Rally Dakar

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Volkswagen de Carlos Sainz no Dakar 2007.

O Rally Dakar (anteriormente Rally París-Dakar) é unha competición anual de rally raid disputada dende 1978. Celébrase habitualmente durante as dúas primeiras semanas de xaneiro e está considerado o rally máis duro do mundo. Nas primeiras edicións partía de París e remataba na cidade de Dakar (Senegal), pero dende 1995 foi cambiando o seu lugar de inicio por outras cidades europeas, fundamentalmente por motivos publicitarios e/ou políticos, xa que a verdadeira competición non comezaba ata que se entraba no continente africano, e máis tarde variou tamén o punto de chegada. En 2008 non se disputou por falta de seguridade,[1] pasando a disputarse entre 2009 e 2019 na América do Sur (a Arxentina, Chile e o Perú), cun percorrido de máis de 9.000 quilómetros, incluíndo o deserto de Atacama.[2] Dende 2020 dispútase en Arabia Saudita.

A pesar do nome, o Dakar é máis unha carreira de resistencia ca un rally convencional. Os vehículos participantes son completamente todo terreo e o terreo varía considerablemente, atravesando zonas de area, rochas, barro ou vexetación.

Un quad no Dakar 2009.
Stéphane Peterhansel campión en doce ocasións.

A inscrición na proba é aberta, o cal a converte na carreira idónea para amantes da aventura. A participación de competidores afeccionados chega con frecuencia ao 80% dos inscritos.

Historia e trazado[editar | editar a fonte]

Thierry Sabine, fundador do Dakar.

A proba foi fundada en 1979, despois de que o piloto Thierry Sabine se perdese no deserto e considerase a súa experiencia digna de ser reproducida nun rally. O que empezou como unha aventura en estado puro, sen apenas organización, evolucionou ata converterse nun gran despregue tecnolóxico, con máis de mil persoas implicadas entre organización, participantes e asistencia.

O trazado da carreira cambiou ao longo dos anos, tanto o inicio como o final, por mor de diversos motivos. Ata 1994, a carreira foi fiel á rota orixinal, sendo París o inicio e Dakar o final. Precisamente en 1994, a carreira variou e, unha vez en Dakar, regresaba de novo a París. Debido a problemas co alcalde de París, o final tivo que ser cambiado, dos Campos Elisios a Eurodisney. A partir de entón, o lugar de inicio da carreira foi cambiando entre distintas cidades europeas, como Granada, Marsella, Barcelona ou Lisboa e ultimamente a Buenos Aires[3] ou Lima.

A ruta no continente africano tamén se viu modificada en multitude de ocasións por problemas políticos, ás veces derivados de accións de guerrilla ou guerras civís.

2009, primeiro ano no que se disputou na Arxentina e Chile.

Lista dos trazados[editar | editar a fonte]

Mapa do trazado do 2012.

Vehículos e clases[editar | editar a fonte]

Existen tres categorías principais na competición: motocicletas, coches e camións. Á súa vez cada categoría divídese en subcategorías, segundo sexa o equipo profesional ou privado, e segundo o tipo de vehículo (de serie ou modificado).

Motocicletas[editar | editar a fonte]

Trátase da categoría máis perigosa das tres, por ser a moto un vehículo que deixa desprotexido ao condutor. Tamén é a categoría máis popular, por ser a máis accesible respecto ao custo para competidores privados. Divídese nas seguintes subcategorías:

  1. Máis de 450 cm³.
  2. Maratón: motocicletas de serie.
  3. Quads.

Coches[editar | editar a fonte]

Mitsubishi de Peterhansel no Lisboa-Dakar 2007.

Algunhas grandes marcas compiten nesta categoría con fins publicitarios (equipos oficiais) e para probar novas tecnoloxías que despois se aplican aos coches de rúa.

Divídese nas seguintes subcategorías:

  1. T1: vehículos de serie.
  2. T2: vehículos de serie modificados.
  3. T3: prototipos. Esta categoría eliminouse en 2002.

