.