Telegrafía

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Telégrafo.
Réplica do telégrafo óptico de Claude Chappe en Litermont preto de Nalbach, Alemaña

A telegrafía (do grego τῆλε tele, "distancia", e γράφειν graphein, "escribir") é a transmisión a longa distancia de mensaxes escritas, sen o transporte físico das letras que compoñen a mensaxe.

Os primeiros sistemas telegráficos foron ópticos, utilizando sinais remotos, como os sinais de fume ou os sistemas de semáforos máis sofisticados de Chappe. No século XIX aparece o telégrafo eléctrico, en que a transmisión se fai mediante impulsos eléctricos a través dun cable e logo a telegrafía sen fíos, que usa a radio.

Nun sentido xeral, o termo "telegrafía" tamén inclúe as formas máis modernas de transmisión de información, como o fax, o correo electrónico e as redes informáticas en xeral.

Primeiras sinalizacións[editar | editar a fonte]

Enviar mensaxes a distancia é unha práctica antiga. Un dos exemplos máis antigos son as torres de sinalización da Gran Muralla China. No 400 a.C., os sinais podían ser enviados por lumes de balizamento ou tambores. No 200 a.C. desenvolveuse a sinalización complexa mediante bandeiras e coa dinastía Han (200 a.C.-220 d.C.) os sinalistas tiñan a posibilidade de escoller luces, bandeiras ou disparos para enviar sinais. Coa dinastía Tang (618-907) podía enviarse unha mensaxe a 1100 quilómetros en 24 horas. A dinastía Ming (1368–1644) engadiu artillaría aos posibles sinais. Aínda que a sinalización era complexa (por exemplo, empregábanse bandeiras de diferentes cores para indicar a forza do inimigo), só se podían enviar mensaxes predeterminadas.[1] O sistema de sinalización chinés estendíase moito máis alá da Gran Muralla. As torres de sinalización afastadas da muralla utilizáronse para avisar rápido dun ataque. Outras construíronse aínda máis lonxe como parte da protección das rutas comerciais, especialmente a Ruta da Seda.[2]

Os sinais con lume foron moi utilizados en Europa e noutros lugares con fins militares. O exército romano fixo un uso frecuente deles, do mesmo xeito que os seus inimigos, e aínda existen restos dalgunhas das estacións. Rexistráronse poucos detalles dos sistemas de sinalización europeos e mediterráneos e das posibles mensaxes. Un dos poucos dos que se coñecen detalles é un sistema inventado por Aeneas Tacticus (século IV a.C.). O sistema de Tacticus tiña potas cheas de auga nas dúas estacións de sinal que se drenaban sincronizadas. A anotación nunha escala flotante indicaba que mensaxe se estaba a enviar ou recibir. Os sinais enviados mediante fachos indicaban cando comezar e deixar de escorrer para manter a sincronización.[3]

Ningún dos sistemas de sinalización comentados anteriormente son verdadeiros telégrafos no sentido dun sistema que poida transmitir mensaxes arbitrarias a distancias arbitrarias. As liñas de estacións de retransmisión de sinalización poden enviar mensaxes a calquera distancia requirida, mais todos estes sistemas están limitados nunha ou outra medida no rango de mensaxes que poden enviar. Un sistema como o semáforo de bandeiras, cun código alfabético, pode enviar calquera mensaxe, mais o sistema está deseñado para a comunicación de curto alcance entre dúas persoas. Un telégrafo de ordes, usado para enviar instrucións desde a ponte dun barco á sala de máquinas, non cumpre os dous criterios; ten unha distancia limitada e un conxunto de mensaxes moi sinxelo. Só se describiu un antigo sistema de sinalización que cumpra estes criterios. Ese era un sistema que usaba o cadrado de Polibio para codificar un alfabeto. Polibio (século II a.C.) suxeriu usar dous grupos sucesivos de fachos para identificar as coordenadas da letra do alfabeto que se transmite. O número de fachos sostidos sinalaba o cadrado da reixa que contiña a letra. Non hai ningún rexistro definitivo de que o sistema chegase a empregarse, mais hai varias pasaxes en textos antigos que algúns pensan que o suxiren. Holzmann e Pehrson, por exemplo, suxiren que Livio está describindo o seu uso por Filipe V de Macedonia no 207 a.C. durante a Primeira Guerra de Macedonia. Nada máis que se puidese describir como un verdadeiro telégrafo existiu ata o século XVII.[3][4] Posiblemente o primeiro código de telégrafo alfabético da era moderna se deba a Franz Kessler que publicou o seu traballo en 1616. Kessler usou unha lámpada colocada dentro dun barril cunha persiana móbil accionada polo sinalista. Os sinais observáronse a distancia co telescopio recentemente inventado.[4]

