Río Ganxes

Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Río Ganxes
PaísIndia, Bangladesh
Lonxitude2510 km
Caudal medio14.270 m3/s
DesembocaduraOcéano Índico
Cinca do río Ganxes

O Ganxes,ou Ganga, (devanágari: गंगा ; (IPA: ˈgænʤiz ; IAST: Gaṅgā ; na maioría das linguas da India, IPA2: ˈgəŋgaː) é un dos ríos principais do subcontinente indio, que flúe en dirección leste a través das chaira epónima do norte da India até Bangladesh. Os seus 2,510 km (1,557 mi) de percorrido comezan no Glaciar Gangotri no estado indio de Uttaranchal, na parte central do Himalaia até desembocar no golfo de Bengala, formando un vasto delta no Sundarbans. É un río sacro para os hindús, recibindo culto a través da súa divindade, personificada como a deusa Ganga.

O Ganga ou Ganxes e máis os seus tributarios, dos que destaca o río Yamuna, baña unha grande e ampla conca dunha área de preto dun millón de km2, que acollen das maiores densidades de poboación da Terra.

O río[editar | editar a fonte]

Nace no Glaciar Gangotri a 6.600 m de altitude no Himalaia central, onde é chamado Bhâgiratî. A 210 km da súas fontes, conflúe en Devaprayâga co torrente Alaknandâ, que baixa do Nanda Devî, a 7 800 m de altura, para formar o Ganxes propiamente dito.

Corre logo, desde Haridwâr, situada a 300 m de altitude, a través da chaira india setentrional, denominada chaira ganxética, fluíndo preguiceiramente, con pouco desnivel, no resto do seu percorrido e recollendo as augas de varios afluentes como o Yamunâ (1 300 km), o Ghaghrâ (1.080 km) que se lle xunta en Châpra, o Gandak (700 km) que se une en Hajipur, o Râmgangâ (640 km), que rende as súas augas pouco antes de Allâhâbâd, o Son ou Sone (784 km), que conflúe en Patna, o Dâmodarâ ou Dâmodâr (541 km), que verte as augas logo de Kolkata, o Koshî (700 km), un tributario que recibe en Bhagalpur, o Gumtî ou Gomatî (675 km), que se lle amete preto de Vârânasî... Desemboca no golfo de Bengala, formando un importante delta, chamado Sundarbans, onde se xunta ao río Brahmaputra. Un ramal deste delta forma o Hûglî, que baña Kolkata; outro ramal, maior, que flúe para Bangladesh é o Padmâ, que logo se une ao Brahmaputra.

Encoraxe[editar | editar a fonte]

O río ten dous encoros principais. O primeiro preto de Haridwâr, desvía unha gran parte das augas, procedentes do Himalaia, para o canal superior do Ganxes, construído polos británicos en 1854, a fin de regar as terras dos arredores. Ese desvío de augas é a causa principal da deterioración da navegabilidade do seu curso.

O outro encoro é unha central hidroeléctrica sita cerca de Farakka, preto do punto da entrada principal do río en Bangladesh e que desvía parte das augas do Hûglî. Esta presa é unha fonte de conflitos entre a India e Bangladesh, desde a súa construción en 1975.

Xeoloxía[editar | editar a fonte]

O subcontinente indio atópase sobre a placa índica, unha placa menor dentro da placa indoaustraliana.[1] O seu proceso de definición xeolóxica empezou fai 75.000.000 de anos, cando, como parte do supercontinente de Gondwana, iniciouse unha deriva nordeste -que durou cincuenta millóns de anos- a través do, aínda non formado, océano Índico.[1] As colisións posteriores do subcontinente coa placa eurasiàtica e a subducción debaixo dela, deu lugar ao Himalaia, a cordilleira máis alta do planeta.[1] Á antiga cama mariña inmediatamente ao sur da cordilleira do emerxente Himalaia, o movemento das placas creou un vasto canle que, despois de encherse de sedimentos achegados polo Indo e os seus afluentes e o Ganxes e os seus afluentes,[2] formando a chaira Indoganxética.[3]

Mito do Ganxes[editar | editar a fonte]

Segundo lendas antigas, en tempos inmemoriais as augas do Ganxes cruzaban o ceo, mentres as terras desérticas da India perecían de sede. O rei Bhaguiratha elevou pregarias aos deuses para que o ceo regase coas súas augas as terras sedentas da India. Os deuses escoitaron as súas pregarias e enviaron as augas á terra, pero estas caeron con tal violencia que ameazaron con cegar a vida de todos os homes.

Pero entón ocorreu o milagre: Shiva, compadecido da humanidade, fixo que as augas caesen sobre a súa cabeza e escorregasen polos seus cabelos longos durante mil anos, antes de que o río sacro nacese no Himalaia, manso e moderado, sen perigo para os homes. Por iso todos os anos millóns de fieis hindús báñanse no río que veneran, para purificarse.[4]

Sacralidade do Ganxes[editar | editar a fonte]

Ghat (Balneario) en Bénarès.

O Ganga ou Ganxes está considerado como sagrado polo hinduísmo. A inmersión no Ganxes permite que o crente lave os seus pecados e a dispersión das cinzas no río, logo da cremación do cadáver, pode beneficiar unha mellor vida futura, e mesmo atinxir a moksha ou liberación, é dicir, a saída do mundo fenoménico.

Os devotos hindús efectúan a peregrinación para se bañar nas súas augas e practicar a meditación nas súas beiras. Ao longo do percorrido fluvial do Ganxes hai varios sitios sagrados hindús, como Haridwâr (ou Hardwâr) e Vârânasî (ás veces chamado Kâshî ou Bénarès, este último o máis coñecido dos seus nomes en Occidente).

Contaminación do río[editar | editar a fonte]

A polución do río Ganxes incrementouse de forma alarmante nos últimos anos. Os produtos que o contaminan inclúen restos das cremacións humanas, esqueletos de animais, augas residuais e desperdicios das fábricas que, día a día, afectan gravemente ás súas augas.

A isto hai que engadir que non é estraño atopar cadáveres enteiros de persoas e animais flotando nas súas augas. Existiron diversos intentos de limpar o Ganxes pero, até o momento, todos fracasaron.

Hidrometría[editar | editar a fonte]

Media mensual do caudal (m³/s) medido na estación hidrolóxica de Farakka altitud: 19 m- conca: 833 000 km²- datos calculados para o período 1949-1973.[5]

O seu caudal mínimo é 1041 m³/s, e o máximo é de 60 000 m³/s.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 Ali, Jason R.; Aitchison, Jonathan C. (2005). "Greater India". Earth-Science Reviews 72: 170–173. doi:10.1016/j.earscirev.2005.07.005. 
  2. Dikshit & Schwartzberg 2007, p. 7.
  3. Prakash, B.; Kumar, Sudhir; Someshwar Rao, M.; Vire, S. C. (2000). "Holocene tectonic movements and stress field in the western Gangetic plains" (PDF). Current Science 79: 438–449. 
  4. Luís Eduardo Galindo Neira (2007). Augusto Ochoa, ed. Ciencias Sociais. Bogotá: Santillana S.A. p. 85. ISBN 978-958-24-1870-0. 
  5. Le Gange à Farakka

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]