Camións[editar | editar a fonte]

Considérase a categoría máis espectacular. Non tódolos camións compiten, xa que a maioría só realizan funcións de asistencia. Algúns equipos mesturan as funcións de asistencia coa competición, e uns poucos equipos céntranse exclusivamente na competición. Esta categoría existe como tal dende 1999; nas edicións anteriores, os camións estaban englobados na categoría de coches.

Durante os anos oitenta, competían tamén prototipos de camións, pero prohibiuse a súa participación debido aos graves accidentes que se producían, ao atinxir estes grandes velocidades.

Gañadores do Dakar[editar | editar a fonte]

Ed. Ano C o c h e s M o t o s C a m i ó n s Ruta
Piloto
Copiloto 		Vehículo Piloto Vehículo Piloto Vehículo
41ª 2020 España Carlos Sainz
España Lucas Cruz 		Racing MINI Ricky Brabec CRF 450 Rally Andrey Karginov Kamaz Lima - Lima
40ª 2019 Qatar Nasser Al-Attiyah
Francia Matthieu Baumel 		Toyota Hilux Australia Toby Price KTM 450 Rally Eduard Nikolaev Kamaz Jeddah - Al-Qiddiya
39ª 2018 España Carlos Sainz
España Lucas Cruz 		Peugeot 3008 DKR Maxi Austria Matthias Walkner KTM 450 Rally Replica Eduard Nikolaev
Evgeny Yakovlev
Vladimir Rybakov 		Kamaz 4326 Lima–
A Paz–
Córdoba
38ª 2017 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		Peugeot 3008 DKR Sam Sunderland KTM 450 Rally Eduard Nikolaev
Evgeny Yakovlev
Rusia Vladimir Rybakov 		Kamaz 4326 Asunción–
A Paz–
Buenos Aires
37ª 2016 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		Peugeot 2008 DKR Australia Toby Price KTM 450 Rally Países Baixos Gerard de Rooy
España Moises Torrallardona
Polonia Darek Rodewald 		Iveco PowerStar Buenos Aires–
Salta-
Rosario
36ª 2015 Qatar Nasser Al-Attiyah
Francia Matthieu Baumel 		MINI España Marc Coma KTM 450 Rally Ayrat Mardeev Kamaz Buenos Aires - Iquique - Buenos Aires
35ª 2014 España Nani Roma
Francia Michel Perin 		MINI España Marc Coma KTM 450 Rally Andrey Karginov Kamaz Rosario - Salta - Valparaíso
34ª 2013 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		MINI Francia Cyril Despres KTM 450 Rally Eduard Nikolaev Kamaz Lima - Santiago de Chile
33ª 2012 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		MINI Francia Cyril Despres KTM 450 Rally Países Baixos Gerard de Rooy Iveco Mar del Plata - Copiapó
- Lima
32ª 2011 Qatar Nasser Al-Attiyah
Alemaña Timo Gottschalk 		Volkswagen Race Touareg España Marc Coma KTM 450 Rally Vladimir Chagin Kamaz Buenos Aires - Arica
- Buenos Aires
31ª 2010 España Carlos Sainz[6]
España Lucas Cruz 		Volkswagen Race Touareg Francia Cyril Despres KTM 690 Rally Vladimir Chagin Kamaz Buenos Aires - Antofagasta
- Buenos Aires
30ª 2009 Giniel de Villiers[7]
Alemaña Dirk Von Zitzewitz 		Volkswagen Race Touareg España Marc Coma[8] KTM 690 Rally Firdaus Kabirov Kamaz Buenos Aires - Valparaíso
- Buenos Aires
29ª 2007 Francia Stéphane Peterhansel[9]
Francia Jean-Paul Cottret 		Mitsubishi Pajero Francia Cyril Despres KTM 690 Rally Países Baixos Hans Stacey MAN SE Lisboa - Dakar
28ª 2006 Francia Luc Alphand
Francia Gilles Picard 		Mitsubishi Pajero España Marc Coma KTM LC4 660R Vladimir Chagin Kamaz Lisboa - Dakar
27ª 2005 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		Mitsubishi Pajero Francia Cyril Despres[10] KTM LC4 660R Firdaus Kabirov Kamaz Barcelona - Dakar
26ª 2004 Francia Stéphane Peterhansel
Francia Jean-Paul Cottret 		Mitsubishi Pajero España Nani Roma[11] KTM LC4 660R Vladimir Chagin Kamaz Clermont-Ferrand - Dakar
25ª 2003 Hiroshi Masuoka
Alemaña Andrea Schulz 		Mitsubishi Pajero Francia Richard Sainct KTM LC4 660R Vladimir Chagin Kamaz Marsella - Sharm el Sheikh
24ª 2002 Hiroshi Masuoka
Francia Pascal Maimon 		Mitsubishi Pajero Italia Fabrizio Meoni KTM LC8 950R Vladimir Chagin Kamaz Arras - Madrid - Dakar
23ª 2001 Alemaña Jutta Kleinschmidt[12]
