Aspazija

Elza Johanna Emilija Lizete Pliekšāne

A poeta Aspazija.
Nome orixinal	(lv) Johanna Emīlija Lizete Rozenberga
Biografía
Nacemento	Elza Rozenberga 1865 Jelgava, Letonia
Morte	1943 Jūrmala, Letonia
Lugar de sepultura	Rainis Cemetery (en)
Deputy of Saeima (en)
Datos persoais
País de nacionalidade	Letoa
Actividade
Campo de traballo	Poesía
Lugar de traballo	Riga
Ocupación	Escritora, poeta, tradutor, dramaturgo
Xénero artístico	Poesía
Lingua	Lingua letoa e lingua alemá
Familia
Cónxuxe	Jānis Pliekšāns
Premios  Order of the Three Stars, 3rd Class (en)  Cross of Recognition (en)

Elza Johanna Emilija Lizete Pliekšāne, nada como "Elza Rozenberga" en Jelgava (Zemgale) o 16 de marzo de 1865 e finada en Jūrmala o 5 de novembro de 1943, foi unha poeta e dramaturga letoa, máis coñecida co pseudónimo de Aspazija. Aspazija é a transliteración ao letón de Aspasia.

Traxectoria

Naceu no seo dunha familia acomodada con terras para o cultivo en propiedade en Zemgale, na parroquia de Daukšas, en Zaļenieki. Estuda na escola primaria Zaļaismuiza, na escola primaria feminina Jelgava Dorothea e no Gymnasium feminino da Trindade de Jelgava (1874-1884), curso superior que non rematou, abandonando a piques de celebrar a súa graduación. A autora foi unha apaixonada pola literatura e poesía alemá da época, escribindo os seus propios poemas nesa lingua con 14 anos..

Cos anos o seu interese pola literatura medra ata integrarse no movemento letón da «nova corrente» (en letón: Jaunā strāva), onde coñecerá a un dos seus líderes, Jānis Pliekšāns (máis coñecido como Rainis), editor de xornal, poeta e avogado. Comezan unha relación que culmina no seu casamento en 1897, tralo cal sofren un exilio causado polo conflito do seu país con Rusia que os levará a vivir en Lituania e Suíza. Coa fin da primeira guerra mundial e a consecuente independencia de Letonia, a parella regresou ao país, momento a partir do cal Aspazija comezou a colaborar co movemento feminista. A autora afiliouse ao Partido Socialdemócrata Obreiro Letón e asistiu a tódalas sesións da Saeima desde 1920 a 1934.

Durante o período do seu exilio ata o seu retorno, a parella traduciu unha gran cantidade de obras da literatura alemá ao letón, como o traballo de Johann Wolfgang von Goethe, e Aspazija en solitario traduciu obras de Henryk Sienkiewicz e do poeta austríaco Robert Hamerling. En colaboración co seu marido durante a Revolución de 1905, Aspazija participou activamente no apoio a diversos movementos sociais, sendo considerado o seu drama Silueta líquida unha arenga con grande impacto no espertar do espírito nacional e de independencia letón.

Obra

Teatro

• Atriebēja (1887)
• Vaidelote (1894)
• Zaudētās tiesības (1894)
• Ragana (1895)
• Neaizsniegts mērķis (895)
• Zeltīte (1901)
• Sidraba šķidrauts (1905)
• Aspazija (1923)
• Boass un Rute (1925)
• Torņa cēlājs (1927)
• Zalša līgava (1928)
• Jānis Ziemelis (1931)
• Pūcesspieģelis (1932)
• Velna nauda (1933)

Poesía

Casa da poeta na cidade costeira de Jūrmala.

• Sarkanās puķes (1897)
• Dvēseles krēsla (1904)
• Saulainais stūrītis (1910)
• Ziedu klēpis (1911)
• Izplesti spārni (1920)
• Raganu nakts (1923)
• Trejkrāsaina saule (1926)
• Asteru laikā (1928)
• Dvēseles ceļojums (1933)
• Kaisītās rozes (1936)
• Zem vakara zvaigznes (1942)

Prosa

• No atzīšanas koka (1919)
• Zila debess (1924)
• Zelta mākoņi (1928)
• Rudens lakstīgala (periodikā 1933. gadā)

Artigos en prensa

• Raksti (1904)
• Raksti (1910)
• Kopoti raksti (1920—1924)
• Mana dzīve un darbi (1931—1940)
• Raksti (1963—1971)
• Raksti (1985—1988)

Traducións

• Henryk Sienkiewicz. "Kurp eji?" (Quo vadis, 1899)
• Roberts Hamerlings. en solitario "Aspazija" (Aspasia. Ein Künstler- und Liebesroman aus Alt-Hellas, 1900)
• Johann Wolfgang von Goethe. "Raksti" (1903—1904);
• Con Rainis. "Joseph und seine Brüder" (Jāzeps un viņa brāļi, 1921)