BAE Systems Hawk
BAE Systems Hawk | |
---|---|
Tipo | adestrador avanzado |
Fabricante | Hawker Siddeley (1974-1977) British Aerospace (1977-1999) División MAI de BAE Systems MAI (1999-presente) |
Primeiro voo | 21 de agosto de 1974 |
Introducido | 1976 |
Estado | en servizo |
Principais usuarios | Royal Air Force Forza Aérea da India Forza Aérea de Finlandia Real Forza Aérea de Australia |
Produción | 1974 - presente |
Unidades construídas | máis de 1 000 |
O BAE Systems Hawk é un adestrador avanzado a reacción británico monomotor. Voou por vez primeira en Dunsfold, Surrey, o 21 de agosto de 1974 como o Hawker Siddeley Hawk, e posteriormente foi fabricado polas súas compañías sucesoras, British Aerospace e BAE Systems. Ademais de ser usado como adestrador tamén é utilizado como avión de combate de baixo custo.
Entre os operadores do Hawk atópanse a Royal Air Force (destacando o seu uso por parte do seu equipo acrobático, os Red Arrows) e un número considerable de operdores militares estranxeiros. O Hawk aínda se fabrica no Reino Unido e baixo licenza na India por Hindustan Aeronautics Limited (HAL), con máis de 900 aparellos vendidos a 18 operadores de todo o mundo.
Desenvolvemento
[editar | editar a fonte]Orixe
[editar | editar a fonte]En 1964 a Royal Air Force especificou un requisito (Air Staff Target, AST, 362) para un novo adestrador de rápido a reacción para substituír o Folland Gnat. O SEPECAT Jaguar estaba orixinalmente destinado a este papel, pero ao pouco tempo a RAF decatouse de que sería un avión demasiado complexo para o adestramento rápido en reactores e só un chegou a mercarse un pequeno número de biprazas. En consecuencia, en 1968 Hawker Siddeley Aviation (HSA) comezou os estudos para unha aeronave máis sinxela, inicialmente como proxecto especial (SP) 117.O equipo de deseño estaba dirixido por Ralph Hooper.[1]
Este proxecto foi financiado pola compañía como unha empresa privada en anticipación dun posible interese da RAF. O deseño foi concibido para ter asentos en tándem e unha capacidade de combate ademais de adestramento, xa que se consideraba que isto melloraría o potencial de vendas á exportación. A finais do ano HSA presentou unha proposta ao Ministerio de Defensa baseada no concepto de deseño, e a principios de 1970 a RAF publicou o Air Staff Target (AST) 397 que formalizou o requisito de novos adestradores deste tipo. A RAF escolleu o HS.1182 para o seu requisito o 1 de outubro de 1971 e o principal contrato, por 175 avións, asinouse en marzo de 1972.[2][3]
O prototipo, o XX154, voou por primeira vez o 21 de agosto de 1974 dende Dunsfold pilotado por Duncan Simpson, piloto de probas xefe de HSA (Kingston), acadando os 20 000 pés nun voo que durou 53 minutos. Todos os avións de desenvolvemento foron construídos sobre modelos de produción e o programa mantívose puntual e dentro do presuposto durante todo o tempo.[4] O Hawk T1 entrou en servizo coa RAF a finais de 1976. O primeiro Hawk 50 de exportación voou o 17 de maio de 1976. Esta variante fora deseñada especificamente para o dobre papel de caza lixeiro e adestrador avanzado e tiña unha maior capacidade de armamento que o T.1.[5]
Seguiron máis variantes do Hawk, e as melloras comúns no deseño base normalmente incluían un maior alcance, motores máis potentes, ás e tren de aterraxe redeseñados, a adición de radar e infravermellos de visión frontal, navegación GPS, e compatibilidade con visión nocturna.[6] Os modelos posteriores fabricáronse cunha gran variedade en canto a equipamentos de aviónica e compatibilidades de sistemas para adaptarse ao país cliente de xeito individual; a funcionalidade da cabina de mando adoitaba a reorganizarse e programarse para que fose común á frota de cazas principal dun operador para aumentar o valor de adestramento do Hawk.[7]
En 1981 un derivado do Hawk foi seleccionado pola Armada dos Estados Unidos como o seu novo avión de adestramento. Designado McDonnell Douglas T-45 Goshawk, o deseño adaptouse ao servizo naval e reforzouse para poder operar directamente dende as cubertas dos portaavións, ademais das tarefas típicas en terra.[8] O T-45 entrou en servizo en 1994. Os primeiros avións tiñan cabinas analóxicas, mentres que as últimas entregas xa contaban cunha cabina de cristal dixital. Todas as células foron planeadas para ser sometidas a actualizacións de aviónica a un estándar común.[9]
Desenvolvemento posterior
[editar | editar a fonte]Un gran competidor do Hawk nas vendas de exportación ten sido o Dassault/Dornier Alpha Jet; o experto en aviación John W. R. Taylor comentou: "O que Europa debe evitar é o tipo de competencia despilfarradora que ten o Hawker Siddeley Hawk e o Dassault-Breguet/Dornier Alpha Jet loitando uns contra outros no mercado mundial".[10] A principios de 1998 foran vendidos 734 Hawk, sendo máis de 550 deles a clientes de exportación.[11] Os clientes militares adoitaban a adquirir o Hawk como substituto de avións máis antigos como o BAC Strikemaster, o Hawker Hunter e o Douglas A-4 Skyhawk.[12]
Nos anos 80 e 90 British Aerospace, a compañía sucesora de Hawker Siddeley, estaba tentando gañar vendas de exportación do avión de ataque Panavia Tornado de á variable; porén, países como Tailandia e Indonesia, que mostraran interese inicial polo Tornado, concluíron que o Hawk era un avión máis axeitado e preferible para as súas necesidades.[13] Malaisia e Omán cancelaron os seus pedidos de Tornado a comezos da década de 1990, ambos optando por mercar o Hawk no seu lugar.[14] Os autores Norman Polmar e Dana Bell dixeron do Hawk: "Dos moitos deseños semellantes que compiten por unha parte do mercado mundial, o Hawk non ten igual en rendemento nin en vendas".[8]
O 22 de decembro de 2004 o Ministerio de Deefensa premiou a BAE Systems cun contrato para desenvolver un modelo avanzado do Hawk para a RAF e a Royal Navy.[15] O Hawk Mk. 128, coñecido tamén como Hawk T2, substitúe a instrumentación convencional por unha cabina de cristal, para parecerse máis aos avións de combate modernos como o novo piar da RAF, o Eurofighter Typhoon. En outubro de 2006 asinouse un contrato de 450 millóns de libras para a produción de 28 Hawk 128.[16] O voo inaugural da aeronave tivo lugar o 27 de xullo de 2005 desde o aeródromo de Warton de BAE Systems.[17]