Alemaña Andrea Schulz 		Mitsubishi Pajero Italia Fabrizio Meoni KTM LC4 660R República Checa Karel Loprais Tatra París - Dakar
22ª 2000 Francia Jean-Louis Schlesser
Francia Henri Magne 		Schlesser-Renault Buggy Francia Richard Sainct BMW F650RR Vladimir Chagin Kamaz París - Dakar - O Cairo
21ª 1999 Francia Jean-Louis Schlesser
Francia Philippe Monnet 		Schlesser-Renault Buggy Francia Richard Sainct BMW F650RR República Checa Karel Loprais Tatra Granada - Dakar
20ª 1998 Francia Jean-Pierre Fontenay
Francia Gilles Picard 		Mitsubishi Pajero Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE850T República Checa Karel Loprais Tatra París - Granada - Dakar
19ª 1997 Kenjiro Shinozuka
Francia Henri Magne 		Mitsubishi Pajero Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE850T Austria Peter Reif Hino Dakar - Agadez - Dakar
18ª 1996 Francia Pierre Lartigue
Francia Michel Perin 		Citroën ZX Italia Edi Orioli Yamaha YZE850T Viktor Moskovskikh Kamaz Granada - Dakar
17ª 1995 Francia Pierre Lartigue
Francia Michel Perin 		Citroën ZX Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE850T República Checa Karel Loprais Tatra Granada - Dakar
16ª 1994 Francia Pierre Lartigue
Francia Michel Perin 		Citroën ZX Italia Edi Orioli Cagiva Elefant 900 República Checa Karel Loprais Tatra París - Dakar - París
15ª 1993 Francia Bruno Saby
Francia Dominique Seriyes 		Mitsubishi Pajero Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE850T Italia Francesco Perlini Perlini París - Dakar
14ª 1992 Francia Hubert Auriol
Francia Philippe Monnet 		Mitsubishi Pajero Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE850T Italia Francesco Perlini Perlini París - Sirte - Cidade do Cabo
13ª 1991 Finlandia Ari Vatanen
Bruno Berglund 		Citroën ZX Francia Stéphane Peterhansel Yamaha YZE750T Francia Jacques Houssat Perlini París - Trípoli - Dakar
12ª 1990 Finlandia Ari Vatanen
Bruno Berglund 		Peugeot 405 T16 Italia Edi Orioli Cagiva Elefant 900 Italia Villa Perlini París - Trípoli - Dakar
11ª 1989 Finlandia Ari Vatanen
Bruno Berglund 		Peugeot 405 T16 Francia Gilles Lalay Honda NXR800V París - Tunes - Dakar
10ª 1988 Finlandia Juha Kankkunen
Finlandia Juha Piironen 		Peugeot 205 T16 Italia Edi Orioli Honda NXR800V República Checa Karel Loprais Tatra París - Alxer - Dakar
9ª 1987 Finlandia Ari Vatanen
Francia Bernard Giroux 		Peugeot 205 T16 Francia Cyril Neveu Honda NXR750V Países Baixos Jan de Rooy DAF París - Alxer - Dakar
8ª 1986 Francia René Metge
Francia Dominique Lemoyne 		Porsche 959 Francia Cyril Neveu Honda NXR750V Italia Giacomo Vismara Mercedes-Benz París - Alxer - Dakar
7ª 1985 Francia Patrick Zaniroli
Francia Jean Da Silva 		Mitsubishi Pajero Bélxica Gaston Rahier BMW GS980R Alemaña Karl-Friedrich Capito Mercedes-Benz París - Alxer - Dakar
6ª 1984 Francia René Metge
Francia Dominique Lemoyne 		Porsche 911 Bélxica Gaston Rahier BMW GS980R Francia Pierre Lalleu Mercedes-Benz París - Alxer - Dakar
5ª 1983 Bélxica Jacky Ickx
Francia Claude Brasseur 		Mercedes 280 G Francia Hubert Auriol BMW GS980R Francia Georges Groine Mercedes-Benz París - Alxer - Dakar
4ª 1982 Francia Claude Marreau
Francia Bernard Marreau 		Renault 20 Francia Cyril Neveu Honda XR550 Francia Georges Groine Mercedes-Benz París - Alxer - Dakar
3ª 1981 Francia René Metge
Francia Bernard Giroux 		Range Rover Francia Hubert Auriol BMW GS800R Francia Adrien Villette ALM/ACMAT París - Alxer - Dakar
2ª 1980 Freddy Kottulinsky
Alemaña Gerd Löffelmann 		Volkswagen Iltis Francia Cyril Neveu Yamaha XT500 Alxeria Ataouat Sonacome París - Alxer - Dakar
1ª 1979 Francia Alain Génestier
Francia Joseph Terbiaut 		Range Rover Francia Cyril Neveu Yamaha XT500 París - Alxer - Dakar
Porsche 959 de René Metge, gañador en 1986.
KTM de Cyril Despres, gañadora do 2005.

