Lámina lítica

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Lámina de sílex

Unha lámina lítica é un produto de lascado alongado caracterizado por tres atributos básicos. En primeiro lugar debe ter os bordos paralelos ou subparalelos e con ambos os dous eixes tipolóxicos (o técnico e o morfolóxico) en perfecta correspondencia. En segundo lugar, a lámina debe ser moi alongada, o módulo de alongamento dunha lámina lítica establécese segundo a relación lonxitude/largura da peza de acordo ao eixe técnico, xeralmente acéptase un mínimo de dous a un. Xa que o módulo de alongamento é un convencionalismo, existen variantes entre os tipólogos para a definición das láminas líticas. Este atributo tamén depende da época prehistórica ou nivel técnico dunha cultura. Así, para o Paleolítico Inferior e Medio, François Bordes propuxo que a lonxitude debe ser como mínimo o dobre da largura. Para o Paleolítico Superior e épocas posteriores, nas que a tecnoloxía lítica mellora considerablemente, póñense uns límites máis esixentes, por exemplo, para André Leroi-Gourhan unha «lasca laminar» (longa pero que non chega á consideración de lámina), ten o dobre de lonxitude que de largura; mentres que unha lámina tería, como mínimo a lonxitude o triplo que a largura e unha lámina alongada tería un lonxitude catro veces superior. Por outra banda, o tamaño, en sentido xeral, separa as láminas das laminiñas, aínda que esta ten límites igualmente convencionais e variables (desde menos de tres a menos dun centímetro, segundo autores), xustifícase porque as laminiñas son un trazo característico das industrias microliticas de láminas, é dicir, «microlaminares». En terceiro lugar, resulta esencial, ademais, que estas sexan predeterminadas antes da extracción. É dicir, para obter unha folla dun núcleo é necesaria unha preparación concreta destinada a dirixir a fractura pétrea de modo que o produto obtido teña unhas dimensións e unha forma determinada. Isto fai que as láminas, malia ter os mesmos elementos básicos dunha lasca (talón, concoide, cara inferior...), posúa uns estigmas moi característicos na súa cara superior que delatan a preparación especial do núcleo e, do mesmo xeito, os núcleos para láminas sexan o produto duns procedementos moi concretos, os métodos de extracción laminar:

A extracción laminar comezou no Paleolítico Inferior, aínda que se desenvolve máis eficazmente no Paleolítico Medio, dentro dunha das variantes da técnica Levallois, chamada «para láminas». No Paleolítico Superior a extracción de láminas estandarízase ata o punto de estar en presenza de industrias caracterizadas pola presenza deste tipo particular de produtos de lascado, polo que o especialista francés Georges Laplace fala de «Complexos Leptolíticos» (de leptos, λεπτός ή όν, en grego, fino, delgado...). Pero é durante o Calcolítico cando a extracción de láminas adquire o seu cumio, cunha serie de innovacións tecnolóxicas tan especializadas que requirían un artesán cunha formación específica, ferramentas propias, así como fontes de fornecemento de materias primas e mercados de venda dos seus produtos.

As láminas usáronse tal como saían do artesán como coitelos, ou transformábanse en diversos utensilios, ben por medio do retoque (raedeiras, burís, puntas, puñais, coitelos de dorso etc.), ou rompéndoas por medio da técnica do microburil para fabricar microlitos ou dentes de fouce. As láminas son máis difíciles de fabricar cás lascas, o que implica investir máis enerxía, con todo, a cambio ofrecen numerosas vantaxes, por exemplo a súa forma alongada adáptase mellor ao collela coa man e é máis fácil engadirlle un mango. Tamén, permite aproveitar mellor a masa do núcleo do que proceden.