Antonio Fernández Morales
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Antonio Fernández y Morales 17 de setembro de 1817 Astorga, España |
| Morte | 15 de agosto de 1896 (78 anos) Cacabelos, España |
| Lugar de sepultura | cemiterio da Edrada |
 Deputado no Congreso dos Deputados | |
| | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Relixión | católica |
| Educación | seminario de Astorga |
| Coñecido por | Ensayos poéticos… |
| Actividade | |
| Lugar de traballo | Madrid |
| Ocupación | militar |
| Xénero artístico | poesía |
| Lingua | Lingua castelá e lingua galega |
| Carreira militar | |
| Rango militar | Xeneral |
Antonio Fernández Morales, nado en Astorga o 17 de setembro de 1817 e finado en Cacabelos o 15 de agosto de 1896,[1] foi un militar e escritor berciano en lingua galega, autor de Ensayos poéticos en dialecto berciano,[2] publicado en 1861. Con motivo do Bicentenario do seu nacemento en 2017 celebrouse no Bierzo o Simposio Antonio Fernández Morales, o cantor do Bierzo.[3]
Traxectoria[editar | editar a fonte]
De orixe fidalga, naceu e viviu en Astorga ata os cinco anos de idade, fillo de Tomás Fernández Garrido (farmacéutico) e Nicolasa Morales Rodríguez, ambos naturais desa vila. Foi criado en Cacabelos. Cara a 1832, con quince anos de idade, iniciou os tres cursos de filosofía no seminario de Astorga. En outubro de 1835 solicitou o ingreso no militar Colexio de Distinguidos de Valladolid, onde iniciou os seus estudos o 7 de xaneiro do ano seguinte e onde estivo ata o 30 de maio dese mesmo ano, sendo destinado ao Rexemento de Infantaría de Borbón n.º 17. No ano 38 participou en diferentes accións militares, conseguindo o emprego de tenente.[4]
Tanto o seu pai coma el formaron parte da Sociedade de Teatro de Vilafranca do Bierzo en 1843.[5] Fixo amizade co filólogo Mariano Cubí i Soler en 1847, e baixo a súa influencia comezou a escribir en galego como certifican as súas cartas autógrafas destas datas ao filólogo catalán, dadas a coñecer en 2017[6] . Secundou o levantamento de 1854.
En 1860 publicou en El Esla o seu primeiro poema en galego, O fiandón da aldea. En 1861 publicou Ensayos poéticos en dialecto berciano[2] o segundo libro escrito en galego no Rexurdimento despois d' A Gaita Gallega de Xoán Manuel Pintos.[7] Foi prologado por Cubí, e está composto por 8.000 versos distribuídos en 15 poemas en galego e 1 bilingüe castelán-galego.
Participou na revolución de 1868 que derrocou a Isabel II, ascendido a xeneral en 1870, foi nomeado gobernador militar de Toledo, foi tamén deputado do distrito de Vilafranca do Bierzo polo Partido Radical (1872-1873) de Manuel Ruiz Zorrilla e ocupou o cargo de delegado nos Estados Pontificios. En 1876 publicou Ensayos poéticos, en castelán.
Galería de imaxes[editar | editar a fonte]
-
Ensayos poéticos en dialecto berciano (en PDF). -
Antonio Fernández Morales de uniforme.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Pena, X. R.. Historia da Literatura Galega II. De 1853 a 1916. O Rexurdimento,[1] pp. 102-107, 2014, Xerais, ISBN 978-84-9914-764-2.
- ↑ 2,0 2,1 O seu título completo é Ensayos poéticos en dialecto berciano, por el comandante de infantería e inspector provincial de estadística, D. Antonio Fernández y Morales, con una introducción sobre lenguas, dialectos, subdialectos y jergas en general, y el origen del berciano, lengua y dialectos castellanos y gallegos en particular, por D. Mariano Cubí y Soler, autor de varias obras filológicas, fundados de dos colegios literarios, y propagador de la frenología en España.
- ↑ "Simposio do bicentenario". Morales 2011. 11/9/2017. Arquivado dende o orixinal o 14/08/2018. Consultado o 14/08/2018.
