Emily Dickinson

Emily Dickinson

Emily Dickinson en 1846
Biografía
Nacemento	(en) Emily Elizabeth Dickinson 10 de decembro de 1830 Amherst, Massachusetts, Estados Unidos
Morte	15 de maio de 1886, 55 anos ibídem
Causa da morte	Morte natural  (Doença de Bright (pt) )
Lugar de sepultura	Amherst West Cemetery (en) , Lot 53, Grave B
Datos persoais
Residencia	South Hadley (pt) (1847–1848) Amherst
País de nacionalidade	Estados Unidos de América
Relixión	protestante
Educación	Mount Holyoke College (pt) (1847–1848) Amherst Academy (en) (1840–1847) Wilbraham & Monson Academy (en)
Actividade
Ocupación	escritora , poeta , xardineira
Xénero artístico	Poesía
Influencias	Ralph Waldo Emerson
Lingua	Lingua inglesa
Obra
Arquivos en	Mount Holyoke College (pt) Amherst College (pt) Universidade Harvard
Familia
Pais	Edward Dickinson (pt)   e Emily Norcross Dickinson (en)
Irmáns	Lavinia Norcross Dickinson (en) e William Austin Dickinson (en)
Parentes	Martha Dickinson Bianchi (en) (sobriña)
Premios (1973)  National Women's Hall of Fame
Páxina web	emilydickinson.org

Emily Elizabeth Dickinson, nada en Amherst (Massachusetts) o 10 de decembro de 1830 e finada no mesmo lugar o 15 de maio de 1886, foi unha poeta estadounidense, cuxa poesía apaixonada colocou a súa autora no reducido panteón de poetas fundacionais estadounidenses que hoxe comparte con Edgar Allan Poe, Ralph Waldo Emerson e Walt Whitman. Emily Dickinson pasou gran parte da súa vida recluída nunha habitación da casa do seu pai en Amherst e, excepto cinco poemas (tres deles publicados sen a súa sinatura e outro sen que a autora o soubese), a súa inxente obra permaneceu inédita e oculta ata despois da súa morte.

Contorno social e familiar

Daguerrotipo panorámico de Amherst, a cidade natal de Emily, tomado no ano da súa morte.

Emily Dickinson proviña dunha prominente familia de Nova Inglaterra. Os seus antepasados chegaran a Estados Unidos na primeira remesa migratoria puritana, e a estrita relixión protestante que profesaban influíu sobre a obra da artista. Avogados, educadores e funcionarios políticos poboaban a árbore xenealóxica de Emily: un dos seus antepasados foi secretario do Concello de Wethersfield, Connecticut en 1659; o seu avó Samuel Fowler Dickinson foi durante corenta anos xuíz do condado de Hampton, Massachusetts, secretario do Concello, representante na Corte Xeral e senador no Senado Estatal.

O pai da poeta, Edward Dickinson, avogado pola Universidade Yale, foi xuíz en Amherst, representante na Cámara de Deputados de Massachusetts, senador na capital do Estado e para rematar representante polo estado de Massachusetts no Congreso de Washington. Edward fundou a liña ferroviaria Massachusetts Central Railroad e tamén (co seu pai Samuel) o Amherst College, entidade educativa intermedia entre unha escola secundaria e a Universidade que deu lustre cultural á súa esquecida e insignificante aldea.

O socio de Edward Dickinson no seu bufete xurídico era primo de Ralph Waldo Emerson que, por este motivo, sempre estivo ligado ao pobo de Amherst e influíu sobre a filosofía e a obra de Emily. A esposa de Edward e nai da poeta foi Emily Norcross Dickinson (1804-1882), que cara ao fin da súa vida estivo prostrada e a cargo das súas fillas.

Emily Dickinson tivo dous irmáns: o maior, William Austin Dickinson (1829-1895), xeralmente coñecido polo seu segundo nome, casou con Susan Gilbert, amiga da súa irmá Emily, en 1856 e viviu na casa lindeira á do seu pai. A súa irmá máis nova, Lavinia Norcross Dickinson (1833-1899), tamén coñecida como Vinnie, foi a "descubridora" das obras de Emily trala súa morte e converteuse na primeira compiladora e editora da súa poesía.

