Historia de Chicago

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Chicago

A historia de Chicago é relativamente curta pero rica en acontecementos: a cidade fundouse oficialmente en 1833 e as tensións sociais ou étnicas marcaron o desenvolvemento da cidade. Chicago mantén un lugar importante na historia industrial e cultural dos Estados Unidos de América.

Antes de ser Chicago[editar | editar a fonte]

En poucas ocasións é dado coñecer o comezo dunha cidade polo seu primeiro habitante, a primeira casa, a primeira familia. Ese é o caso de Chicago. Entre 1779 e 1784 o haitiano mestizo Jean Baptiste Pointe du Sable asentouse na beira norte da desembocadura do río Chicago no lago Michigan, no que era territorio dos indios algonquinos. Construíu unha cabana de madeira e desposou unha india potawatomi. Dedicouse ao comercio cos indios, exploradores e trampeiros[1][2].

En 1803, o exército dos Estados Unidos, despois de que os indios cederan o territorio, levanta un posto militar na beira sur do río, Fort Dearborn[3][4]. En 1812 será atacado e destruído por aqueles, construíndose un segundo forte en 1816 e recuperándose a poboación do arredor pouco a pouco ata 1830.

A grande expansión[editar | editar a fonte]

Así e todo, soamente contaba daquela con 300 habitantes, cando unha decisión infraestrutural dará comezo a un crecemento urbano dos máis rápidos e extraordinarios da época (de 30.000 habitantes en 1850 a 300.000 en 1870 e 1 000 000 en 1890). Na construción da canle Illinois-Míchigan (que unía a rexión dos Grandes Lagos coa conca do Mississippi) escóllese como cabeceira a desembocadura do río Chicago. Para financiala fanse lotes de terreos edificables. De aí xorde o primeiro plano en cuadrícula da cidade (1830[5], ampliado deseguido en 1834[6]). Tamén se dá unha saída axeitada á boca do río mediante unha canle que será o xermolo do futuro porto e constrúense as primeiras pontes[7]. Nunha nova ampliación de 1836 inclúense os terreos que ocupaba o forte, e o exército concede a franxa de terra baleira ao sur pegada ao lago coma lugar de esparexemento nunca edificable, orixe do actual Parque Grant, o máis céntrico e paradigmático da cidade[8].

Pero foi o ferrocarril, a partir de 1848[9], o que contribuíu decisivamente a facer de Chicago, primeiro un centro de transportes, e despois unha gran metrópole. De feito converteuse no maior nó ferroviario do mundo[10][11][12]. Gran, madeira e gando para todo o país e a exportación, industria transformadora, minería, industria do ferrocarril (Pullman), grandes almacéns, foron axiña actividades xeradoras de enormes cantidades de man de obra que atraían un continuo fluxo de inmigrantes das mais variadas procedencias[13].

Unha primeira medida de urxencia ante tal explosión de poboación foi a de crear unha rede de fornecemento de augas e sumidoiros que quitase da cidade a lama (completada ata fins de século coa reversión do curso do río e a construción do Sanitary and Ship Canal que permitía desaugar na conca do Mississippi no canto do lago).

Do Great Fire á Exposición Colombina: a escola de Chicago[editar | editar a fonte]

Home Insurance Building (Le Baron Jenney, 1884)

En 1871 un grande incendio destrúe o centro da urbe[14]. Na reconstrución posterior reglaméntase substituír a tradicional estrutura en madeira pola novidosa e audaz edificación en aceiro. Isto unido a outras innovacións técnicas na cimentación e a invención do ascensor permiten aos arquitectos deseñar edificios en altura nunca vistos, os rañaceos. E así foi como xurdiu un novo centro da cidade (o Loop[15]), distrito comercial e financeiro de grandes edificacións que hoxe identificamos como característico dunha metrópole[16][17]. E o conxunto de arquitectos de talento que o fixeron posible (Le Baron Jenney, Burnham, Root, Hollabird, Roche, Richardson, Louis Sullivan e Adler), foron os membros dunha vangarda arquitectónica coñecida coma escola de Chicago.

Desgraciadamente, a pesar do seu éxito, a Exposición Universal Colombina de 1893 levouse finalmente a cabo nun estilo historicista anticuado. Foi ao sur da cidade, no actual Jackson Park, en terreos de recheo e xunto a Universidade de Chicago fundada un ano antes[18][19]. O seu director, o arquitecto antes citado Daniel Burnham, foi o autor dun ambicioso Plan of Chicago en 1909 inspirado no París de Hausmann de grandes arterias-bulevares con monumentos focais[20]. Inda que non se levase a cabo no seu conxunto, o ascendente sobor da planificación puntual da cidade foi enorme ata hoxe[21]. Así por exemplo, a énfase no tratamento da ribeira do lago coma un continuo de parques e zonas recreativas conseguidos a base de recheos; a ampliación do centro urbano ao norte do río mediante a continuidade da avenida Michigan a través dunha nova ponte (1920[22]) e a idea do actual Navy Pier (1916[23] ).

Toda metrópole precisa para o seu desenvolvemento dun eficiente sistema de transporte masivo. En Chicago, no cambio de centuria, erixiuse un singular por ser maiormente elevado (por iso é coñecido coma the "L")[24].

E o transporte metropolitano permitía a extensión de vastos suburbios residenciais[25]. Foi aquí onde tivo lugar un novo feito fundamental para a historia da arquitectura contemporánea (complementario ademais do que significou a escola de Chicago para os centros urbanos): o arquitecto Frank Lloyd Wright, que traballara no estudio de Sullivan, deseña as súas primeiras vivendas ("prairie houses") cun estilo rectilíneo e orgánico, que será preludio e o converte nun dos pais do Movemento Moderno ([26] Robie House 1909).

