Xosé Fernández Neira

Xosé Fernández Neira

Biografía
Nacemento	1790 (233/234 anos) A Coruña, España
Datos persoais
País de nacionalidade	España
Actividade
Ocupación	militar , escritor
Lingua	Lingua castelá e lingua galega
Obra
Obras destacables (1810) Proezas de Galicia

José Fernández y Neira, nado na Coruña en 1790, foi un escritor e militar galego.

Traxectoria

Foi secretario da Xunta Suprema do Reino de Galicia trala invasión francesa, foi adscrito á contadoría da Fábrica de Tabacos da Palloza da Coruña. Coa chegada dos franceses a Galicia converteuse en guerrilleiro, percorreu Galicia incitando os galegos á rebelión. Uniuse ao Marqués de la Romana na súa loita contra o exército francés. A súa primeira fazaña militar tivo como escenario a parroquia da Xesta (Lalín), onde se apoderou do correo diplomático que o gobernador interino de Santiago lle enviaba ao de Ourense, e entregoullo á Xunta subalterna de Monforte de Lemos. Ferido en campaña, incorporouse á administración galega, sendo destinado, en xuño de 1809, a administrar os hospitais da Torre, en Borraxeiros (Agolada) e o de Gaión, en Amoeiro, e en xullo volveu encargarse da contadoría da Fábrica de Tabacos da Palloza.

Proezas de Galicia (PDF).

Liberal exaltado, exiliouse en 1814. Retornou en 1820 e a Xunta de Galicia encomendoulle comisións como a liquidación das rendas da Inquisición, ocupación das temporalidades do arcebispo por abandonar a diocese, ocupación e administración dos bens dos realistas fuxidos. En recompensa, a Xunta nomeouno oficial primeiro da Deputación da Coruña. En 1823 foi depurado e suspenso de emprego e soldo ata 1825, ano en que volveu ao seu posto na administración de facenda.

Obra

Escribiu, como propaganda bélica, a primeira obra de autor coñecido en galego da época contemporánea, as Proezas de Galicia, explicadas bajo la conversación rústica de los dos compadres, Chinto y Mingote (1810), que foi reeditada por Andrés Martínez Salazar en 1893, con ilustracións de Román Navarro e Urbano González. Con esta obra perseguía a excitación dos galegos contra os galos, e dá por válidos e, mesmo merecentes de gabanza, toda clase de métodos de loita contra eles. Empregou un galego moi fluído e cheo de rexistros propios da lingua oral, con exclamacións, expresións populares, apelacións e cortes sintácticos. En 1984 foi reeditada, de novo, dentro da colección da Editorial de los Bibliófilos Gallegos.

Véxase tamén

Bibliografía

• Proezas de Galicia en Papés d'emprenta condenada II, 2012, Consello da Cultura Galega.
• "Fernández Neira, Xosé". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 77. 
• Couceiro Freijomil, Antonio (1951-53). Diccionario Bio-bibliográfico de Escritores (en castelán) II. Bibliófilos Gallegos. pp. 59–60. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. pp. 147–148. ISBN 84-7492-465-0. 
• Gómez, A.; Queixas, M. (2001). Historia xeral da literatura galega. A Nosa Terra. p. 109. ISBN 84-95350-79-3. Arquivado dende o orixinal o 02/07/2017. Consultado o 11/04/2018. 
• Vilanova, Alberto (2005). "Fernández Neira, José". Gran Enciclopedia Galega (DVD). El Progreso. ISBN 84-87804-88-8. 

Outros artigos

• Proezas de Galicia

Ligazóns externas

• Proezas de Galicia: Edición de 1810 Arquivado 11 de abril de 2018 en Wayback Machine. e edición de 1893 Arquivado 11 de abril de 2018 en Wayback Machine. Real Academia Galega.