Memorias dun neno labrego

1000 12/16
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Memorias dun neno labrego
A Balbino e Pachín, o seu can, en Lalín.
Autor/aXosé Neira Vilas
Ilustrador/aIsaac Díaz Pardo
CubertaLuís Seoane (capa da 1ª ed.)
Isaac Díaz Pardo
OrixeGalicia Galicia
Linguagalega
Tema(s)Realidade social
Xénero(s)Narrativa
EditorialFollas Novas
Ediciós do Castro
Data de pub.5 de xaneiro de 1961 [1]
ISBNISBN 978-84-8485-253-7 [2]
Precedido porDende lonxe (1960)
Seguido porXente no rodicio (1965)
[ editar datos en Wikidata ]

Memorias dun neno labrego é unha novela social e histórica do galego Xosé Neira Vilas, publicada na Arxentina o 5 de xaneiro de 1961 por Follas Novas, distribuidora de libros e editorial fundada polo propio autor e a súa muller. É o segundo libro publicado polo autor, primeiro en prosa, despois do poemario Dende lonxe (1960). Memorias foi escrito en tres meses no café La Vieja Viena, do barrio porteño de Villa Urquiza. Daquela Neira traballaba nunha empresa de importación de madeiras, facía as xestións bancarias e cando remataba metíase a escribir no café.

En 1968 saíu a segunda edición, primeira en Galicia, polas Ediciós do Castro de Isaac Díaz Pardo. Versa sobre o agro galego visto polos ollos dun neno, e é a obra máis editada da literatura galega,[3] con máis de 700 000 exemplares vendidos.[4][5] En 1978 foi incluído canda Cartas a Lelo (1971) e Aqueles anos do Moncho (1977), nun único volume: O ciclo do neno, número 29 da Colección Arealonga de Ediciones Akal. Está dedicado a todos os nenos e todas as nenas que falan galego.[6]

Argumento[editar | editar a fonte]

Na obra o autor pretendía contar como era o estilo de vida nos anos corenta dun rapaz labrego de doce ou trece anos nunha aldea galega, concretamente da comarca de Deza, na aldea de Gres, en Vila de Cruces. Malia non tratarse dun texto autobiográfico, parte dun escenario e mais dunha época concreta. O protagonista é Balbino, un neno da aldea, que ten que se bater coa pobreza e as inxustizas da sociedade galega de xacando.

Así comeza a novela:

“ Eu son Balbino. Un rapaz de aldea. Coma quen dis, un ninguén. E ademais, pobre. ”

O neno vai contando as súas vivencias do día a día. Érguese para levar o gando a pastar antes de ir á escola. Garda loito por seu tío, e non pode desfrutar das festas como o entroido, polo que debe ver desde a súa casa os Xenerais do Ulla. Polas festas da Virxe do Carme vai á misa coa súa madriña, que é moi relixiosa, mais non vai á verbena por mor do loito, se ben ao remate da festa vai ao souto á procura de obxectos perdidos. O seu irmán Miguel marcha a América, o que provoca unha discusión sobre a emigración entre o pai e o padriño. Ten unha irmá, Celia, que está a servir en Loxo (Touro).

Estatua de Balbino en Vigo.

Conta as súas primeiras experiencias co amor, a morte e a noite de San Xoán. Relata a súa pobreza comparándoa cun neno máis rico (Manolito, o señorito da familia para a que serven) e cun máis pobre (Andrés do Canteiro). Logo de que o padriño lle falase da amizade coñece a Lelo, outro neno tamén pobre que o salva de morrer afogado no río Ulla. Unha das súas ilusións é comer pantrigo e queixo.

Na escola aprende da man da profesora Eladia. É un neno con inquedanzas, e ao ser o máis avanzado da clase, exerce de mestre na ausencia da profesora. Balbino di que non entende as conversas dos maiores. Aínda así, sabe que hai ricos e pobres, e considérao inxusto.

“ Estivemos dacordo en que no mundo hai pobres e ricos e non debería ser así. ”

Non reza, mais traballa como sancristán durante un ano.

Un día guíndalle unha pedra á cara a Manolito. Pasa a noite na casa dunha familiar, e ao día seguinte vai co pai á casa do patrón, e o pai malla nel cunha corda. Pola noite decide escapar onde a súa irmá e poñerse a servir. O seu novo patrón é un tratante de gando que lle presta libros. A obra remata cun final aberto. O caderno no que Balbino anota as súas vivencias dállo a un sobriño do patrón, e convértese nas súas memorias.

Versións[editar | editar a fonte]

Edicións[editar | editar a fonte]

Colofón da primeira edición.

O libro foi escrito no segundo semestre de 1960, e antes de o editar Neira Vilas deullo a ler a Rafael Dieste. Foi publicado por Follas Novas, distribuidora de libros e editorial que Neira fundara xunto á súa muller Anisia Miranda. Saíu do prelo o 5 de xaneiro de 1961, con cuberta de Luís Seoane e unha tirada de 2 000 exemplares. Foi moi ben acollido na diáspora galega e enviáronse a Galiza trescentos exemplares que foron divulgados tamén con boa acollida.