Telégrafo de tambores[editar | editar a fonte]

En varios lugares de todo o mundo desenvolveuse un sistema de transmisión de mensaxes de aldea en aldea empregando tambores. Isto desenvolveuse especialmente en África. No momento en que os europeos chegaron a África, a velocidade de transmisión das mensaxes era máis rápida que calquera sistema europeo existente que empregaba telégrafos ópticos. O sistema africano de tambores non era alfabético. Pola contra, as batidas seguían os tons da linguaxe. Isto facía que as mensaxes fosen altamente ambiguas e o contexto era importante para a súa correcta interpretación.[5]

Telegrafía óptica[editar | editar a fonte]

Demostración dun semáforo no século XIX

Un telégrafo óptico é un telégrafo que consiste nunha liña de estacións en torres ou puntos altos naturais que se comunican entre si mediante persianas ou paus. A sinalización mediante punteiros indicadores chamábase semáforo. As primeiras propostas para un sistema de telégrafo óptico foron feitas á Royal Society por Robert Hooke en 1684[6] e foron implementadas por primeira vez a nivel experimental por Sir Richard Lovell Edgeworth en 1767.[7] A primeira rede de telégrafos ópticos con éxito foi inventada por Claude Chappe e operou en Francia desde 1793.[8] Os dous sistemas máis extenidos foron os de Chappe en Francia, con ramificacións en países veciños e o sistema de Abraham Niclas Edelcrantz en Suecia.[4]

Durante 1790-1795, no auxe da Revolución Francesa, Francia necesitaba un sistema de comunicación rápido e fiable para frustrar os esforzos bélicos dos seus inimigos. En 1790, os irmáns Chappe comezaron a idear un sistema de comunicación que permitise ao goberno central recibir intelixencia e transmitir ordes no menor tempo posible. O 2 de marzo de 1791, ás 11 da mañá, enviaron a mensaxe si vous réussissez, vous serez bientôt couverts de gloire ("se o consegue, pronto gozará da gloria") entre Brulon e Parce, a unha distancia de 16 quilómetros. Os primeiros medios utilizaron unha combinación de paneis en branco e negro, reloxos, telescopios e libros de códigos para enviar a súa mensaxe.

En 1792, Claude foi nomeado "Ingénieur-Télégraphiste" e foi o encargado de establecer unha liña de estacións entre París e Lille, a unha distancia de 230 quilómetros. Usábase para transportar despachos para a guerra entre Francia e Austria. En 1794, trouxo a noticia da captura francesa de Condé-sur-l'Escaut dos austríacos menos dunha hora despois de que se producise.[9] A decisión de substituír o sistema por un telégrafo eléctrico tomouse en 1846, mais pasou unha década antes de que o telégrafo óptico estivese completamente fóra de servizo. O telégrafo Chappe informou da caída de Sebastopol en 1855.[4]

O sistema prusiano púxose en marcha na década de 1830. Non obstante, dependían moito do bo tempo e da luz do día para traballar e aínda así só podían acomodar aproximadamente dúas palabras por minuto. O último enlace de semáforo comercial cesou de funcionar en Suecia en 1880. A partir de 1895, en Francia aínda operaban estacións de telégrafo de semáforos comerciais costeiros para a comunicación dos barcos á terra.[10]

Telegrafía eléctrica[editar | editar a fonte]

Esquema da instalación dun telégrafo

Co desenvolvemento da electricidade durante o século XIX, chegou a era do telégrafo eléctrico. En 1832, Samuel Morse inspirouse no traballo dos seus antecesores para inventar un sistema sinxelo e robusto. En 1838, Charles Wheatstone construíu o primeiro telégrafo eléctrico, que funcionaba entre Londres e Birmingham. O sistema baseábase no seguinte proceso:

  • Unha liña eléctrica conecta dous puntos, en cada extremo unha máquina idéntica envía e recibe mensaxes cifradas. A máquina consta dun transmisor e un receptor.
  • O transmisor é un manipulador manual, un sinxelo interruptor que alimenta a liña, cunha batería, durante un período de tempo máis ou menos curto.
  • O receptor é un electroimán conectado directamente á liña e que activa un mecanismo encargado de transcribir o código, mediante a impresión de marcas nunha banda de papel, que avanza á velocidade dos impulsos emitidos pola liña.
  • Cando un operador preme o manipulador do remitente, o receptor remoto entra en acción deixando unha marca na banda de papel e facendo ruído. A banda de papel permite levar un rexistro da mensaxe e permite unha posible ausencia do operador na recepción.

