Aleksandr Dovzhenko

Aleksandr Dovzhenko
	;
Nome orixinal	(uk) Олександр Петрович Довженко
Biografía
Nacemento	29 de agosto de 1894 (Xuliano) ; Sosnytsia, Ucraína (en)
Morte	25 de novembro de 1956 (62 anos); Moscova, Rusia
Causa da morte	infarto agudo de miocardio
Lugar de sepultura	cemiterio Novodevichii
Educación	Kyiv National Economic University named after Vadym Hetman (en) ; Hlukhiv National Pedagogical University of Oleksandr Dovzhenko (en)
Actividade
Ocupación	director de cinema, montador, diplomático, escritor, guionista, produtor de cinema, realizador
Período de actividade	1914 - 1956
Empregador	Instituto Gerasimov de Cinematografía (1955–)
Partido político	Partido Borotbista (pt)
Xénero artístico	Documental
Familia
Cónxuxe	Yuliya Solntseva (1928–1956)
Premios
	(1959) Premio Lenin, premiado polo traballo Poem of the Sea (en) ; (1950) Artista do Povo da RSFSR (pt) ; (1949) Premio Stalin, premiado polo traballo Michurin (en) ; (13 de setembro de 1943) Orde do Estandarte Vermello; (1941) Premio Stalin, premiado polo traballo Shchors (en) ; (1940) Honored Art Worker of the USSR (en) ; (11 de xaneiro de 1935) Orde de Lenin, premiado polo traballo Aerograd (en) ; Medalla polo Traballo Valente na Gran Guerra Patria 1941-1945; Honored Art Worker of Ukraine (en) ; State Stalin Prize, 1st degree (en) ; Medalla Conmemorativa do 800º Aniversario de Moscova; Bandeira Vermella do Traballo; Stalin Prize, 2nd degree (en) ;
Descrito pola fonte	Obálky knih, ; Moskovskaia entsiklopedia: Litsa Moskvi

Aleksandr Petrovich Dovzhenko (ruso: Алекса́ндр Петро́вич Довже́нко, Aleksandr Petrovich Dovzhenko; ucraíno Олександр Петрович Довженко, Oleksandr Petrovych Dovzhenko), nado en Sosnytsia (actual Ucraína) o 10 de setembro de 1894 e finado en Peredelkino (actual Rusia) o 25 de novembro de 1956 foi un director e produtor soviético de orixe ucraína. Adoita ser citado como un dos máis importantes cineastas soviéticos, con Sergei Eisenstein e Vsevolod Pudovkin, ademais dun pioneiro da teoría soviética da montaxe.

Traxectoria

Dovzhenko naceu no distrito de Viunyshche en Sosnytsia, actualmente no óblast de Chernihiv (Ucraína), fillo de Petro Semenovych Dovzhenko e de Odarka Ermolaivna Dovzhenko. Os seus devanceiros por vía paterna eran cosacos que se estableceron en Sosnytsia no século dezaoito, chegados da provincia veciña de Poltava. Aleksandr foi o sétimo de catorce fillos, pero debido á alta taxa de mortalidade infantil aos once anos converteuse no maior dos irmáns (só Aleksandr e a súa irmá Polina sobreviviron).

Aínda que os seus pais eran analfabetos, o semi-ilustrado avó de Dovzhenko animouno a estudar, chegando a ser mestre aos dezanove anos. Evitou o servizo militar durante a primeira guerra mundial e a Revolución Rusa a causa dunha doenza cardíaca, pero uniuse ao Partido Comunista a principios da década de 1920. Mesmo foi axudante do embaixador en Varsovia e en Berlín. Cando volveu á URSS en 1923 comezou a ilustrar libros e realizar debuxos en Khárkiv.

En 1926 comezou no cinema ao chegar a Odesa. A súa ambición fixo posible a produción do seu segundo guión, Vasya the Reformer, que tamén codirixiu. Conseguiu un grande éxito con Zvenigora en 1928, que o estableceu cun dos grandes cineastas do seu tempo. A súa "Triloxía de Ucraína" (Zvenigora, Arsenal, e Zemlya), aínda que menosprezada por algúns críticos soviéticos contemporáneos (que atopaban o seu realismo contrarrevolucionario), é o seu traballo máis coñecido en occidente. Polo seu filme Shchors, Dovzhenko recibiu o Premio Stalin (1941). Oito anos despois recibiu outro Premio Stalin por Michurin.

Durante a segunda guerra mundial traballou como xornalista de guerra para o exército soviético. Tras pasar varios anos escribindo, coescribindo e producindo filmes nos Mosfilm Studios en Moscova, converteuse en novelista. En vinte anos de carreira cinematográfica, Dovzhenko dirixiu persoalmente só sete filmes. Foi o mestre dos novos cineastas soviéticos Larisa Shepitko e Serhiy Paradzhanov.

O 25 de novembro de 1956, morreu por un ataque ao corazón na súa casa de Peredelkino. A súa dona, Yulia Solntseva continuou o seu legado, producindo filmes e completando proxectos que Dovzhenko non foi capaz de crear. Tralo seu pasamento, púxoselle o seu nome aos Dovzhenko Film Studios de Kíiv.

Filmografía

Yagodki lyubvi, 1926
Vasya – reformator, 1926
Sumka dipkuryera, 1927
Zvenigora, 1928
Arsenal, 1928
Zemlya, 1930
Ivan, 1932
Aerohrad, 1935
Bukovina, Zemlya Ukrainskaya, 1939
Shchors, 1939
Osvobozhdeniye, 1940
Bitva za nashu Sovetskuyu Ukrainu, 1945
Pobeda na Pravoberezhnoi Ukraine i izgnaniye nemetsikh zakhvatchikov za predeli Ukrainskikh sovietskikh zemel, 1945
Michurin, 1948
Proshchay, Ameryko, 1949
Poema o more, 1959

Véxase tamén

Bibliografía

Dovzhenko, Alexandr (ed. Marco Carynnyk) (1973). Alexandr Dovzhenko: The Poet as Filmmaker, MIT Press. ISBN 0-262-04037-9
Kepley, Jr., Vance (1986). In the Service of the State: The Cinema of Alexandr Dovzhenko, University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-10680-2
Liber, George O. (2002). Alexander Dovzhenko: A Life in Soviet Film, British Film Institute. ISBN 0-85170-927-3
Nebesio, Bohdan. "Preface" to Special Issue: The Cinema of Alexander Dovzhenko. Journal of Ukrainian Studies. 19.1 (Summer, 1994): pp. 2–3.
Perez, Gilberto (2000) Material Ghost: Films and Their Medium, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-6523-9
Abramiuk, Larissa (1998) The Ukrainian Baroque in Oleksandr Dovzhenko's Cinematic Art, The Ohio State University (UMI).

Ligazóns externas

Aleksandr Dovzhenko na IMDb (en inglés).
Chris Fujiwara's review Neglected Giant: Alexander Dovzhenko at the MFA
Ray Uzwyshyn Alexandr Dovzhenko's Silent Trilogy: A Visual Exploration
John Riley "A (Ukrainian) Life in Soviet Film: Liber's Alexandr Dovzhenko", Film-Philosophy, vol. 7 no. 31, outubro do 2003 – a review of George O. Liber (2002), Alexandr Dovzhenko: A Life in Soviet Film
"Screenplays About the Earth" por Aleksandr Dovzhenko en SovLit.net