Século XX[editar | editar a fonte]

O crecemento espectacular continuou na nova centuria pero agora nunha metrópole cunha estrutura e personalidade xa ben definidas. Nos anos dos gánsters e a gran depresión, a inmigración é sobor de todo interior: dende 1910 afroamericanos do profundo sur dos Estados Unidos remontan o Mississippi fuxindo das duras condicións das antigas rexións escravistas. Instálanse fundamentalmente no South Side da cidade. Con eles traen o seu patrimonio musical único, convertendo a Chicago nun centro de primeira orde do blues e o jazz, pero tamén fortes tensións sociais.

En 1933 tivo lugar a Feira Mundial "a Century of Progress" nunha illa artificial xunto ao bordo meridional de Grant Park (actual aeroporto Merril)[27].

Co desastre da segunda guerra mundial en Europa, chegaron a Chicago novos inmigrantes, desta vez elites intelectuais que farán da urbe un foco mundial do saber e a investigación (economía, tecnoloxía). Tamén no eido no que a cidade brillara a fins do XIX, a arquitectura, chegan figuras insignes, singularmente Mies van der Rohe, que proporcionarán un rexurdimento coñecido coma segunda escola de Chicago (Crown Hall no IIT, 1955[28]; Farnsworth House nos límites da área metropolitana oeste, 1951[29]).

Da súa man, proseguiuse coa tradición dos rañaceos xurdindo un estilo característico da cidade[30]. Nos anos setenta construíronse os máis altos da época (John Hancock Center, torre Sears), ambición que chega ata hoxe co proxecto en marcha de erixir a Spire Tower (proxecto de Santiago Calatrava), que con máis de 600 metros de altura, será a máis alta de América[31].

Notas[editar | editar a fonte]

  1. [1][Ligazón morta]
  2. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xaneiro de 2018. Consultado o 07 de abril de 2008. 
  3. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de agosto de 2007. Consultado o 07 de abril de 2008. 
  4. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 13 de decembro de 2007. Consultado o 08 de abril de 2008. 
  5. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 13 de decembro de 2007. Consultado o 09 de abril de 2008. 
  6. [2][Ligazón morta]
  7. [3][Ligazón morta]
  8. [4]
  9. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2010. Consultado o 10 de abril de 2008. 
  10. [5] Arquivado 02 de decembro de 2010 en Wayback Machine.[6] Arquivado 08 de xuño de 2010 en Wayback Machine.
  11. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2010. Consultado o 10 de abril de 2008. 
  12. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2010. Consultado o 10 de abril de 2008. 
  13. [7]
  14. [8]
  15. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 10 de outubro de 2007. Consultado o 13 de abril de 2008. 
  16. [9]
  17. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 18 de maio de 2008. Consultado o 14 de abril de 2008. 
  18. [10]
  19. [11]
  20. [12]
  21. [13]
  22. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 14 de novembro de 2008. Consultado o 21 de abril de 2008. 
  23. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 15 de xullo de 2006. Consultado o 21 de abril de 2008. 
  24. [14] Arquivado 18 de maio de 2008 en Wayback Machine.[15] Arquivado 06 de xaneiro de 2011 en Wayback Machine.
  25. [16]
  26. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 12 de agosto de 2006. Consultado o 17 de abril de 2008. 
  27. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 07 de abril de 2008. Consultado o 17 de abril de 2008. 
  28. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 08 de marzo de 2008. Consultado o 20 de abril de 2008. 
  29. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 21 de outubro de 2008. Consultado o 20 de abril de 2008. 
  30. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 22 de setembro de 2008. Consultado o 20 de abril de 2008. 
  31. [17]

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

  • En inglés:
    • B. L. Pierce, A History of Chicago, University of Chicago Press, 2008
    • Donald L. Miller, City of the Century: The Epic of Chicago and the Making of America, ISBN|0-684-80194-9
    • Robert G. Spinney, City of Big Shoulders: A History of Chicago, edicións Northern Illinois University Press, 2000, ISBN 0-87580-583-3
    • Harold M. Mayer, Richard C. Wade, Chicago: Growth of a Metropolis, edicións University Of Chicago Press, 1973, ISBN 0-226-51274-6
    • Donald L. Miller, City of the Century: The Epic of Chicago and the Making of America, edicións Simon & Schuster, 1997, ISBN 0-684-83138-4
    • Charles Madigan, Global Chicago, edicións University of Illinois Press, 2004, ISBN 0-252-07196-4
    • Bessie Louise Pierce, A History of Chicago, Volume I: The Beginning of a City 1673-1848, edicións University Of Chicago Press, 2007, ISBN 0-226-66839-8
    • Chicago Tribune : Chicago Days : 150 Defining Moments in the Life of a Great City, edicións McGraw-Hill, 1996, ISBN 1-890093-04-1
    • David Garrard Lowe, Lost Chicago, edicións Watson-Guptill, 2000, ISBN 0-8230-2871-2
  • En francés:
    • Jean-Michel Chapoulie, La Tradition sociologique de Chicago : 1862-1961, edicións de Seuil, 2001, ISBN 2-02-041920-3
    • Varios, Chicago, naissance d’une métropole, 1872-1922, RMN, París, 1987.
    • Hélène Trocmé, Chicago 1890-1930, audaces et débordements, Autrement, París, 2001.
    • « Chicago d'Al Capone à Obama », na revista L'Histoire ISBN 0184-2339, n°339, febreiro 2009
    • Jean Castex, Chicago, le chantier de la ville moderne 1910-1930, edicións La Villette, 2009, ISBN 2-915456-44-5