Segundo BAE Systems, en xullo de 2012 venderan case 1000 Hawks, coas vendas continuando.[18] Ese mes o ministro de defensa de Australia, Stephen Smith, confirmou que a frota australiana de Hawk Mk 127 sería actualizada a unha configuración semellante á do Hawk T2 da RAF como unha parte dunha importante actualización de vida media.[19] O Hawk T2 foi considerado como un competidor para o programa T.X da USAF para mercar unha nova frota de adestradores,[20] pero en febreiro de 2015 Northrop Grumman determinou que as deficiencias do Hawk facíano inaxeitado para os requisitos do programa e abandonouno como a súa oferta.[21]
En maio de 2015 o fabricante aeroespacial indio Hindustan Aeronautics (HAL) revelou que estaba examinando as perspectivas de realizar as súas propias actualizacións para o Hawk, incluíndo variantes de ataque lixeiro armadas. A Forza Aérea da India, que estaba en proceso de recibir adestradores Hawk construídos baixo licenza por HAL, mostrouse interesada polas propostas de actualización, que tamén incluirían modificacións de aviónica e cabina; HAL declarou que tamén pretende exportar Hawks de combate a outros países en colaboración con BAE. O desenvolvedor e fabricante de mísiles MBDA pode proporcionar os seus mísiles ASRAAM e Brimstone para armar o novo tipo de ataque.[22]
Deseño
[editar | editar a fonte]O Hawk é un adestrador avanzado cunha cabina de dous homes en tándem, unha á cantilever baixa e impulsado por un único motor turboventilador. A diferenza de moitos dos anteriores adestradores no servizo da RAF, o Hawk deseñouse especificamente para o adestramento.[23] Hawker desenvolveu o avión para ter un alto nivel de servizo, ademais de custos de compra e operación máis baixos que os anteriores adestradores como o Jet Provost.[24] O Hawk é loubado polos seus pilotos pola súa axilidade.[25]
O deseño da fuselaxe incluía un diferencial de altura entre os dous asentos da cabina; isto proporcionaba uns xenerosos niveis de visibilidade para o instrutor no asento traseiro.[26] Cada praza está equipada con asentos exectables Martin-Baker Mk 10B zero-zero asistidos por foguetes.[26] O aire cara ao motor Rolls-Royce Turbomeca Adour, montado na parte traseira, flúe a través de dúas entradas na parte dianteira das raíces das ás. Durante o desenvolvemento do avión Hawker traballou estreitamente con Rolls-Royce para reducir o consumo de combustible do motor e para asegurar un alto nivel de fiabilidade.[24]
Xa na fase de desenvolvemento pretendíase crear unha variante do Hawk que tamén servise como un caza de ataque ao chan monopraza; tanto o adestrador como o caza desenvolvéronse co mercado de exportación en mente.[23] Nos modelos monopraza a zona do asento dianteiro substitúese por unha baía co electrónica da aviónica e sistemas de a bordo, como un ordenador de control de fogo, radar multi-modo, telémetro láser e infravermellos de barrido frontal (FLIR).[27] Algúns clientes de exportación, como Malaisia, realizaron extensivas modificacións nos seus avións, como un punto de ancoraxe na punta das ás ou unha sonda para reabastecemento en voo.[28]
O Hawk deseñouse para ser manobrable e poder acadar unha velocidade de Mach 0,88 a nivel de voo e Mach 1.15 nun picado, permitindo así aos alumnos experimentar o voo transónico antes de avanzar a un adestrador supersónico.[29][30] A estrutura é moi resistente e forte, con capacidade para aguantar +9 g; o límite normal na RAF é de +7.5/-4 g.[31] Un sistema hidráulico dual subministra enerxía para operar sistemas como os flaps, os freos de aire e o tren de aterraxe, xunto cos controis de voo. Ten tamén unha turbina de aire de impacto instalada na deriva para proporcionar enerxía hidráulica de apoio no caso do fallo do motor;[32] ademais enriba do motor existe unha unidade de potencia auxiliar de turbina de gas.
O Hawk pode levar unha vaina de canón na liña central, como o ADEN de 30 mm, dúas baixo as ás, e ata catro ancoraxes para armamento e equipamento. En servizo coa RAF o Hawks pode operar mísiles aire-aire Sidewinder. A principios dos 90 British Aerospace investigou a posibilidade de armar o Hawk co mísil anti-buque Sea Eagle para clientes de exportación.[33] En 2016 BAE Systems estaba desenvolvendo o chamado "Advanced Hawk" cunha nova á con slats no bordo de ataque, máis sensores e armas, un head-mounted display (HMD), e unha gran pantalla única na cabina dianteira.[34]
Historial operativo
[editar | editar a fonte]Reino Unido
[editar | editar a fonte]O Hawk entrou en servizo coa RAF en abril de 1976, substituíndo ao Folland Gnat e ao Hawker Hunter nos roles de adestramento avanzado e adestramento con armas. O Hawk T1 foi a versión orixinal usada pola RAF, e as súas entregas comezaron en novembro de 1976. O usuario máis famoso do Hawk e o equipo acrobático Red Arrows, que adoptou o avión en 1979.[35]
Dende 1983 ata 198 algúns Hawks equipáronse como un interceptor de curto alcance. Modificáronse 88 T1 para que puidesen levar mísiles aire-aire AIM-9L Sidewinder ademais dunha vaina cun canón ADEN de 30 mm; estes avión foron redesignados como Hawk T1A.[5] Nun escenario de guerra, terían traballado en colaboración cos interceptores Tornado F3 da RAF, que usarían os seus radares de busca Foxhunter e sistemas de navegación máis sofisticados para vectorizar aos Hawks contra obxectivos inimigos.[36]
O Hawk posteriormente substituíu ao English Electric Canberra nas tarefas de remolque de albos. A Royal Navy mercou unha ducia de Hawk T1/1A da RAF; estes son normalmente operados nunha función de apoio, moitas veces para realizar adestramento de combate simulado a bordo de buques.[37]
Durante as décadas de 1990 e 2000, 80 Hawk T1/1A foron actualizados no marco do Programa de Substitución de Fuselaxe (FRP) para prolongar a súa vida útil; durante o programa substituíronse por completo as seccións da fuselaxe central e traseira.[38] En 2009 a RAF comezou a recibir os seus primeiros Hawk T2, e a longo prazo os T2 irían substituíndo aos vellos T1.[39] As operación de adestramento co Hawk T2 comezaron en abril de 2012.[40]
En agosto de 2011 un piloto dos Red Arrows morreu cando o seu Hawk T1 estrelouse tras unha exhibición no Bournemouth Air Festival; a investigación descubriu que a "discapacidade da forza G" puido ter causado que o piloto perdese o control.[41] A frota de Hawk T1 quedou en terra como medida de precaución e volveu a voar uns días despois.
