Operador (xenética)

Operón lac co operador en vermello. O operador funciona como un interruptor de encendido e apagado da actividade do operón. 1: ARN polimerase, 2: Represor, 3: Promotor, 4: Operador, 5: Lactosa, 6: lacZ, 7: lacY, 8: lacA.
Arriba: Operón desactivado. O represor está unido ao operador.
Abaixo: O operón está activado. O represor non se une ao operador e a ARN polimerase pode actuar, xa que o represor está inhibido pola presenza de lactosa.

En xenética, un operador é un segmento de ADN ao cal se une un factor de transcrición proteico, que regula a expresión xénica en bacterias e que forma parte dun operón. Foi definido clasicamente no operón lac como un segmento de ADN situado entre o promotor e os xenes estruturais do operón. Se está presente unha molécula proteica represora, esta obstrúe fisicamente a unión da ARN polimerase ao promotor e a transcrición dos xenes. Unha proteína indutora pode desprazar o represor do sitio operador, o cal fai que o operón quede desinhibido.

Na regulación do operón lac, ademais do operador principal, chamado O₁, situado entre o promotor e os xenes estruturais, descubriuse recentemente que están implicados tamén outros dous operadores adicionais menores, chamados O₂ e O₃. O operador O₃ sitúase ao final do xene lacI e o O₂ está situado a 400 pares de bases augas abaixo na parte inicial do lacZ. No modelo actual, o represor únese aos tres á vez, e os operadores menores melloran a afinidade do represor polo operador principal.