Juan de la Cierva Peñafiel
Juan de la Cierva Peñafiel, nado en Mula, Murcia o 11 de marzo de 1864 e finado en Madrid o 11 de xaneiro de 1938, foi un avogado e político español, ministro de Instrución Pública e Belas Artes, de Gobernación, de Guerra, de Facenda e de Fomento durante o reinado de Afonso XIII e, novamente ministro de Fomento [1] no último goberno da monarquía.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Fillo do avogado e notario Juan de la Cierva Soto, residente en Murcia e casado cunha filla do banqueiro Eleuterio Peñafiel, quen desenvolveu a súa actividade entre 1860 e 1890, licenciouse en Dereito pola Universidade de Madrid, iniciando a súa carreira política no seo do Partido Conservador co que foi concelleiro e, en 1895, alcalde de Murcia á vez que xefe provincial dos conservadores. En 1896, obtivo acta de deputado no Congreso pola súa provincia natal e, tras non resultar elixido no seguinte proceso electoral, volveu obter un escano pola circunscrición murciana en todas as eleccións celebradas até 1923 e, en 1927 como "Representante por Dereito Propio".
Carreira política[editar | editar a fonte]
A partir de 1902, estruturou unha rede de caciques que mantiveron un poder omnímodo sobre os concellos a cambio de fidelidade política á familia. Este período coñécese en Murcia como ciervismo. A hexemonía de Juan de la Cierva cedeu ante a presión da loita obreira e a instauración da Segunda República. Foi ministro de Instrución Pública e Belas Artes entre o 16 de decembro de 1904 e o 8 de abril de 1905 en senllos gobernos presididos por Azcárraga e Villaverde. Posteriormente, entre o 25 de xaneiro de 1907 e o 21 de outubro de 1909, ocupou a carteira de ministro de Gobernación. Tamén foi ministro de Guerra en dúas ocasións: entre o 3 de novembro de 1917 e o 22 de marzo de 1918 nun gabinete García Prieto, e entre o 14 de agosto de 1921 e o 8 de marzo de 1922 nun goberno Maura, político baixo cuxa presidencia tamén foi ministro de Facenda entre o 15 de abril e o 20 de xullo de 1919.[2]
O preito das Xuntas de Defensa[editar | editar a fonte]
O día 14 de agosto de 1921, catro días despois da caída de Monte Arruit, constitúiuse o gabinete de concentración presidido por Antonio Maura, do que formou parte como ministro da Guerra, Juan de la Cierva. Á fronte de devandito ministerio, dirixiu con man firme a reconquista dos territorios perdidos tralo desastre de Annual. Para iso, nomeou comandante militar de Melilla ao xeneral Cavalcanti. O seu labor, apoiado polos militares africanistas, viuse enturbiado pola campaña de desprestixio que levaron a cabo as Xuntas Militares de Defensa, a través do seu portavoz, o xornal La Correspondencia Militar. Intentou, sen conseguilo que as Cortes aprobasen unha lei que recoñecese os méritos dos militares que levaron a cabo a reconquista dos territorios perdidos.
Nomeou en substitución de Cavalcanti, ao xeneral Sanjurjo, como comandante militar de Melilla, fronte á opinión das Xuntas de Defensa, que propugnaban que o mando debía ser conferido ao xeneral de maior antigüidade na escala. A finais de decembro de 1921, realizou unha viaxe ao Protectorado de Marrocos, no transcurso da cal, produciuse un incidente ao visitar un hospital de campaña. A situación sanitaria do hospital era tan deplorable, que alí mesmo, en presenza dos directores dos máis importantes diarios madrileños que o acompañaban, amoestou os oficiais de sanidade encargados de devandito establecemento. Para máis inri, o xeneral Weyler, xefe do Estado Maior Central do Exército, o día 5 de xaneiro de 1922, presentou a súa dimisión, aducindo que non se tiña en conta a este alto organismo do exército, na planificación e dirección dos asuntos relativos á campaña de África. Todos estes feitos produciron tal escándalo no seo das Xuntas de Defensa, que se dirixiron directamente ao rei Afonso XIII, esixindo a inmediata substitución do ministro.
Como reacción á indisciplina das Xuntas, De la Cierva presentou ao rei un decreto no que se establecía o encadramento orgánico de ditas Xuntas no seo do Ministerio da Guerra, onde debían residir as súas sedes. Igualmente, os dirixentes de ditas Xuntas de Defensa, debían ser elixidos polo propio ministro. O rei, nun primeiro momento, negouse a asinar o decreto e o goberno de Antonio Maura en pleno, solidarizándose co ministro da Guerra, presentou a súa dimisión o día 12 de xaneiro. O día 14 de xaneiro, Estado Maior, Artillaría e Enxeñeiros disolveron as súas Xuntas. O resto das forzas políticas consultadas polo rei, negáronse a formar goberno, mentres non se solucionase o problema das Xuntas. Finalmente, o día 15 de xaneiro, o rei volveu chamar a Antonio Maura, confirmando no seu cargo a todos os ministros. Ese mesmo día, o Exército de África, telegrafou ao goberno expresándolle a súa adhesión.
Guerra civil[editar | editar a fonte]
O comezo da guerra civil sorprendeuno en Madrid, véndose obrigado, ante o perigo da súa vida, a refuxiarse na embaixada de Noruega, onde a escaseza de medicinas e as privacións por mor da guerra empeoraron a súa saúde, finando o 11 de xaneiro de 1938.
| Predecesor: Lorenzo Domínguez Pascual |
Ministro de Instrución Pública e Belas Artes 1904 - 1905 |
Sucesor: Andrés Mellado y Fernández |
| Predecesor: Álvaro de Figueroa y Torres |
Ministro de Gobernación 1907 - 1909 |
Sucesor: Segismundo Moret Prendergast |
| Predecesor: José Marina Vega |
Ministro de Guerra 1917 - 1918 |
Sucesor: José Marina Vega |
| Predecesor: Fermín Calbetón y Blanchón |
Ministro de Facenda 1919 |
Sucesor: Gabino Bugallal Araújo |
| Predecesor: Luis Espada Guntín |
Ministro de Fomento 1921 |
Sucesor: José Maestre Pérez |
| Predecesor: Luis Marichalar y Monreal |
Ministro de Guerra 1921 - 1922 |
Sucesor: José Olaguer Feliú |
| Predecesor: José Estrada Estrada |
Ministro de Fomento 1931 |
Sucesor: Álvaro de Albornoz Liminiana |
Relación familiar[editar | editar a fonte]
Juan de la Cierva Peñafiel foi pai de Juan de la Cierva Codorníu, enxeñeiro, inventor do autoxiro e político, e irmán de Isidoro, tamén enxeñeiro e notable político do seu tempo, especialmente relevante en Murcia. Son membros da seguinte xeración o historiador e ministro Ricardo de la Cierva Hoces e o seu irmán Juan, quen obtivo o primeiro Oscar do cine español.