En novembro de 2011 os Red Arrows perderon outro piloto cando o asento exectable Martin-Baker Mk.10 do seu Hawk T1 activouse mentres o avión estaba parado; o veterano piloto de combate morreu polo impacto contra o chan ao non despregarse o seu paracaídas. Isto provocou que o Ministerio de Defensa do Reino Unido implementase a prohibición de voos non esenciais en avións equipados con asentos exectores semellantes aos instalados no Hawk T1 despois da morte.[42] A prohibición levantouse para os avións de ataque Tornado, pero mantívose nos voos dos Hawk T1, Hawk T2 e Tucano mentres a RAF revisaba eses avións.[42]
En outubro de 2017 a RAF e a Royal Navy operaban 75 Hawk T1 e 28 Hawk T2. Segundo o Ministerio de Defensa, a data planeada para retirar do servizo aos Hawk T1 era 2030, coa aeronave seleccionada para cumprir os requisitos do programa de adestramento operativo de apoio aéreo á defensa (ASDOT) comezando a substituír ao Hawk a partir de 2027.[43] Porén, en xullo de 2021 anunciouse que as unidades británicas que operaban o Hawk T1, agás os Red Arrows, verían os seus avións retirados o 31 de marzo de 2022.[44]
Canadá
[editar | editar a fonte]No Canadá, o Hawk, designado CT-155 Hawk, úsase para adestrar pilotos para cazas de primeira liña.[45] O avión é operado baixo o programa de Adestramento de Voo da OTAN no Canadá (NFTC), que foi proporcionado pola división de Adestramento de Aviación Militar de Bombardier Aerospace pero transferido a CAE mediante adquisición en 2015.[46] Os plans para substituír o Hawk nun novo programa de adestramento están en marcha polo menos desde 2012;[47] a partir de 2021, o programa de substitución foi o programa Future Aircrew Training (FAcT).[48]
Todos os CT-155 foron retirados en marzo de 2024 sen un substituto.[49]
Finlandia
[editar | editar a fonte]En xaneiro de 1978 o Reino Unido e Finlandia anunciaron un contrato polo cal a Forza Aérea de Finlandia ía recibir 50 Hawk Mk. 51 en 1980;[50] estes avións foron construídos en Finlandia baixo licenza por Valmet. A Forza Aérea finesa estaba limitada a 60 cazas de primeira liña polo Tratado de Paz de París de 1947; mercando Hawks, que contaban como adestradores en vez de cazas, podería aumentarse a capacidade mentres se continuaba cumprindo o tratado. Estas condicións foron anuladas durante a década de 1990 polo colapso da Unión Soviética.[51]
Debido ao aumento dos niveis de fatiga do metal, realizouse un importante programa de reforzo estrutural para estender a vida operativa dos Hawks de Finlandia durante a década de 1990.[52] En 1993-1994 entregáronse sete Mk. 51A adicionais para compensar as perdas. En xuño de 2007 Finlandia acordou a compra de 18 Hawk Mk. 66 usados da Forza Aérea de Suíza por 41 millóns de euros, que foron entregados en 2009-2010.[53]
En 2011, os Mk. 51 e Mk. 66 fineses pasaron por unha serie de melloras realizadas por Patria, estes incluíron a adopción dunha nova cabina de cristal Cockpit 4000, un novo software e outras modificacións que prolongan a vida útil.[54][55] Este programa de actualización completouse en 2013.[52] Polas limitacións da vida útil, 41 dos 67 Hawk da frota finesa foron retirados do servizo entre 2012 e 2016; o resto dos avións eran máis novos e polo tanto agardábase poder voalos ata a década de 2030.[56][57]
Os Hawk finenses armáronse con mísiles aire-aire soviéticos Molniya R-60/AA-8,[58] así como AIM-9J e AIM-9M,[59] vainas de foguetes Matra Type 155 SNEB, bombas británicas de propósito xeral non especificadas de varios tipos, vainas de canóns VKT de 12,7 mm e vainas de autocanóns de 30 mm Royal Small Arms Factory ADEN. O equipo de acrobacia aérea da Forza Aérea finesa, os Midnight Hawks, tamén utiliza o avión.[60]
India
[editar | editar a fonte]O 23 de febreiro de 2008 o Hawk Mk. 132 entrou en servizo formalmente coa Forza Aérea da India (IAF)[61] despois dunha das compras máis prolongadas da historia da India, tras pasar dúas décadas entre o interese inicial e a sinatura do contrato o 26 de marzo de 2004. A IAF recibiu 24 avións directamente de BAE Systems comezando as entregas en novembro de 2007, e outros 42 Hawk montados por Hindustan Aeronautics Limited entre 2008 e 2011.[62] En febreiro de 2008 India planeou pedir 57 Hawk máis, indo 40 á Forza Aérea e os restantes 17 á Armada da India.[63][64]
En xullo de 2010 anunciouse que a IAF e a Armada recibirían os 57 avións adicionais.[65] Estes aparellos serían todos construídos na India Hindustan Aeronautics (HAL), baixo licenza de BAE.[66] O 10 de febreiro de 2011 Hindustan Aeronautics Limited e GE Aviation asinaron un contrato polo cal GE Aviation realizaría os seguintes 30 anos de mantemento da frota de Hawk. En 2011 a IAF non estaba satisfeita coa subministración de compoñentes de reposición[67] e en decembro dese ano BAE recibiu un contrato para subministrar a India pezas de resposto e apoio en terra.
