Partido Moderado
.jpg)
O Partido Moderado ou Partido Liberal Moderado era a principal organización política española en liza polo poder no reinado de Isabel II (1833-1868). O nome procede do acordo tácito coa rexente María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias para mante-la orde social. Tamén foi coñecido como Partido Estatutista, porque defenderon o Estatuto Real de 1834, aprobado por Francisco Martínez de la Rosa. A outra organización política rival que se lles opuña era o Partido Progresista. Ámbalas dúas organizacións eran liberais e dinásticas ou isabelinas —é dicir, defensoras da liña dinástica borbónica representada por Isabel II fronte aos carlistas—.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Os moderados ou liberais moderados son a continuación dos doceañistas do Trienio Liberal (opostos aos exaltados ou vinteañistas) que nos últimos anos do reinado de Fernando VII levaron a cabo unha aproximación aos elementos menos absolutistas próximos ao poder. Trala morte do rei, apoiaron a sucesión de Isabel (a filla máis vella do rei, unha nena de tres anos) baixo a rexencia da raíña nai (María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias) e esta sempre procurou mantelos no poder. Do sistema político quedaron afastados os carlistas (partidarios dun absolutismo rigoroso e do Antigo Réxime representado pola sucesión do varón con máis dereito: o infante Carlos María Isidro de Borbón).
O partido créase en 1834, arredor da presidencia de Francisco Martínez de la Rosa, que recolle dende absolutistas que apoiaron a Fernando VII, até carlistas arrepentidos e xente nova da clase media que é rexeitada polos vellos progresistas[1]. Tras uns anos de predominio progresista, ocupou o poder de forma continuada durante a chamada Década moderada (1843-1854) baixo o liderado do xeneral Narváez, e tralo Bienio progresista (1854-1856) volveu ao poder aliado á Unión Liberal.
Trala revolución de 1868, e a Constitución de 1869 non obtivo representación nas novas Cortes e perdeu todo o seu poder. Unha vez rematado o sexenio democrático e restaurada a monarquía en 1874, a maior parte dos moderados acabarían entrando no Partido Liberal-Conservador, baixo a dirección de Cánovas del Castillo que artellou manobras para dividilo e absorvelo[2] e converterse no líder do bloque monárquico conservador.[3]
Ideoloxía[editar | editar a fonte]
As súas ideas principais eran:
- Fortalecemento do poder real.
- Capitalismo puro.
- Paz interna nacional.
- Centralismo total, localizado en Madrid.
Apoios[editar | editar a fonte]
Durante a súa existencia tivo o apoio do exército (os espadones moderados, como o xeneral Narváez), dunha burguesía enriquecida polas desamortizacións e as novas actividades económicas, dos terratenentes (unha aristocracia tradicional presente nas zonas latifundistas de Andalucía e a Meseta) e dunha parte importante da chamada clase media (a autodenominada "xente de orde") composta por intelectuais de prestixio, altos funcionarios e profesionais[3].
Economicamente tendían a defender o librecambismo que permitía a exportación dos excedentes agrícolas, o que se favorecía os intereses das súas bases sociais. Electoralmente defendían o sufraxio restrinxido ou sufraxio censitario (que limitaba o censo electoral aos máis ricos, esixindo un determinado nivel de propiedade ou o pagamento dunha certa cantidade de impostos para obte-la condición de elector).
Unha vez derrotado o carlismo, o pacto que supuxo o remate da guerra (abrazo de Bergara) permitiu que algúns dos seus membros máis moderados e condescendentes se incorporaran ao partido. O mesmo ocorreu coa maior parte do clero (moi presente na contorna da raíña) despois do Concordato de 1851, aínda que a corrente denominada neocatólicos (a corrente católica-conservadora do partido moderado)[4] mantívose como unha opción diferenciada e apoiou, en moitas ocasións, a opción carlista.
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Urigüen, Begoña (1986). Orígenes y evolución de la derecha española: el neo-catolicismo. Madrid: CSIC-Centro de Estudios Históricos. p. 78. ISBN 84-00-06157-8.
- ↑ Varela Ortega, José (2001). Los amigos políticos: partidos, elecciones y caciquismo en la Restauración (1875-1900). Madrid: Marcial Pons Historia. p. 117. ISBN 84-95379-13-9.
- ↑ 3,0 3,1 Gómez Ochoa, Fidel (1998). "El conservadurismo liberal español y el italiano durante la formación del Estado liberal: 1848-1876. Un análisis comparado del Partido Moderado y la Destra Storica". En Casmirri, Silvana; Suárez Cortina, Manuel. La Europa del sur en la época liberal: España, Italia y Portugal: una perspectiva comparada. Santander: Universidad de Cantabria/Università di Cassino. pp. 177–201. ISBN 84-8102-204-7.
- ↑ Ortí Lara, J.M. (1881). "La política cristiana es una". La Ciencia Cristiana (XVII): 503–525.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Cánovas Sánchez, Francisco; Jover Zamora, José María (1982). El Partido Moderado. Madrid: Centro de Estudios Constitucionales. ISBN 84-259-0665-2.
- Cánovas Sánchez, Francisco (1979). Los generales y el Partido Moderado (1843-1854): contribución al estudio de un problema básico de la época isabelina. Revista de la Universidad Complutense, ISSN 0210-7872, n.º 116, (ejemplar dedicado a: Estudio de historia moderna y contemporánea. Homenaje a D. Jesús Pabón III), pp. 105–122.