Meirande número de vitorias[editar | editar a fonte]

Os que obtiveron meirande número de vitorias. Resaltados os que gañaron en máis dunha categoría.

Actualizado a 1 de xaneiro de 2014.

C o c h e s M o t o s C a m i ó n s
piloto nº v. piloto nº v. piloto nº v.
Francia Stéphane Peterhansel 7 Francia Stéphane Peterhansel 6 Vladimir Chagin 7
Finlandia Ari Vatanen 4 Francia Cyril Despres 5 República Checa Karel Loprais: 6
Francia René Metge 3 Francia Cyril Neveu 5 Eduard Nikolaev 4
Francia Pierre Lartigue 3 España Marc Coma 5 Firdaus Kabirov 2
España Carlos Sainz 3 Italia Edi Orioli 4 Italia Francesco Perlini 2
Qatar Nasser Al-Attiyah 3 Francia Richard Sainct 3 Francia Georges Groine 2
Francia Jean-Louis Schlesser 2 Francia Citroën Países Baixos Gerard de Rooy 2
construtor nº v. construtor nº v. construtor nº v.
Mitsubishi 12 Austria KTM 18 Kamaz 17
Francia Peugeot 7 Yamaha 9 República Checa Tatra 6
Alemaña Volkswagen 4 Alemaña BMW 6 Alemaña Mercedes-Benz 5
Francia Citroën 4 Honda 5 Italia Perlini 4

Galegos no Dakar[editar | editar a fonte]

Gañadores do 2009.

Galegos que participaron no Dakar.

Controversia[editar | editar a fonte]

Científicos denunciaron os danos que o rally provoca ao patrimonio arqueolóxico.[25]

Mortes no Dakar[editar | editar a fonte]

Restos do camión no que morreu Van Loevezijn.
Thierry Sabine en 1986, ano no que faleceu.