O primeiro Hawk AJT da IAF esnafrouse o 29 de abril de 2008 na 406 Air Force Station Bidar, en Karnataka.[68] O 3 de xuño de 2015 outro Hawk AJT estrelouse preto de Baharagora, nas proximidades da fronteira entre Bengala Occidental e Odisha.[69]
A frota de Hawk está baseada na base da IAF de Bidar, no norte de Karnataka, a uns 700 km de Bangalore. En 2015 un total de 123 foran pedidos pola Forza Aérea e 17 pola Armada, cun pedido adicional de 20 avións en negociación.[70]
Indonesia
[editar | editar a fonte]En abril de 1978 Indonesia, buscando aumentar as súas capacidades aéreas, fixo o primeiro de varios pedidos para o Hawk.[71] A Forza Aérea de Indonesia recibiu máis de 40 Hawk nos anos 80 e 90,[72] e en xuño de 1991 BAe e Indonesian Aerospace (IPTN) asinaron un importante acordo para a produción colaborativa do Hawk, anticipando máis pedidos de Hawk.[73] As exportacións de Hawk foron finalmente bloqueadas debido á preocupación polos dereitos humanos en Indonesia, especialmente en Timor Leste.[72] Nos anos 90 houbo protestas en toda Inglaterra por armar a Indonesia e a presión incrementouse despois de que saíse á luz os asasinatos dos xornalistas Balibo Five e Roger East e as denuncias do uso de Hawks durante a ocupación indonesia de Timor Oriental.[74]
Os Hawks foron a columna vertebral da Forza Aérea de Indonesia, complementando a avións máis avanzados e caros como o F-16 Fighting Falcon. En setembro de 2013 a Forza Aérea indonesia comezou a recibir o KAI T-50 Golden Eagle, que foi configurado para eventualmente substituír ao Hawk en servizo.[75] En febreiro de 2016 anunciouse que a frota indonesia de Hawk estaba preparada para recibir un novo sistema de autodefensa do receptor de aviso de radar, axudando ao uso do tipo en operacións de ataque lixeiro.[76]
Malaisia
[editar | editar a fonte]A Real Forza Aérea de Malaisia ten 18 avións Hawk, sendo 4 deles versións de exportación Hawk 108 que operan como adestradores, e 14 Hawk 208 de combate. O 5 de marzo de 2013, durante o conflito de Lahad Datu, cinco Hawk 208 xunto con tres Boeing F/A-18D Hornet empregáronse en ataques aéreos sobre escondedoiros do grupo terrorista que se facía chamar Forzas Reais de Seguridade do Sultanato de Sulu e Borneo do Norte en Lahad Datu, Sabah, antes do asalto terrestre das forzas conxuntas do Exército de Malaisia e a Policía Real de Malaisia.[77]
Arabia Saudita
[editar | editar a fonte]Arabia Saudita mercou o Hawk baixo o acordo de armas de Al-Yamamah con Reino Unido, cun total de 50 Hawk Mk. 65/65A pedidos en contratos realizados en 1985 e 1994.[78] En agosto de 2012 anunciouse un acordo por 22 Hawk 'Advanced Jet Trainers' (AJT) cun valor duns 800 millóns de dólares. Os AJT substituirían aos Hawk máis antigos na frota da Real Forza Aérea de Arabia Saudita.[78] O Hawk e tamén voado polo equipo acrobático da Forza Aérea saudita.[78] En febreiro de 2016 descubriuse que Arabia Saudita duplicara o número de avións Hawk AJT que encargara a BAE Systems, cun pedido por outros 22. Isto foi revelado no informe anual preliminar da compañía para 2015; "Chegamos a un acordo co cliente saudita para a subministración doutros 22 avións Hawk AJT, equipos terrestres asociados e axudas de adestramento para a RSAF, que forman parte dunha mellora da capacidade de adestramento do Reino". Unha vez en servizo, os Hawk AJT completarán a substitución das anteriores plataformas Mk 65 e Mk 65A.[79] 22 deses avións serían montados localmente en Arabia Saudita, sendo o primeiro deles completado en marzo de 2019.[80]
Cimbabue
[editar | editar a fonte]Nos anos 80 12 BAE Hawk T.Mk. 60/60A foron mercados para a Forza Aérea de Cimbabue (AFZ); a compra foi apoiada por un préstamo de 35 millóns de libras do Reino Unido a Cimbabue.[81] O acordo do Hawk tamén incluíu a transferencia dun número de Hawker Hunter usados.[82] En xullo de 1982 polo menos un Hawk foi destruído en terra e tres máis quedaron gravemente danados durante un ataque de disidentes na base aérea de Thornhill, en Gweru.[83]
Os Hawks de Cimbabue foron utilizados durante a segunda guerra do Congo. Os avións realizaron numerosos ataques aéreos en apoio do exército congolés contra as forzas ruandesas, ugandesas e rebeldes entre 1998 e 2000.[84] En 2000 a polémica sobre a intervención militar de Cimbabue no Congo e o escaso historial de dereitos humanos levaron a Reino Unido a impoñer un embargo total de armas á nación, incluíndo pezas de recambio para o Hawk.[85][86] Debido ao embargo, Zimbabue comprou seis Hongdu K-8 chineses como substitutos.[87][88]
Un número descoñecido de Hawks de Cimbabue púxose en servizo en 2022; os oficiais militares de Cimbabue negáronse a comentar os detalles das súas remodelacións.[89]
Outros
[editar | editar a fonte]Durante os anos 80 o goberno británico considerou unha posible venda de 63 adestradores Hawk a Iraq.[90] Aínda que a proposta tivo os seus defensores, foi controvertida xa que, nunha capacidade de ataque terrestre, Iraq podería ter empregado o Hawk contra o veciño Irán e para oprimir á propia poboación kurda de Iraq;[91] tamén existía a preocupación de que o Hawk podería estar potencialmente armado con armas químicas. Tras unha considerable deliberación, a venda foi bloqueada polo entón secretario de Asuntos Exteriores, John Major.[92][93] En 2010, Iraq entrou en conversacións con BAE para un pedido de ata 21 Hawks.[94]
En 1993 comezaron as conversacións entre BAe e Denel Aviation de Suráfrica sobre a substitución da envellecida frota Atlas Impala da Forza Aérea surafricana (SAAF).[95] En 2004 Denel comezou a construción de Hawks baixo licenza de BAe; Denel tamén produciu compoñentes para outros clientes.[96] O 13 de xaneiro de 2005 o primeiro Hawk montado localmente realizou o seu primeiro voo; pertencía a un lote de 24 adestradores encargados pola SAAF.[97]
Variantes
[editar | editar a fonte]Hawk T1
[editar | editar a fonte]O Hawker Siddeley Hawk T1[98] (Trainer Mark 1) foi a versión orixinal do Hawk usada pola RAF. As entregas comezaron en novembro de 1976 e a RAF recibiu un total de 175 avións desta variante.[5]
Hawk T1A
[editar | editar a fonte]O British Aerospace Hawk T1A é un Hawk T1 modificado,[99] destinado a substituír ao Hawker Hunter nas Unidades de Armas Tácticas da RAF. Un total de 89 aparellos foron convertidos para poder levar dous mísiles aire-aire AIM-9L Sidewinder baixo as ás e unha vaina cun canón Aden baixo a fuselaxe. Esta é tamén a variante utilizada polo equipo de exhibición Red Arrows da RAF; a vaina do canón substituíuse por un carenado usado para transportar combustible diésel e tintura para o sistema de fume.[100]
Hawk 50
[editar | editar a fonte]O Hawk 50 foi a versión orixinal de exportación do adestrador que ofrecía ademais unha limitada capacidade de ataque. Finlandia, Indonesia e Kenya pediron 90 aparellos desta variante.[5]
- Hawk 51 - versión de exportación para a Forza Aérea de Finlandia. 50 pedidos en decembro de 1977, sendo os catro primeiros construídos por British Aerospace e o resto montados en Finlandia. As entregas comezaron en decembro de 1980 e remataron en setembro de 1985.[101]
- Hawk 51A - sete Hawks foron vendidos a Finlandia como parte dun pedido de continuación. Estaban impulsados por un motor Adour 851, como o Hawk 51, pero tiña modificacións estruturais e ás de Hawks posteriores.[102]
- Hawk 52 - versión de exportación para a Forza Aérea de Kenya. Equipada con paracaídas de freado. O 9 de febreiro de 1978 pedíronse 12 exemplares que foron entregados entre 1980 e 1981.[103]
- Hawk 53 - versión de exportación para a Forza Aérea de Indonesia. Pedíronse 8 unidades o 4 de abril de 1978, 5 máis en maio de 1981, outros 3 en outubro de 1981 e 4 en novembro de 1982, dando un total de 20 aparellos que foron entregados entre 1980 e 1984.[102] Cinco deles foron recomprados por BAE Systems en 1999.[104]
Hawk 60
[editar | editar a fonte]Outra versión de exportación que substituía ao Hawk 50, destinado a adestramento de conversión e adestramento de armas. É un bipraza con maior capacidade de armas, con motores actualizados Rolls-Royce Adour 861, e capaz de alcanzar unha velocidade nivelada en altitude de 1 028 km/h ou Mach 0,84.[5] O T-45 Goshawk derivou desta versión.[105][106]
- Hawk 60 - versión de exportación para a Forza Aérea de Cimbabue. Equipado con paracaídas de freado e predisposición para levar unha cápsula de recoñecemento. Cimbabue pediu oito Hawks o 9 de xaneiro de 1981 que foron entregados entre xullo e outubro de 1982.[107]
- Hawk 60A - cinco Hawks vendéronse a Cimbabue como parte dun pedido de continuación en 1990. Os avións foron entregados entre xuño e setembro de 1992.[107]
- Hawk 61 - versión de exportación para Dubai, para a Forza Aérea dos Emiratos Árabes Unidos. O 30 de xuño de 1981 pedíronse oito avións por 40 millóns de dólares e foron entregados entre marzo e setembro de 1983. Un único avión de substitución entregouse en 1988.[101]
- Hawk 62 - versión de exportación para Venezuela. O pedido foi cancelado.