O código inventado por Morse é a transcrición, nunha serie de puntos e trazos, das letras do alfabeto e a puntuación máis común. O punto é unha unidade curta e a liña, unha unidade longa.[11] Este código e esta máquina eléctrica permitiron unha transmisión moi rápida e fiable das mensaxes.[12]

Telegrafía sen fíos[editar | editar a fonte]

Telegrama da embaixada española en Bruxelas referente ao doutor Mariano Carsí (1960)

Desde as primeiras experiencias de transmisión de radio, o principio do telégrafo Morse empregouse para asegurar as transmisións de mensaxes de radio. O principio de codificación é o mesmo, pero agora as pulsacións non se transmiten por un medio físico (o cable), senón por ondas de radio. Naquel momento, a transmisión de información acababa de liberarse de practicamente todos os obstáculos e só quedaba perfeccionar o sistema para alcanzar os sistemas de transmisión máis modernos dos séculos XX e XXI.

O código Morse, aínda que obsoleto, aínda se usa hoxe como un sistema de transmisión de alivio no exército e como un hobby entre os radioafeccionados. O seu mérito é que é facilmente descodificado "por oído" por un operador especialmente adestrado e un transceptor pouco sofisticado. A grande eficiencia da transmisión por radio Morse é a capacidade de descifrar un sinal de "todo ou nada" cunha relación de sinal moi pequena.

Declive[editar | editar a fonte]

O uso do telégrafo comezou a diminuír permanentemente arredor de 1920.[13] O declive comezou co crecemento do uso do teléfono.[13] Ironicamente, a invención do teléfono xurdiu a partir do desenvolvemento do telégrafo harmónico, un dispositivo que supostamente aumentaría a eficiencia da transmisión de telégrafos e melloraría os beneficios das compañías de telégrafo. Western Union abandonou a súa batalla polas patentes con Alexander Graham Bell porque crían que o teléfono non era unha ameaza para o seu negocio de telégrafos. A Bell Telephone Company formouse en 1877 e tiña 230 subscritores que pasaron a 30 000 ata 1880. En 1886 había un cuarto de millón de teléfonos en todo o mundo,[14] e case 2 millóns en 1900.[15] O descenso pospúxose brevemente pola aparición de telegramas de felicitación para ocasións especiais. O tráfico continuou a medrar entre 1867 e 1893 a pesar da introdución do teléfono neste período,[14] mais contra 1900 o telégrafo estaba definitivamente en decadencia.[14]

Houbo un breve rexurdimento da telegrafía durante a primeira guerra mundial, mais o declive continuou cando o mundo entrou nos anos da Gran Depresión.[14] Despois da segunda guerra mundial, as novas tecnoloxías melloraron a comunicación na industria do telégrafo.[16] As liñas telegráficas seguiron sendo un importante medio de distribución de novas das axencias de noticias por máquina teleimpresora ata o auxe de Internet na década de 1990. Para Western Union, un servizo seguía sendo moi rendible: a transferencia bancaria de diñeiro. Este servizo mantivo a Western Union no negocio moito despois de que o telégrafo deixase de ser importante.[14] Na era moderna, o telégrafo que comezou en 1837 foi substituído gradualmente pola transmisión dixital de datos baseada en sistemas de informáticos.[16]

Cronoloxía[editar | editar a fonte]

