Odontocetos

Odontocetos
Odontoceti
Rango fósil: eoceno – presente

Arroaz (Tursiops truncatus)

Reino:	Animalia
Subreino:	Eumetazoa
Superfilo:	Deuterostomia
Filo:	Chordata
Subfilo:	Vertebrata
Clase:	Mammalia
Subclase:	Theria
Infraclase:	Eutheria
Orde:	Cetacea
Suborde:	Odontoceti Flower, 1867

Superfamilias

Os odontocetos (Odontoceti, Flower, 1867) constitúen unha suborde dos cetáceos caracterizados por posuíren dentes, a diferenza das baleas e especies similares (misticetos) que posúen unhas formacións quitinosas chamadas barbas, con función filtradora.

Etimoloxía[editar | editar a fonte]

O nome Odontoceti provén do grego antigo ὀδόντο- odónto-, "dente" e κῆτος kêtos, "gran monstro mariño".^[1]

Características[editar | editar a fonte]

A característica definitoria do taxon é a presenza de dentes, polo que as especies de gran tamaño, reciben o nome (impropio) de baleas dentadas ou baleas con dentes. Os dentes son cónicos, ocos e indiferenciados (homodontes) e poden presentarse en número moi variable, desde os 160-240 do golfiño común ata o dente único do narval.^[2] Así mesmo varía a súa disposición, presente nas dúas mandíbulas ou só na inferior (como nos cachalotes ou algúns zifios) ou na superior (narval), e o seu tamaño, que oscila entre uns milímetros na toniña e os dous metros no narval.

Os dentes non teñen función mastigatoria senón que serven para capturar as presas, que engolen enteiras. Aínda así, non sempre cumpren esa función e nalgunhas especies convértense en caracteres de diferenciación sexual, como acontece tipicamente no narval.

Presentan un único espiráculo (orificio respiratorio) na parte superior da cabeza e unha fronte avultada debida ás modificacións anatómicas producidas pola presenza do melón, denominación popular do órgano da ecolocación.

Todos os odontocetos son carnívoros.

Taxonomía[editar | editar a fonte]

Os odontocetos clasifícanse dentro da orde Cetacea e distribúense en dez familias (algunhas delas discutidas):

Delphinidae (Gray, 1821): golfiño, candorca, caldeirón
Ziphiidae (Gray, 1850): zifio
Iniidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce (algúns inclúena en Platanistidae)
Kogiidae (Gill, 1871): cachalote anano (algúns inclúena en Physeteridae)
Lipotidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)
Monodontidae (Gray, 1821): narval e beluga
Phocoenidae (Gray, 1825): toniña
Physeteridae (Gray, 1821): cachalote
Platanistidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce
Pontoporiidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)

Modernamente moitas fontes agrúpannas en seis superfamilias:^[3]

Orde Cetacea
- Suborde Odontoceti
  - Superfamilia Delphinoidea
    - Familia Delphinidae
    - Familia Monodontidae
    - Familia Phocoenidae
  - Superfamilia Inioidea
    - Familia Iniidae
    - Familia Pontoporiidae ^[4]
  - Superfamilia Lipotoidea
    - Familia Lipotidae ^[5]
  - Superfamilia Physeteroidea
    - Famila Kogiidae
    - Familia Physeteridae
  - Superfamilia Platanistoidea
    - Familia Platanistidae
  - Superfamila Zifioidea
    - Familia Ziphiidae

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Dentadura do golfiño común
Candorcas saltando no aire
Cranio de candorca
Arroaz
Cachalote
Maxilar inferior do cachalote
Cachalote pigmeo

Notas[editar | editar a fonte]

↑ "Dicciomed.es: Odontocetos". Arquivado dende o orixinal o 01 de abril de 2010. Consultado o 21 de agosto de 2013.
↑ Reealmente, o narval ten dous dentes na mandíbula superior, aínda que (normalmente) o esquerdo alcanza un desenvolvemento enorme, de ata de máis de 2 m)
↑ Paleobiology Database
↑ Inclúe a especie Pontoporia blainvillei (golfiño do Prata), antes na familia Iniidae.
↑ A dos Lipotidae é unha familia creada por Zhou, Qian & Li en 1978. Inclúe a especie Lipotes vexillifer (golfiño chinés de río), antes na familia Platanistidae.