- Hawk 63 - versión de exportación para Abu Zabi, para a Forza Aérea dos Emiratos Árabes Unidos. 16 mercados o 2 de xaneiro de 1983 por 180 millóns de dólares que incluían pezas de reposto e axuda para o mantemento. Os avións entregáronse entre outubro de 1984 e maio de 1985.[108]
- Hawk 63A - 15 Hawk 63 foron actualizados a este estándar a partir de outubro de 1991, co motor Adour 871 e as Ás de Combate Avanzadas do Hawk 100, que tiñan catro píos para armas e raís para mísiles nas puntas, aínda que retendo a aviónica máis sinxela do Hawk 63.[108][109]
- Hawk 63C - catro avións novos do estándar Hawk 63A foron vendidos a Abu Zabi como parte dun pedido de continuación. Os avións entregáronse a partir de 1995.[108]
- Hawk 64 - versión de exportación para a Forza Aérea de Kuwait. Doce avións pedidos o 31 de outubro de 1983 e entregados de 1985 a 1986.[110]
- Hawk 65 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Arabia Saudita. 30 pedidos como parte do acordo do acordo de armas Al Yamamah I en febreiro de 1986, sendo entregados entre agosto de 1987 e outubro de 1988.[104][111]
- Hawk 65A - 20 unidades dun estándar mellorado foron vendidas a Arabia Saudita como un pedido de continuación e entregadas en 1997.[104][111]
- Hawk 66 - versión de exportación para a Forza Aérea de Suíza. Vinte pedidos o 20 de outubro de 1987, sendo o primeiro fabricado por BAe e o resto montados pola Fábrica Federal de Avións en Emmen. Os aparellos entregáronse entre novembro de 1989 e outubro de 1991.[112]
- Hawk 67 - versión de exportación para a Forza Aérea de Corea do Sur. Equipados co morro alongado do Hawk 100 para acomodar aviónica e unha roda de morro orientable. Vinte pedidos en xullo de 1991 e entregados en novembro de 1993.[103]
Hawk 100
[editar | editar a fonte]Un adestrador de armas avanzado de dous asentos con aviónica adicional, unha cámara infravermella frontal opcional, unha á redeseñada e controis HOTAS.[113]
- Hawk 102 - versión de exportación para Abu Zabi, para a Forza Aérea dos Emiratos Árabes Unidos. Equipado con raís para mísiles nas puntas das ás e receptor de alerta de radar (RWR) Racal Prophet. 18 pedidos en 1989 e entregados entre abril de 1993 e marzo de 1994.[104][108]
- Hawk 103 - adestrador de caza principal para a Real Forza Aérea de Omán. Equipado con FLIR e telémetro láser nun morro alongado, RWR BAE Sky Guardian e raís nas puntas das ás para mísiles aire-aire. O 30 de xullo de 1990 pedíronse catro unidades que foron entregadas entre decembro de 1993 e xaneiro de 1994.[104][114]
- Hawk 108 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Malaisia. Equipada con RWR BAE Sky Guardian e raís nas puntas das ás para mísiles aire-aire. Dez pedidos en decembro de 1990 e entregados de xaneiro de 1994 a setembro de 1995.[104][115]
- Hawk 109 - versión de exportación para a Forza Aérea de Indonesia.
- Hawk 115 - versión de exportación para a Real Forza Aérea do Canadá, designada CT-155 Hawk no servizo canadense.
- Hawk 129 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Bahrain.
Hawk 120/LIFT
[editar | editar a fonte]O Hawk Lead-in Fighter Trainer (LIFT) foi a versión escollida pola Forza Aérea de Suráfrica en decembro de 1999. Esta variante está impulsada polo motor Adour 951. O LIFT benefíciase do desenvolvemento realizado para o australiano Mk. 127. 24 avións foron entregados á Forza Aérea surafricana.
A seguinte xeración de Hawks (120, 127 e 128) conta con nova á, fuselaxe dianteiro e central, deriva e plano de cola.[28] O avión ten tan só un 10% de partes comúns cos aparellos da primeira xeración. As novas variantes tamén teñen catro veces a vida útil á fatiga do avión orixinal.
Hawk 127
[editar | editar a fonte]A Real Forza Aérea de Australia pediu 33 Hawk 127 Lead-in Fighters (LIFs)en xuño de 1997, 12 dos cales foron fabricados no Reino Unido e 21 en Australia. Esta variante tamén está impulsada polo Adour 871. O Hawk 127 está operado polos No. 76 Squadron e No. 79 Squadron da RAAF, que están baseados nas bases de Williamtown e Pearce respectivamente.[116] Os avión comezaron a ser actualizados a un estándar semellante ao estándar Hawk 128 no ano 2014.[117]
Hawk AJT
[editar | editar a fonte]O BAE Systems Hawk Advanced Jet Trainer (AJT) diferénciase de anteriores variantes en que conta con modernas pantallas de cristal líquido en vez de instrumentación convencional e en que está impulsado polo motor Rolls-Royce Adour 951. En 2012 a Real Forza Aérea de Arabia Saudita e a Real Forza Aérea de Omán realizaron pedidos pola versión AJT.[118][119]
- Hawk 128 (Hawk T2) - versión para a RAF e a Royal Navy. O Ministerio de Defensa outorgou un contrato de deseño e desenvolvemento a BAE Systems o 22 de decembro de 2004.[15] O T2 baséase no deseño do australiano Mk. 127 e o surafricano Mk. 120.[17]
- Hawk 132 - versión de exportación para a Forza Aérea da India que anteriormente era coñecida como Mk. 115Y. BAE Systems entregou o último dos 24 Hawks de construción británica en novembro de 2009.[120] HAL entregou o primeiro Hawk 132 de fabricación local o 14 de agosto de 2008.[121] Estes avións están impulsados polo motor Rolls-Royce Adour Mk 871.[122]
- Hawk 165 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Arabia Saudita. 22 avións foron construídos orixinalmente no Reino Unido por BAE sendo completada a súa entrega en 2017,[123] mentres que outros 22 unidades foron fabricados en Arabia Saudita. O primeiro avión construído localmente entregouse en xuño de 2019[124] e o derradeiro en febreiro de 2024.