  • 1 de setembro de 1794: vía telegrafía aérea (Chappe). Lazare Carnot sobe á tribuna da Convención Nacional para ler: Condé-sur-Escaut é devolto á República; a entrega tivo lugar esta mañá ás seis.[17]
  • 1838: Wheatstone construíu o primeiro telégrafo eléctrico que funcionaba entre Londres e Birmingham.[18]
  • 1844: a rede Chappe consta de 534 estacións e uns 5000 km de liñas. Vinte e nove cidades están conectadas a París.
  • 1845: primeira liña de telegrafía eléctrica en Francia (entre París e Rouen). Substitución da antiga liña aérea de telégrafo entre París e Lille en 1846.
  • 1 de marzo de 1851: posta a disposición do público do telégrafo. Anteriormente só era un instrumento de goberno.
  • 1851: primeiro cable submarino entre Francia e Inglaterra.[19]
  • do 13 ao 27 de xullo de 1858: o primeiro cable transatlántico entre Irlanda e Terra Nova.[20] En xullo de 1866 colocouse un segundo cable e foi empregado durante cen anos.[21][20]
  • 1 de xaneiro de 1863: Francia ten 28 671 km de liñas, que comprenden 88 238 km de arame e 1022 oficinas. Hai 3752 axentes de todos os graos.
  • a partir da década de 1930: desenvolveuse a rede télex, que pouco a pouco supliu o telégrafo.[22]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Christopher H. Sterling, "Great Wall of China", pp. 197-198 in, Christopher H. Sterling (ed), Military Communications: From Ancient Times to the 21st Century, ABC-CLIO, 2008 ISBN 1851097325.
  2. ↑ Morris Rossabi, From Yuan to Modern China and Mongolia, p. 203, Brill, 2014 ISBN 9004285296.
  3. ↑ 3,0 3,1 David L. Woods, "Ancient signals", pp. 24-25 in, Christopher H. Sterling (ed), Military Communications: From Ancient Times to the 21st Century, ABC-CLIO, 2008 ISBN 1851097325.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Gerard J. Holzmann; Björn Pehrson, The Early History of Data Networks, IEEE Computer Society Press, 1995 ISBN 0818667826.
  5. ↑ James Gleick, "Drums that talk", ch. 1 in, The Information: A History, a Theory, a Flood, Fourth Estate, 2011 ISBN 9780007225736
  6. ↑ "The Origin of the Railway Semaphore". Mysite.du.edu. Consultado o 17 de xuño de 2013. 
  7. ↑ Burns, Francis W. (2004). Communications: An International History of the Formative Years. IET. ISBN 978-0-86341-330-8. 
  8. ↑ "Semaphore | communications". Encyclopedia Britannica. 
  9. ↑ How Napoleon's semaphore telegraph changed the world, BBC News, Hugh Schofield, 16 de xuño de 2013
  10. ↑ "A Semaphore Telegraph Station", Scientific American Supplement, 20 de abril de 1895, páx. 16087.
  11. ↑ Guarnieri, M. (2019). "Messaging Before the Internet—Early Electrical Telegraphs". IEEE Industrial Electronics Magazine 13 (1): 38–41+53. doi:10.1109/MIE.2019.2893466. 
  12. ↑ Lewis Coe, The Telegraph: A History of Morse's Invention and Its Predecessors in the United States, McFarland, p. 69, 2003 ISBN 0786418087.
  13. ↑ 13,0 13,1 Jeffrey L. Kieve, The Electric Telegraph: A Social and Economic History, David and Charles, 1973 OCLC 655205099
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Ronnie J. Phillips, "Digital technology and institutional change from the gilded age to modern times: The impact of the telegraph and the internet", Journal of Economic Issues, vol. 34, iss. 2, pp. 267-289, xuño de 2000.
  15. ↑ Tom Standage, The Victorian Internet, Berkley, 1999 ISBN 0-425-17169-8.
  16. ↑ 16,0 16,1 "The End Of The Telegraph Era". Encyclopedia Britannica. 
  17. ↑ How Napoleon's semaphore telegraph changed the world, BBC News, Hugh Schofield, 16 de xuño de 2013
  18. ↑ Prescott, George Bartlett (1866). History, theory, and practice of the electric telegraph (en inglés). Frank Jones. p. 9. 
  19. ↑ Solymar, Laszlo. The Effect of the Telegraph on Law and Order, War, Diplomacy, and Power Politics in Interdisciplinary Science Reviews, Vol. 25, No. 3, pp. 204 f. 2000. Consultado o 1 de agosto de 2014.
  20. ↑ 20,0 20,1 Guarnieri, M. (2014). "The Conquest of the Atlantic". IEEE Industrial Electronics Magazine 8 (1): 53–56/67. doi:10.1109/MIE.2014.2299492. 
  21. ↑ Wilson, Arthur (1994). The Living Rock: The Story of Metals Since Earliest Times and Their Impact on Civilization. p. 203. Woodhead Publishing. ISBN 978-1-85573-301-5.
  22. ↑ "TELEGRAM NOT DEAD. STOP.". Ars Technica. Consultado o 14 de maio de 2019. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Telegrafía&oldid=6707754»