Aberri Eguna

Izada da Ikurriña nun batzoki.

O Aberri Eguna (en éuscaro) ou Día da patria é unha celebración festiva impulsada polo nacionalismo vasco que ten lugar cada ano o Domingo de Resurrección.

Historia

Orixe do Aberri Eguna

Luís Arana, irmán de Sabino Arana, fundador do Partido Nacionalista Vasco (PNV) e pai do nacionalismo vasco, durante unha viaxe que realizaba en 1882, levaba unha insignia fuerista polo que un santanderino que viaxaba con el díxolle algo que cambiaría a súa vida :

"Pois mira, iso é o que non entendo ben. Se os biscaíños sodes españois e a vosa Patria é España, non se como queredes gozar duns foros que os demais españois non teñen e eludir obrigacións que a todos os españois deben comprender por igual ante a Patria común. Gozando dos foros non servides no exército español, nin contribuís con diñeiro ao Tesouro da Patria. Non sodes bos españois..."

Luís admitindo como gran verdade o manifestado polo santanderino, cuestionouse se era español ou só biscaíño, considerando que a súa opción era a segunda.

Un día de 1882 comentou o seu descubrimento co seu irmán Sabino Arana, - que por aquel entón se achaba en casa convalecente de "tise" e dicíase carlista -, o cal chegou á mesma conclusión. Aquel día, que Sabino Arana descubriu o nacionalismo vasco é o que conmemora o Aberri Eguna.

Segundo a tradición do PNV, a conversación entre os irmáns Arana produciuse o Domingo de Resurrección de 1882. Esta afirmación baseouse nun suposto escrito que deixou Sabino Arana no que afirmaba:

"Pero o Domingo de Resurrección de 1882, ¡bendito o día en que coñecín á miña Patria!..."

Debido á falta de probas, moitos historiadores dubidan seriamente de que este feito ocorrese realmente un Domingo de Pascua. O primeiro Aberri Eguna convocouse en Bilbao polo Partido Nacionalista Vasco o 27 de marzo de 1932, Domingo de Resurrección.

A celebración realizouse para conmemorar o 50 aniversario do descubrimento de Arana considerado o punto de nacemento do nacionalismo vasco. Algúns historiadores cren que os líderes nacionalistas fixeron coincidir o Aberri Eguna co Domingo de Resurrección [1]^{[Ligazón morta]} nun intento de dotar á festa dun maior simbolismo, incidindo no carácter cristián do movemento fronte ao secularismo da Segunda República Española. Non hai que esquecer o simbolismo do descubrimento de Arana, considerado polos nacionalistas vascos, como a resurrección da nación vasca.

O primeiro Aberri Eguna consistiu nunha manifestación que finalizou na casa natal do fundador do partido Sabino Arana, actualmente nese mesmo soar levántase a Sabin Etxea que é a sede do partido.

Desde a derrota do nacionalismo vasco durante a guerra civil en 1937 e durante a ditadura franquista (1937-1975) foi un evento totalmente proscrito. Converteuse nunha xornada reivindicativa e de loita polas liberdades.

A finais da ditadura e durante a transición foi adoptado por todos os partidos nacionalistas vascos e polos non nacionalistas de esquerdas como festa da patria vasca, ou día nacional do País Vasco. En 1978 produciuse unha histórica convocatoria conxunta que reclamou un estatuto de autonomía para o País Vasco. Tras as primeiras convocatorias conxuntas, a medida que se ía enrareciendo o ambiente político no País Vasco, estas fóronse rompendo. O PSE-PSOE deixou de celebrar o Aberri Eguna logo da edición de 1979, aínda que recuperase a festa de forma efémera cando se fusionou con Euskadiko Ezkerra en 1993.

Actualmente as convocatorias adoitan ser de carácter partidista, sendo unha festa que celebran unicamente os partidos e organizacións nacionalistas.