Varios participantes morreron durante a disputa dalgunha das edicións:

  • 1979: Patrick Dodin, motorista, por mor dunha caída.
  • 1982: Bert Oosterhuis, motorista, por mor dunha caída.
  • 1983: Jean Noël Pineau, motorista, por mor dun atropelo.
  • 1986: Yasuo Kaneko, motorista, nun accidente.
  • 1988:[26]
    • Kees Van Loevezijn, copiloto de camión, nun accidente.
    • Patrick Canado, copiloto, nun accidente.
  • 1991: Charles Cabanne, condutor de camión, por un disparo.
  • 1992:
    • Jean Marie Sounillac e Laurent Lle Bourgeois, piloto e copiloto de camión, nun accidente.
    • Gilles Lalay, motorista, por unha caída.
  • 1994: Michel Sansen, motorista, por unha caída.
  • 1996: Laurent Gueguen, condutor de camión, por unha explosión.
  • 1997: Jean Pierre Leduc, motorista, por unha caída.
  • 2003: Bruno Cauvy, copiloto de coche, nun accidente.
  • 2005:
    • José Manuel Pérez, motorista, por unha caída.
    • Fabrizio Meoni, motorista, por unha caída.
  • 2006: Andy Caldecott, motorista, por unha caída.[27]
  • 2007:
    • Elmer Symonds, motorista, por unha caída.[28]
    • Eric Aubijoux, motorista, por un paro cardiaco.[29]
  • 2009: Pascal Terry, motorista, por edema pulmoar.[30]
  • 2012: Jorge Martínez Boero, motorista.
  • 2013: Thomas Bourgin, motorista.
  • 2014: Eric Palante, motorista belga.[31]
  • 2015: Michal Hernik, motorista polaco.[32]
  • 2020:
  • 2021: Pierre Cherpin, motorista francés, por unha caída.[33]

O número de falecidos elévase por enriba da media centena se se engaden as mortes doutras persoas, dende nenos e mulleres de localidades africanas, a mecánicos ou xornalistas que cubrían o evento.

Thierry Sabine, fundador da proba, faleceu en 1986 durante a disputa do rally, ao estrelarse o helicóptero en que viaxaba, xunto a outros catro pasaxeiros.

