Pacto Federal Castelán
O Pacto Federal Castelán é o nome que recibiu un manifesto interno do Partido Republicano Federal de 1869 elaborado na cidade de Valladolid o 13 de xuño. O devandito documento estaba asinado por membros do partido das dezasete provincias que conformaban as rexións de Castela a Vella, Castela a Nova e León, agrupadas dende os pactos autonómicos de 1981 nas comunidades autónomas de Cantabria, A Rioxa, Castela e León, Madrid e Castela-A Mancha.[1]
O devandito acordo contiña dous obxectivos fundamentais:
- Reafirmar a necesidade dun cambio de réxime (a raíña Isabel II acababa de caer e pouco tempo despois se proclamaría a Primeira República Española, a cal aprobou unha constitución federalista).
- Garantir que o novo sistema político que se constitúa recoñeza institucionalmente a identidade de Castela como pobo diferenciado, é dicir con dereito á súa propia articulación política.
Segundo o devandito documento o "Estado de Castela a Vella" constituiríano as provincias de Ávila, Burgos, León, Logroño, Santander, Palencia, Salamanca, Segovia, Soria, Valladolid e Zamora. O "Estado de Castela a Nova" constituiríano as provincias de Albacete, Cidade Real, Cuenca, Guadalaxara, Madrid e Toledo. Cada estado tería a súa propia capitalidade, a cidade de Valladolid no primeiro caso, a de Madrid no segundo. No Pacto Federal Castelán, a territorialidade de Castela era a dos libros: El Valor de Castilla e las Castillas y León. Teoría dunha nación (1982) ou a defendida dende a Asociación de Escritores Rexionalistas Casteláns (1936). No mesmo sentido, o filósofo Pedro González García (zamorano), en 1906, afirmaba que as fronteiras entre a Castela primixenia e León eran 'meros accidentes de limitación histórica".[2] A procedencia dos equipos fundadores da Federación Castelá de Fútbol (1932-1987) revelaba o recoñecemento, en boa medida, do mapa de Castela dos autores citados e obras mencionadas por parte dos clubs. O Pacto Federal Castelán é o antecedente da Constitución Federal de Toro (1883).
Chegou a editarse o diario El Confederal, que levaba o subtítulo de órgano do Pacto Federal de Castilla.[3]
En 1931, o Pacto xa mereceu a atención de Narciso Alonso Cortés (fundador da Sociedad Castellana de Excursiones e da Revista Castellana) no seu artigo "Política regionalista: La Federación Castellana" (El Norte de Castilla, 14 de maio de 1931).[4]
Asinantes[editar | editar a fonte]
- Representantes por Ávila: Mariano de Marcoartú, Nicolás Hernández, Juan José Paz
- Representantes por Albacete: Francisco Valero, Ramón López de Haro, Mariano García, Antonio Ochando, Tomás Pérez, Ramón Moreno e Ignacio Villarino
- Representantes por Burgos: Martín Barrera Llamo, Lucio Brogeras, Felipe Corral e Francisco Aparicio Mendoza
- Representantes por Cidade Real: Dámaso de Barrenengoa e Ignacio Cortés
- Representantes por Cuenca: Ramón Castellano e Pablo Correa
- Representantes por Madrid: José María Orense, Antonio Merino, Ricardo Lupiani e Andrés Balló
- Representantes por Guadalaxara: Inocente Fernández-Abás
- Representantes por León: Juan Téllez Vicén e Leocadio Cacho
- Representantes por Logroño: Alberto Ruiz y Royo, José Sáenz de Santamaría e Tirso Crespo
- Representantes por Palencia: Antonio Domingo, Ciriaco Tejedor, Casimiro Junco e Lorenzo González
- Representantes por Salamanca: Tomás Roldán, Pedro Martín-Benitas, Anastasio Redondo e Aniano González
- Representantes por Santander: Prudencio Sañudo e José María Herrán
- Representantes por Segovia: Nicomedes Perier, Eloy Palacios e Pedro Ochoa
- Representante por Soria: Miguel Morayta Sagrario
- Representantes por Toledo: Mariano Villanueva, Luis Villaseñor y de Oliva, Norberto García Roco e José Beltrán
- Representantes por Valladolid: Manuel Pérez Terán, Lucas Guerra e Pedro Romero Peláez
- Representantes por Zamora: Dionisio Guerra, Tirso Sainz de Baranda, Lázaro Somoza Alonso, Hermenegildo García, Juan Fernández Cuevas e Cipriano Camerón
Outras propostas similares, nos territorios abranguidos polo pacto federal castelán[editar | editar a fonte]
Anos despois do Pacto Federal Castelán, en 1873, "algúns sectores dentro da Comisión Provincial de León do Partido Republicano Federal, elaboraron" un escrito no que se distanciaban do proxecto de constitución do "Estado Federal de Castela a Vella", aínda que non existiu posicionamento común do Partido nesa provincia. Anos despois, en 1883, republicanos federalistas da provincia de León participaron na firma dun novo pacto federal, coñecido por Constitución Federal de Toro, con outros republicanos federalistas de Valladolid e Zamora.[5]
Por outra banda, catorce anos máis tarde, en 1883 celebrouse na cidade rioxana de Haro unha asemblea presidida polo político federalista Juan Sayol na que se aprobou unha "Constitución Republicana Federal do Estado Riojano".[6][7]
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Investigaciones históricas. Valladolid: Secretariado de Publicacións, Universidade de Valladolid, 1979
- ↑ El Alma castellana. Salamanca: Andrés Iglesias, 1906, páx. 15
- ↑ La prensa valisoletana durante o século XIX. Valladolid, Servizo de Publicacións da Deputación Provincial, Institución Cultural Simancas, 1977, páx. 45
- ↑ El Norte de Castilla, 14 de maio de 1931
- ↑ Constitución ou Pacto Federal para as Provincias regionadas de León, Valladolid e Zamora. Valladolid: Agapito Zapatero, 1883
- ↑ Texto da Constitución Republicana Federal do Estado Riojano
- ↑ Una utopía en La Rioja. Angel Lomos Lezáun, U.N.E.D.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Explicación del Pacto Federal Castellano, najomartin.wordpress.com.
