Halicarnaso

Halicarnaso
Localización
	37°02′16″N 27°25′27″L / 37.03778, 27.42417Coordenadas: 37°02′16″N 27°25′27″L / 37.03778, 27.42417
Estado	Turquía
Provincia	Provincia de Muğla
Distrito	Halicarnaso
Datos históricos
Creación	1100 a. C.
334 a. C.	Evento clave
334 a. C.	Cerco de Halicarnasso (pt)
Organización política
Membro de	Liga de Delos

Halicarnaso (do grego: Ἁλικαρνασσός, Halikarnassos, latín Halicarnassus; actual Bodrum, en Turquía), é unha antiga cidade grega situada na costa sur-occidental de Caria (Asia Menor) no mar Exeo, nunha posición privilexiada entre o golfo Cerámico e o golfo de Cos. Orixinalmente só ocupaba unha pequena illa próxima á costa, onde actualmente se atopa o Castelo de San Pedro de Halicarnaso.

Historia e características[editar | editar a fonte]

Foi unha colonia da cidade de Trecén (na Argólida) fundada cara ao 1000 a. C. Foi unha das cidades que constituíron a Hexápole dórica (as outras foron Cnido, Cos, Ialisos, Lindos e Cámiros). Estaba no istmo de Cefirión (latín Zephyrium) e inicialmente chamouse Cefiria (Zephyria). A cidade tiña polo menos dúas ou tres fortalezas case imposibles de conquistar, sendo a principal Salmacis, nun rochedo na parte norte da cidade. Outra era Arconeso, supostamente nunha illa diante do porto (hoxe Orak Ada).

A causa dun conflito relixioso (un deportista quedou co trofeo que gañara en lugar de dedicarllo ao deus Apolo como era tradicional) e das súas afinidades xónicas, foi excluída da Liga Dórica no século VII a. C., liga que pasou a chamarse Pentápole dórica.

No século VI a. C. foi sometida ao reino de Lidia até a súa caída e pasou a control persa no 546 a. C.. A comezos do século V a. C., coa revolta xonia, independizouse, mais tivo que someterse outra vez a Persia no 494 a. C., se ben conservou a súa autonomía interna e a súa prosperidade e forza. Nestes anos dependía do sátrapa de Sardes ou Lidia. Ligdamis ou Lygdamis asumiu a tiranía no 494 a. C. A súa viúva (ou filla) Artemisa I loitou ao lado de Xerxes II na batalla de Salamina. Ligdamis foi nomeado sátrapa de Caria (satrapía ás veces independente e outras subsatrapía de Lidia) e os seus descendentes gobernaron toda Caria, cunha certa independencia de Persia até que no 386 a. C. os persas asumiron un dominio máis directo. O sátrapa máis coñecido foi Mausolo, que trasladou a capital de Milas a Halicarnaso. A muller e irmá deste, Artemisa II, erixiulle un monumento funerario que deu nome a estas edificacións pola súa esplendidez (coñecido como Mausoleo de Halicarnaso, unha das Sete Marabillas do Mundo Antigo).

A dinastía grega de Caria, pese a que impuxo o helenismo e a lingua grega, permaneceu fiel aos persas. Cando Alexandre Magno chegou había unha raíña, de nome Ada, que resistía en Alinda o partido favorable aos persas que encabezaba seu irmán Pixodoro que a desposara un par de anos despois da morte do seu marido Idreo (morto polo 344 ou 343 a. C.) e que continuaba no poder baixo o sátrapa Orontobates, un nobre persa xenro de Pixodoro. Ada acolleu a Alexandre e quíxoo adoptar como fillo. Os macedonios derrotaron a Orontobates e logo ao seu sucesor Memnón de Rodas, un grego ao servizo de Persia, e restableceron como raíña a Ada (333 a. C.), até o 326 a. C. Halicarnaso foi asediada e destruída e os habitantes refuxiáronse na acrópole de Salmacis que foi incendiada. A cidade non se recuperou desta destrución. En adiante só foi mencionada en relación co mausoleo.

Tras a morte de Alexandre foi gobernada por Asandro, sátrapa de Caria até o 305 a. C., cando pasou a Antígono I Monoftalmos. No 301 a. C., derrotado e morto Antígono, pasou a Plistarco até o 294 a. C., cando se converteu en base naval das láxidas de Exipto. No 272 a. C. pasou aos seléucidas e baixo o seu goberno sábese que permanecía dentro unha liga que continuaba a Liga Caria.

No 189 a. C., polo tratado de Apamea, pasou a Roma, baixo soberanía da cal foi cidade libre e máis tarde colonia romana. No 88 a. C. foi ocupada brevemente por Mitrídates VI Eupator, rei do Ponto. Despois seguiu en mans de Roma e Bizancio até o 1071, cando caeu en mans dos turcos selxúcidas. O sultán Mehmet permitiu aos cabaleiros de Rodas ocupar a cidade e un castelo foi construído (o castelo de San Pedro).

En 1522 caeu baixo soberanía otomá cando Suleiman o Magnífico conquistou a illa de Rodas. Parece que entón era chamada Petrión (probablemente do nome do castelo) e os otománs convertérona en Bodrum.

Actualmente aínda se conservan as antigas murallas, uns restos do mausoleo (ao leste de Salmacis) e algunhas fontes. O templo de Afrodita, considerado un dos máis fermosos da antigüidade, non se conservou. Algunhas estruturas encontradas na cidade turca actual de Bodrum, suponse que decoraban o mausoleo, e están hoxe en día no Museo Británico.

Foi o lugar de nacemento de Heródoto e de Dionisio de Halicarnaso.