- ↑ Balboa de Paz 2018.
- ↑ "O teatro romántico da capital histórica do Bierzo e os seus socios fundadores Enrique Gil e Fernández Morales". H. M. Silveiro Fernández. Revista do Instituto Estudios Bercianos. nº 39. p. 213-240 (xullo 2015) ou en versión dixital: Morales e o teatro de Vilafranca Arquivado 18 de maio de 2017 en Wayback Machine.
- ↑ Silveiro, Héctor M. (2018-06-20). "Tradiciois, terra e identidade na obra de Morales". Boletín da Real Academia Galega 0 (378): 501–549. ISSN 2605-1680.
- ↑ Carballo, R. (1975) [1963]. Historia da literatura galega contemporánea. Galaxia. pp. 113–115; 771; 778…. ISBN 84-7154-227-7.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Antonio Fernández Morales  |
 |
A Galifontes posúe textos orixinais acerca de: Antonio Fernández Morales |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Carballo Calero, R. (1975) [1963]. Historia da literatura galega contemporánea. Galaxia. pp. 113–115. ISBN 84-7154-227-7.
- Couceiro Freijomil, Antonio (1951-53). Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán). Bibliófilos Gallegos.
- Cubí i Soler, Mariano. (1861). "Introducción" a Ensayos poéticos en dialecto berciano, 35 páxinas (en castelán).
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. ISBN 84-7492-465-0.
- González, M. (coord.) (2017). Antonio Fernández Morales, autor berciano. Bicentenario do seu nacemento (1817-2017). Fervenza. ISBN 978-84-17094-06-5.
- Silverio, Héctor (2019). Cartas e composiciois autógrafas de Antonio Fernández Morales a Mariano Cubí. Anexos BRAG. RAG. ISBN 978-84-87987-23-6.
- Vilavedra Fernández, Dolores, ed. (1995). Diccionario da Literatura Galega I. Galaxia. p. 219. ISBN 84-8288-019-5.
- AAVV (2003-2004). Diccionario enciclopédico galego universal 27. La Voz de Galicia. p. 76. ISBN 84-7680-429-6.
- AAVV (1999-2002). Enciclopedia Galega Universal 9. Ir Indo. p. 92. ISBN 84-7680-288-9.
- AAVV (2005). Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. ISBN 84-87804-88-8.
- AAVV (2017). "varios artigos". Boletín da Real Academia Galega (378). ISSN 1576-8767. Inclúe:
- José Antonio Balboa de Paz (2018). "Antonio Fernández Morales: unha revisión biográfica": 463–487.
- Rosario Álvarez Blanco (2018). "A fala berciana na obra de Fernández Morales": 489–500.
- Héctor M. Silveiro (2018). "Tradiciois, terra e identidade na obra de Morales": 501–549.
- Anxo Angueira Viturro (2018). "Morales na revisión do Rexurdimento": 551–570.
- Xosé Henrique Costas (2018). "A difusión da obra de Fernández Morales en Galicia": 571–581.
- C. Penim e M. Polsinelli (2018). "Métrica e musicalidade nos versos de Antonio Fernández Morales": 583–595.
- José Luís Puerto (2018). "Algunhas claves sobre a poesía de Antonio Fernández Morales": 597–611.
- Héctor Luís Suárez (2018). "Organoloxía musical e outros aspectos de interese etnomusicolóxico…": 613–640.
Outros artigos[editar | editar a fonte]
- Precursores
- Ensayos poéticos en dialecto berciano
- Dialecto berciano
- Literatura galega do Prerrexurdimento
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Ficha no Congreso dos DeputadosArquivado 16 de outubro de 2019 en Wayback Machine.
- Blog sobre Morales Arquivado 24 de abril de 2017 en Wayback Machine.
"O galego de León e Zamora", Xesús Ferro Ruibal, Ben falado!, 2/11/2010.- "Don Antonio Fernández y Morales" bergidense.blogspot.com.es 26/10/2007.
- Antonio Fernández Morales, o cantor en galego do Bierzo