Sete anos despois, en maio de 1968, coincidindo co Día das Letras Galegas, saíu a segunda edición, primeira en Europa, en Ediciós do Castro, con cuberta e ilustracións de Isaac Díaz Pardo e prólogo de Xesús Alonso Montero. En 1981 saíu a décima edición, cun novo prólogo. En 2002 apareceu na Biblioteca Galega 120 de La Voz de Galicia. En 2005 saíu a vixésimo quinta edición en galego, co prólogo actualizado de novo. Ediciós do Castro chegaría a facer 29 edicións. En 2011, co gallo do 50 aniversario da obra, saíu publicado pola Editorial Galaxia[7]. A mesma casa tirou do prelo unha nova edición en maio de 2015 na colección Neira Vilas.

Novela gráfica[editar | editar a fonte]

Traducións[editar | editar a fonte]

Detalle da cuberta de Tagebuch einer Kindheit in Galicien.
Mural de Balbino na biblioteca de Antas de Ulla.

Está completamente traducido e publicado en alemán (Tagebuch einer Kindheit in Galicien, 1984; tradución de Gudrun Hohl), asturiano (Memories d'un nenu llabriegu, 1996; tradución de Xandru Fernández), catalán (Memòries d'un nen de pagès, 1985; tradución de Marc Ferrer i Cuixart), éuscaro (Mutiko baserritar baten oroitzapenak, 1988; tradución de Andrés Urrutia Badiola), portugués (Memórias de un pequeno camponês, 1977; traducido por José Viale Moutinho), castelán (Memorias de un niño campesino,[9] 1963; traducido polo propio autor), inglés (Memoirs Of A Peasant Boy, 2007; traducido por Camilo Ogando Vázquez) e esperanto (Memoraĵoj de kampara knabo, 2017; traducido por Suso Moinhos[10]). En 2021 de novo ao inglés: Memoirs of a Village Boy, Small Stations Press.[11] Ademais, hai constancia doutras traducións non publicadas como libro, a maior parte traducións parciais, ao chinés (tradución de Jan-Chen-Jao), ruso (traducido por Oleg Ostrovski en 1968), italiano (varias traducións completas), checo (traducido por Miloslav Pluhar en 1968), búlgaro (Dimíter Anguelov, 1980) e francés (por Corinne Son).

Tamén ten unha versión en maia non editada, adaptada para o teatro e que foi representada en México, e outra versión en braille.

Á morte de Neira Vilas, a novela estaba sendo traducida tamén ao xaponés por Tadashi Yamamoto.[12]

Adaptacións[editar | editar a fonte]

A obra foi adaptada ao teatro en 2011 por Cándido Pazó, amais de por diversas agrupacións teatrais escolares. En 1986 Víctor Freixanes dirixiu unha peza audiovisual para a serie A Trabe de Ouro.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Real Academia Galega (ed.). "Cincuenta e cinco anos de 'Memorias dun neno labrego'". Consultado o 6 de xaneiro de 2016. 
  2. ↑ 25ª ed., 2007.
  3. ↑ Dopico, Montse (27 de novembro de 2015). "Xosé Neira Vilas: a memoria dos “ninguén”". Praza Pública. Arquivado dende o orixinal o 06 de setembro de 2018. Consultado o 27 de novembro de 2015. 
  4. ↑ "A Consellería de Cultura e Educación acompaña a Xosé Neira Vilas na presentación da obra ‘Homenaxe a Neira Vilas e a Balbino’, editada por Ir Indo"
  5. ↑ F, X (22 de xullo de 2015). "«Memorias dun neno labrego» chega á súa edición número 35". La Voz de Galicia. Consultado o 4 de xaneiro de 2016. 
  6. ↑ Queixas Zas, Mercedes (outubro, novembro, decembro, 2021). "Memorias de superación". Grial LIX (232): 112–115. ISSN 0017-4181. 
  7. ↑ "Presentación da nova edición de Memorias dun neno labrego" Arquivado 08 de decembro de 2015 en Wayback Machine., Galaxia, 26 de xaneiro de 2011.
  8. ↑ REDACCIÓN (2024-02-01). "Iria Aldegunde adapta o clásico “Memorias dun neno labrego” nunha novela gráfica". Faro de Vigo. Consultado o 2024-02-01. 
  9. ↑ Imaxe da portada de Memorias de un niño campesino nunha edición de Kalandraka.
  10. ↑ Penelas, Sandra (2 de xullo de 2016). "Eu son... Balbino, un kampara knabo". Faro de Vigo. Consultado o 18 de agosto de 2016. 
  11. ↑ Dasilva, Xosé Manuel (abril, maio, xuño 2022). "Nova tradución inglesa de Memorias dun neno labrego". Grial LX (234): 103–105. ISSN 0017-4181. 
  12. ↑ G. Calaza, Iván (8 de agosto de 2016). "Memorias dun neno labrego» tamén será traducido ao xaponés". La Voz de Galicia. Consultado o 8 de agosto de 2016. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

"Carta a Balbino" de Xosé Neira Vilas.
"O noso catecismo" de X. L. Axeitos.
"A humildade dun clásico" de Pilar Sampedro.
"Catro ilustradores…" de Xabier Limia de Gardón.
"Trangalladas" de Cándido Pazó.
"O cura e o xudío, dous persoeiros…" de V. Pérez.
"Balbino" de Xosé Luís Rivas Cruz. Mini.
"As memorias para un neno de cidade" de X.M. Dobarro
"Memorias con R de rebeldía" de Marilar Aleixandre.
"Alén do mar e de Balbino" de Belén Regueira.

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Memorias_dun_neno_labrego&oldid=6651232»