- Hawk 166 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Omán. 8 avións foron pedidos en 2012 e construídos no Reino Unido, sendo entregado o primeiro deles en 2017.[125]
- Hawk 167 - versión de exportación para a Forza Aérea de Qatar. 9 avións pedidos en 2018, sendo o primeiro deles entregado en setembro de 2021. Os avións están baseados en RAF Leeming para operar coa RAF no Joint RAF/QEAF AJT Training Squadron.[126][127][128]
Hawk 200
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: British Aerospace Hawk 200.
O Hawk 200 é un avión de combate multifunción lixeiro e dun só asento para defensa aérea, denegación aérea, anti-buque, interdición, apoio aéreo próximo e ataque terrestre.[28]
- Hawk 203 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Omán.
- Hawk 205 - versión de exportación proposta para a Real Forza Aérea de Arabia Saudita.
- Hawk 208 - versión de exportación para a Real Forza Aérea de Malaisia.
- Hawk 209 - versión de exportación para a Forza Aérea de Indonesia.
T-45 Goshawk
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: McDonnell Douglas T-45 Goshawk.
O T-45 Goshawk é un avión con capacidade para operar embarcado desenvolvido a partir do Hawk 60 para a Armada dos Estados Unidos para o seu uso no adestramento en portaavións.[105]
Advanced Hawk (Hawk-i)
[editar | editar a fonte]O Advanced Hawk é unha empresa conxunta de BAE Systems e Hindustan Aeronautics Limited para actualizar o Hawk 132 nun adestrador de caza subsónico avanzado, que se pode usar nos campos de batalla principais. Un único exemplar do avión foi presentado no Aero India 2017 o 14 de febreiro de 2017.[129] Fixo o seu primeiro voo en xuño de 2017.[130][131]
Operadores
[editar | editar a fonte]- Real Forza Aérea de Arabia Saudita - 47 Hawk 65 e 44 Hawk 165[79]
- Real Forza Aérea de Australia - 33 Hawk 127[132]
- Real Forza Aérea de Bahrain - 6 Hawk 129[133]
- Forza Aérea de Cimbabue - 12 Hawk 60 retirado en 2011 debido á falta de reposto e de apoio de BAE. Agúns regresaron ao servizo en 2022.[89]
- Forza Aérea dos Emiratos Árabes Unidos - 47 Hawk 61/63/102s entregados, 18 en servizo, 13 63A vendidos a Xordania
- RAVN Aerospace - 10 Hawk 67 anteriormente de Corea do Sur
- Forza Aérea de Finlandia - 31 Hawk (8 Mk.51, 7 Mk.51A, 16 Mk.66)
- Forza Aérea da India - 123 Hawk 132[134]
- Armada da India - 17 Hawk 132 (6 máis pedidos)[135][136]
- Forza Aérea de Indonesia - 60 Hawk 53/109/209
- Forza Aérea de Kuwait - 10 Hawk 64
- Real Forza Aérea de Malaisia - 19 Hawk 108/208
- Real Forza Aérea de Omán - 15 Hawk 103/203 en servizo en 2008, 8 Hawk 166 pedidos dos cales 2 foron entregados en 2017.[137][138]
- Forza Aérea de Qatar - 9 Hawk Mk.167/T2A[139]
- Royal Air Force - 17 Hawk T1 e 28 Hawk T2
- Forza Aérea de Suráfrica - 24 Hawk 120
Antigos operadores
[editar | editar a fonte]- Real Forza Aérea do Canadá - 17 Hawk 115 (CT-155), retirados en marzo de 2024[45][140]
- Forza Aérea da República de Corea - operou 20 T-59 (Hawk 67) a partir de setembro de 1992 que foron retirados do servizo en 2013
- Forza Aérea de Kenya - 7 Hawk 52 que en 2012 xa estaban retirados
- Royal Air Force
- Royal Navy - 17 Hawk T1
- Forza Aérea de Suíza - 20 Hawk Mk. 66 en servizo entre 1990 e 2002, dos cales 18 vendéronse a Finlandia en xuño de 2007.
- Forza Aérea de Xordania - 13 Hawk 63 entregados dos Emiratos Árabes Unidos, 12 retirados puxéronse á venda[141][142]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Flight International 22 de novembro de 1986, p. 61
- ↑ Reed, A., "Modern Combat Aircraft 20: BAe Hawk", Chapter 1 (Ian Allan, 1985) ISBN 978-0-7110-1465-7
- ↑ Donald, David; Lake, Jon, eds. (1994). Encyclopedia of world military aircraft. London : Westport, CT: Aerospace ; AIRtime Pub. ISBN 978-1-874023-51-7.
- ↑ Field 1976. p. 834
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Polmar e Bell 2004, p. 388
- ↑ Polmar e Bell 2004, p. 387-390
- ↑ "British Aerospace Hawk". Flight International. 2013-07-31. Archived from the original on 31 de xullo de 2013. Consultado o 2024-04-28.
- ↑ 8,0 8,1 Polmar e Bell 2004, p. 387
- ↑ Polmar and Bell 2004, pp. 387, 389-340
- ↑ Taylor 1976, p. 63
- ↑ Phythian 2001, p. 166
- ↑ Phythian 2001, pp. 156, 239, 246
- ↑ Phythian 2001, p. 180
- ↑ Phythian 2001, pp. 180-181, 246
- ↑ 15,0 15,1 "Hawk Advanced Jet Trainer". Hansard Column 333W. 26 de xaneiro de 2005.
- ↑ "BAE lands £450m Hawks contract". Blackpool Today. 20 de outubro de 2006
- ↑ 17,0 17,1 "Hawk Mk 128 Makes Maiden Flight" Air Forces Monthly, setembro de 2005, p. 6
- ↑ Hoyle, Craig. "FARNBOROUGH: BAE close to selling 1,000th Hawk trainer". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Hoyle, Craig. "Australia to upgrade Hawk trainers to RAF's T2 standard". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Hoyle, Craig. "USAF training bosses underscore need for T-X acquisition". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "Northrop Pivots To Clean-Sheet T-X Trainer". Aviation Week Network. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Chandra, Atul. "HAL eyes export potential of light attack Hawk". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ 23,0 23,1 Field 1976. p. 834
- ↑ 24,0 24,1 Field 1976. pp. 834-835
- ↑ Field 1976. p. 842
- ↑ 26,0 26,1 Field 1976. p. 835
- ↑ "Hawk 200 faces a tougher market". New Scientist 11 (1516): 28. 10 de xullo de 1986. ISSN 0262-4079.