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

  • Volvo da 5ª ed. (1983).
    Volvo da 5ª ed. (1983).
  • Nissan Navara, 2006.
    Nissan Navara, 2006.
  • Mercedes Unimog, 2006.
    Mercedes Unimog, 2006.
  • BMW F650
    BMW F650
  • Toyota, Lisboa - Dakar.
    Toyota, Lisboa - Dakar.
  • Hino exposto en Toquio.
    Hino exposto en Toquio.
  • Camión.
    Camión.
  • BMW, O. Terranova, 2009.
    BMW, O. Terranova, 2009.
  • Loprais, 6 veces campión.
    Loprais, 6 veces campión.
  • Cateu na súa KTM, 2009.
    Cateu na súa KTM, 2009.
  • Quad Yamaha, 2009.
    Quad Yamaha, 2009.
  • Motocicletas, Dakar 2009.
    Motocicletas, Dakar 2009.
  • SsangYong de I. Esteve.
    SsangYong de I. Esteve.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Vieiros, "Suspenden o rali Lisboa-Dakar pola “ameaza de Al Qaida”", Vieiros, 4 de xaneiro de 2008.
  2. ↑ "La organización quiere convertir el Dakar en algo muy extremo" Arquivado 25 de febreiro de 2015 en Wayback Machine., La Voz de Galicia, 31 de decembro de 2009.
  3. ↑ Vieiros, "O Dakar 2010 volverá a Arxentina e Chile", Vieiros, 3 de marzo de 2009.
  4. ↑ "Dakar Retrospective 1979-2007, 176 páx." (PDF) (en inglés). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 08 de xullo de 2011. Consultado o 29 de decembro de 2009. 
  5. ↑ "Galiciaé, O Lisboa-Dakar suspéndese polas ameazas de Al-Qaeda aos intereses franceses, 04/01/2008". Arquivado dende o orixinal o 02/09/2011. Consultado o 29/12/2009. 
  6. ↑ "Carlos Sainz conquista el Dakar" Arquivado 19 de xaneiro de 2010 en Wayback Machine., Xornal de Galicia, 16 de xaneiro de 2010 (en castelán).
  7. ↑ La Voz de Galicia, Coma confirma su triunfo en motos en el Dakar y el sudafricano De Villiers gana el de coches, 18/01/2009.
  8. ↑ "Galiciaé, O español Marc Coma conquista o seu segundo Dakar, 17/01/2009.". Arquivado dende o orixinal o 18/01/2009. Consultado o 29/12/2009. 
  9. ↑ "El Lago Rosa encumbra a Despres y Peterhansel" Arquivado 13 de marzo de 2016 en Wayback Machine., La Voz de Galicia, 21 de xaneiro de 2007.
  10. ↑ "Despres gana el Dakar en motos". Cadena SER (en castelán). 2012-01-15. Consultado o 2020-04-12. 
  11. ↑ "Roma entra en la leyenda del deporte español al lograr el triunfo en el Dakar"[Ligazón morta], Xornal de Galicia, 18 de xaneiro de 2004.
  12. ↑ "Unha muller gaña o rali París-Dakar", Vieiros, 22 de xaneiro de 2001.
  13. ↑ Vieiros, Comeza a aventura de Dakar para Fran Gómez Pallas, 31/12/2004.
  14. ↑ Vieiros, Adeus ao Dakar de Fran Gómez Pallas, 05/01/2005.
  15. ↑ Vieiros, Agra e Gómez Pallas rematan o Dakar, 16/01/2006.
  16. ↑ Vieiros, O carballés Fran Gómez comeza a súa quinta aventura no Dakar, 06/01/2007.
  17. ↑ "Finisterre.org Non puido ser, Fran abandona o dakar, 10/01/2007.". Arquivado dende o orixinal o 13/04/2010. Consultado o 29/12/2009. 
  18. ↑ Vieiros, Gómez Pallas afronta a parte máis dura do Dakar, 13/01/2009.
  19. ↑ Vieiros, O coche galego do Dakar retírase, 11/01/2009.
  20. ↑ Conseguindo, por primeira vez, rematar o rally (no posto 86 da clasificación)
  21. ↑ "Galicia-Hoxe, Único representante galego no Dakar, 27/12/2009.". Arquivado dende o orixinal o 15/09/2019. Consultado o 29/12/2009. 
  22. ↑ El Correo Gallego, Una avería en el Mitsubishi deja fuera al equipo gallego, 14/01/2010
  23. ↑ A Solaina, programa da TVG, do 26/12/2011, a partir do minuto 55:52.
  24. ↑ Vieiros, Galiza queda sen representantes no Dakar, 12/01/2007.
  25. ↑ Colegio de Arqueólogos alerta por daños del Rally Dakar Arquivado 09 de xaneiro de 2012 en Wayback Machine., 10/12/2011 (en castelán).
  26. ↑ Las dos muertes ocurridas en esta edición ponen en peligro el futuro de la prueba africana, ABC, 12/01/1988.
  27. ↑ El desierto se cobra otra vida, Faro de Vigo, 10/01/2006.
  28. ↑ El Dakar se cobra la vida del sudafricano Elmer Symonds Arquivado 23/01/2015, en Wayback Machine., La Voz de Galicia, 09/01/2007.
  29. ↑ Fallece el francés Aubijoux de un paro cardiaco en el Dakar, Faro de Vigo, 20/1/2007.
  30. ↑ Morre o motorista Pascal Terry no Dakar 2009 Arquivado 16 de marzo de 2012 en Wayback Machine., Galiciaé, 7/1/2009.
  31. ↑ "Muere el piloto de motos belga Eric Palante..." El Ideal Gallego (en castelán).
  32. ↑ "Muere en el Dakar el piloto polaco de motos Michal Hernik" Marca, 6/1/2015 (en castelán).
  33. ↑ "Muere el piloto Pierre Cherpin, que sufrió una caída en la séptima etapa del Dakar". Marca (en castelán). 15 de xaneiro de 2021. Consultado o 15 de xaneiro de 2021. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rally_Dakar&oldid=6263447»