- ↑ 28,0 28,1 28,2 Polmar e Bell 2004, p. 389
- ↑ David Donald, ed. The complete encyclopedia of world aircraft. New York, NY. ISBN 0-7607-0592-5. OCLC 37976989.
- ↑ Field 1976. p. 836
- ↑ Caliaro, Luigi. In flight with the Red Arrows, A&D Magazine, maio de 1996, p. 51
- ↑ Jackson 2003, pp. 479-480
- ↑ Phythian 2001, p. 181
- ↑ Pocock, Chris. "BAE Systems Working on ‘Advanced’ Hawk Jet for India". Aviation International News (en inglés). Consultado o 2021-01-02.
- ↑ "RAF Red Arrows - Team History". web.archive.org. 2011-04-05. Archived from the original on 05 de abril de 2011. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Jane's Defence Weekly, 1986. pp. 395-400
- ↑ "Inside a Navy Hawk fighter jet" (en inglés). 2009-05-06. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Gething, Michael J. "RAF Hawk FRP Moves Onwards." Jane's Defence Upgrades, 1 de abril de 2003
- ↑ "RAF accepts first Hawk T2s, but others head for storage". web.archive.org. 2010-12-16. Archived from the original on 16 de decembro de 2010. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Hoyle, Craig. "UK ready to launch Hawk T2 training, says RAF". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "Tributes paid to Red Arrows crash pilot Jon Egging". BBC News (en inglés). 2011-08-21. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ 42,0 42,1 "Inquest hears Red Arrows pilot died from fall injuries". BBC News (en inglés). 2011-11-22. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "Hawk Aircraft: Written question - 107748". UK Parliament. Consultado o 29 de abril de 2024.
- ↑ "RAF workhorse Hawk T1s to go into early retirement". Darlington and Stockton Times (en inglés). 2021-07-17. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ 45,0 45,1 National Defence, Royal Canadian Air Force (2013-04-10). "CT-155 Hawk - Aircraft - Royal Canadian Air Force". www.canada.ca. Arquivado dende o orixinal o 29 de abril de 2024. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "CAE plans upgrades to NFTC and jet training fleets". Skies Mag (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "RCAF to acquire new jet trainer aircraft". Airforce Technology (en inglés). 2012-06-27. Consultado o 2024-04-29.
- ↑ Pugliese, David (2020-11-09). "For Canada, multibillion-dollar training program is the FAcT of the matter". Defense News (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "Royal Canadian Air Force retires BAE Systems CT-155 Hawks". Janes.com (en inglés). Consultado o 2024-04-29.
- ↑ "Britain-Finland barter deal." The Christian Science Monitor, 6 de xaneiro de 1978
- ↑ O'Dwyer, Gerald (16 de outubro de 1990). "Finland looks at German MiG-29s". Flight International
- ↑ 52,0 52,1 "Celebrating 35 years of Hawk in Finland". www.baesystems.com. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Purchase of Hawk Mk 66 Jets, Preliminary Contract". web.archive.org. 2011-07-17. Archived from the original on 17 de xullo de 2011. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Patria delivers first upgraded Hawk jet trainer to the Finnish Air Force". defpro.com. 2011-07-17. Archived from the original on 17 de xullo de 2011. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Esterline CMC Electronics Completes Upgraded Glass Cockpit Deliveries for Finnish Air Force Fleet of Hawk Jet Trainers". Ottawa Citizen. 2012-07-18. Archived from the original on 18 de xullo de 2012. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ Hoyle, Craig. "PARIS AIR SHOW: Finnish air force chief accepts first upgraded Hawk jet trainer". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Finnish Air Force decommissioning 41 Hawk trainer jets". Helsingin Sanomat. 2010-11-10. Archived from the original on 10 de novembro de 2010. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Suomi hankkii lisää Hawk-hävittäjiä". Yle Uutiset (en finés). 2007-06-28. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Yhteistoimintakierroksia Yhdysvaltain kansalliskaartin kanssa elokuussa -". Ilmavoimat (en finés). 2017-08-02. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Midnight Hawks". web.archive.org. 2011-02-06. Archived from the original on 06 de febreiro de 2011. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "AJT Hawk inducted into IAF- Hindustan Times". web.archive.org. 2008-03-15. Arquivado dende o orixinal o 15 de marzo de 2008. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "The Hindu : Front Page : IAF to get 40 more Hawk AJTs". web.archive.org. 2012-10-26. Archived from the original on 26 de outubro de 2012. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ Govindasamy, Siva. "India seeks extra Hawks". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "IAF to buy 40 more Hawk Advanced Jet Trainers". India Strategic. 2009-02-02. Archived from the original on 02 de febreiro de 2009. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "IAF, Navy to get 57 more Hawk jet trainers". The Times of India. 2010-07-24. ISSN 0971-8257. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "BAE wins £500m Hawk order". The Telegraph (en inglés). 2010-07-29. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "IAF plans for additional Hawks jet trainers shelved". The Times of India. 2009-03-17. ISSN 0971-8257. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "First IAF Hawk AJT Crashes!". Livefist (en inglés). 2008-04-30. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "AJT Hawk crashes after taking off from Kalaikunda". The Times of India. 2015-06-03. ISSN 0971-8257. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Hawk aircraft proposals to feature in Modi's talks". Business Standard. Consultado o 30 de abril de 2024.
- ↑ Phythian 2001, p. 163-164
- ↑ 72,0 72,1 "The 'trainer' jet the UK loves to hawk" (en inglés). 2002-05-29. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ Phythian 2001, pp. 156-157
- ↑ "BBC - Radio 4 - Death in East Timor". www.bbc.co.uk. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ Waldron, Greg. "Indonesia receives first pair of T-50i advanced jet trainers". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Singapore Airshow 2016: Indonesia to upgrade Hawk 200/209s with RWR self-protection". IHS Jane's 360. 2016-04-28. Archived from the original on 28 de abril de 2016. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Security forces stay on full alert - General - New Straits Times". web.archive.org. 2013-10-29. Archived from the original on 29 de outubro de 2013. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ 78,0 78,1 78,2 "Saudi catches the UK train". Times Aerospace. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ 79,0 79,1 "Saudi Arabia orders more Hawk jet trainer aircraft". IHS Jane's 360. 2016-02-19. Archived from the original on 19 de febreiro de 2016. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Saudi Arabia rolls-out first domestically built Hawk jet trainer". Jane's 360. 2019-04-01. Archived from the original on 01 de abril de 2019. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "Jubilee Debt Campaign UK : Latest news : UK backed millions in loans for Zimbabwe Hawk jets". web.archive.org. 2012-06-22. Arquivado dende o orixinal o 22 de xuño de 2012. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ "CAAT Publications - UK Arms Exports to Zimbabwe". web.archive.org. 2012-08-07. Archived from the original on 07 de agosto de 2012. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ Towers, Roy. "Year Of Deepening Unease For Security Forces In Zimbabwe". Glasgow Herald, 27 de xullo de 1982. p. 5
- ↑ "Zimbabwe military warns Goma bombings to go on". web.archive.org. 2015-02-17. Archived from the original on 17 de febreiro de 2015. Consultado o 2024-04-30.
- ↑ MacAskill, Ewen; Editor, Diplomatic (2000-01-20). "Britain's ethical foreign policy: keeping the Hawk jets in action". The Guardian (en inglés). ISSN 0261-3077. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ "UK halts arms to Zimbabwe". BBC News. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ "Zimbabwe buys six fighter jets". The Guardian (en inglés). 2005-04-13. ISSN 0261-3077. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ "Zimbabwe: 'Purchase of Jets From China Wise'". AllAfrica. Consultado o 1 de maio de 2024.
- ↑ 89,0 89,1 "There’s Zimbabwe beyond elections". The Sunday Mail. 2023-10-22. Archived from the original on 22 de outubro de 2023. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ Scott 1996, p. 560
- ↑ Scott 1996, p. 564-566
- ↑ Scott 1996, pp. 567, 570-571
- ↑ John Major (1999). John Major: The Autobiography. Harper Collins. pp. 117-18
- ↑ "Iraq in talks to buy BAE Hawk jets". www.ft.com. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ Barrie, Douglas. "BAe in Hawk building talks with South Africa". Flight International, 16 de novembro de 1993. p. 4
- ↑ "Hawk production under way in South Africa". web.archive.org. 2013-05-26. Archived from the original on 26 de maio de 2013. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ "First SA-assembled Hawk completes maiden flight". web.archive.org. 2013-05-26. Archived from the original on 26 de maio de 2013. Consultado o 2024-05-01.
- ↑ Flack 2005, p. 31
- ↑ Flack 2005, p. 32
- ↑ Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 100
- ↑ 101,0 101,1 Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 104
- ↑ 102,0 102,1 Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 105
- ↑ 103,0 103,1 Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 106
- ↑ 104,0 104,1 104,2 104,3 104,4 104,5 Jackson 2003, p. 480
- ↑ 105,0 105,1 Donald 2004, p. 175
- ↑ Frawley 2002, p. 48
- ↑ 107,0 107,1 Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 111
- ↑ 108,0 108,1 108,2 108,3 Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 103
- ↑ Jackson 2003, pp. 478-480
- ↑ Fricker World Air Power Journal Volume 22, pp. 106-107
- ↑ 111,0 111,1 Fricker World Air Power Journal Volume 22, pp. 108-109
- ↑ Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 109
- ↑ Polmar e Bell 2004, pp. 388-389
- ↑ Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 108
- ↑ Fricker World Air Power Journal Volume 22, p. 107
- ↑ "Hawk 127". RAAF. Consultado o 3 de maio de 2024.
- ↑ Pittaway, Nigel (outubro - decembro de 2014). "Upgrading the Hawk". Aero Australia (44): 66-67
- ↑ "Oman, BAE Reach Agreement on Typhoon and Hawk Deal". DefenseNews. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2020. Consultado o 3 de maio de 2024.
- ↑ "Ian King's AGM 2013 speech". www.baesystems.com. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "BAE Systems completes Indian hawk aircraft deliveries - Express India". web.archive.org. 2012-10-01. Arquivado dende o orixinal o 01 de outubro de 2012. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "First HAL-built Hawk-MK132 aircraft handed over to IAF". The Hindu. 2010-12-11. Archived from the original on 11 de decembro de 2010. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "HAL to Hand Over first Hawk Jet Trainer to Indian Air Force Thursday". India Defence. 2011-09-27. Archived from the original on 27 de setembro de 2011. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "All eyes on the Hawk". Times Aerospace. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ Lake, Jon. "Hawk Assembly a Major Step Forward for Saudi Arabia". Aviation International News. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "Oman's new generation takes off". Times Aerospace. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "UK confirms joint Hawk unit with Qatar". Janes.com (en inglés). Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "Royal Air Force and Qatar Emiri Air Force Expand Defence Partnership". RAF. Consultado o 3 de maio de 2024.
- ↑ Allison, George (2022-05-24). "BAE awarded £1.7m contract for Hawk T2A release to service" (en inglés). Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "REVEALED: The BAE-HAL Joint 'Advanced Hawk'". Livefist (en inglés). 2017-02-06. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ Hoyle, Craig. "PICTURES: BAE's Advanced Hawk makes flight debut". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "New concept Hawk demonstrator aircraft takes to the skies". www.baesystems.com. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ Hoyle Flight International 13-19 de decembro de 2011, p. 33
- ↑ Hoyle Flight International 13-19 de decembro de 2011, p. 34.
- ↑ "CBI files case against Rolls Royce India for alleged fraud in Hawk aircraft procurement". The Federal (en inglés). 2023-05-29. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "HAL eyes export potential of light attack Hawk". Flightglobal. 2015-10-18. Archived from the original on 18 de outubro de 2015. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ "IAF, Navy to get 57 Hawks by '16 - DNA - English News & Features - Top News - dnasyndication.com". web.archive.org. 2014-07-14. Archived from the original on 14 de xullo de 2014. Consultado o 2024-05-03.
- ↑ Hoyle, Craig. "PICTURES: Oman takes delivery of its first Typhoons". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-05-04.
- ↑ "Oman receives first Hawk jet trainers". Jane's 360. Archived from the original on 31 de xullo de 2017. Consultado o 4 de maio de 2024.
- ↑ "New Joint Hawk Squadron unveiled during Reformation Event at RAF Leeming". RAF. Consultado o 4 de maio de 2024.
- ↑ Finnerty, Ryan. "Canada retires Hawk jet trainers without replacements identified". Flight Global (en inglés). Consultado o 2024-05-04.
- ↑ "Royal Jordanian Air Force". Scramble. 2016-01-23. Archived from the original on 23 de xaneiro de 2016. Consultado o 2024-05-04.
- ↑ "Royal Jordanian Air Force - بيع طائرات". web.archive.org. 2018-09-30. Archived from the original on 30 de setembro de 2018. Consultado o 2024-05-04.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: BAE Systems Hawk |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Field, Hugh. "Hawker-Hawk: In The Air." Flight International, 3 de abril de 1976. pp. 834-843.
- Flack, Jeremy (2005). The Modern RAF. Marlborough, UK: Crowood Press. ISBN 1-86126-616-2.
- Fricker, John (1995). "British Aerospace Hawk". World Air Power Journal (London: Aerospace Publishing) 22: 45–111. ISBN 1-874023-62-X. ISSN 0959-7050.
- Jackson, Paul. Jane's All The World's Aircraft 2003–2004. Coulsdon, UK: Jane's Information Group, 2003. ISBN 0-7106-2537-5.
- Phythian, Mark. The Politics of the British Arms Sales Since 1964. Manchester University Press, 2001. ISBN 0-719059-07-0.
- Polmar, Norman e Dana Bell. One Hundred Years of World Military Aircraft. Naval Institute Press, 2004. ISBN 1-591146-86-0.
- Scott, Richard. Report of the Inquiry into the Export of Defence Equipment and Dual-Use Goods to Iraq and Relationed Prosecutions. The Stationery Office, 1996. ISBN 0-102627-96-7.