Contexto histórico

Capela e dormitorios universitarios do Amherst College.

Emily Dickinson naceu en tempos anteriores á Guerra de Secesión, cando fortes correntes ideolóxicas e políticas chocaban na sociedade de clase media-alta estadounidense.

Incluso os fogares máis acomodados carecían de auga quente e de baños dentro da casa e as tarefas do fogar representaban unha carga enorme para as mulleres (aínda que, pola súa boa posición económica, a familia Dickinson dispoñía dunha serventa irlandesa), polo que Emily, preocupada por obter unha boa educación, constituía un caso raro para a sociedade rural da Nova Inglaterra da súa época.

A severa relixiosidade puritana facíase presente en todas partes, e practicamente a única expresión artística aceptada era a música do coro da igrexa. A ortodoxia protestante de 1830 consideraba as novelas "literatura disipada"; os xogos de naipes e a danza non estaban permitidos; non había concertos de música clásica e non existía o teatro. A Pascua e o Nadal non se celebraban (polo menos ata 1864, en que se estableceu a primeira Igrexa Episcopal en Amherst, que introduciu estes costumes) e non se toleraban outras reunións de mulleres soas máis que o cotián té entre veciñas.

Unha vez fundado polo avó e o pai de Emily o Amherst College, a unión entre este e a igrexa comezou a formar misioneiros que saíron de Amherst para propagar os ideais protestantes polos recunchos máis remotos do planeta: o ocasional regreso dalgún destes relixiosos introduciu novas ideas, visións e conceptos na conservadora sociedade do pobo, que deste xeito comezou a tomar contacto co mundo exterior e inclinouse a abandonar os vellos costumes e crenzas máis rápido que outras zonas da rexión.

Traxectoria

Infancia, adolescencia e estudos

Os seus irmáns e cuñada

Emily Dickinson naceu no fogar dos seus pais na media noite do 10 de decembro de 1830, dous anos despois do casamento. Moi apegada aos ideais e conceptos puritanos en voga, tardou moitos anos en comezar a rebelarse, aínda que nunca de forma completa.

Emily practicamente non recordaba os seus avós nin os seus tíos, pero de nena tivo moita relación con dúas pequenas primas orfas, ás cales axudou a educar e ata chegou a ler en segredo algúns dos seus poemas a unha delas, Clara Newman.

É imposible reconstruír en forma completa a infancia da poetisa a partir dos datos que posúen os investigadores, polo escasos e fragmentarios. Sábese con todo que o irmán máis vello de Emily, William Austin Dickinson, un ano e medio maior que ela, naceu o 16 de abril de 1829, educouse no Amherst College e converteuse en avogado -como o seu pai-, graduándose na Universidade Harvard.

Austin Dickinson casou en 1856 con Susan Huntington Gilbert, ex compañeira de estudos de Emily na Academia de Amherst, moza bela e intelixente que parece cumprir un importante papel na vida emocional da escritora. Susan Gilbert, ao mudarse con Austin á casa contigua á que vivía Emily, converteuse en amiga e confidente da poetisa, e consta pola correspondencia mantida "aramado por medio" que a súa cuñada foi a segunda persoa a quen lle mostrou as súas poesías. Ata se atreveu a suxerir a Emily algúns cambios e retoques -que non foron realizados xamais-. Propúxose, ademais, que foi a destinataria duns trescentos dos seus poemas de amor, e que este amor era correspondido.

Lavinia Dickinson, a súa irmá máis nova, nada o 28 de febreiro de 1833, foi a súa compañeira e amiga ata o fin da súa vida. As poucas confidencias íntimas que se coñecen de Emily proveñen de Lavinia. Muller brillante e intelixente, Vinnie sentía unha profunda adoración pola súa irmá e polo seu talento poético. Con todo, respectou ata a morte daquela a súa decisión de manter ocultas as súas obras, e protexeu a súa vida privada ata onde lle foi dado facelo, creando e mantendo o ambiente de calma, illamento e soidade que Emily necesitaba para dar forma á súa gran produción poética. A fe de Lavinia na importancia da obra da súa irmá protexeuna para a posteridade, ata a súa primeira publicación póstuma. Ao dicir do biógrafo de Emily, George Frisbee Wicher, a devoción de Lavinia foi a responsable de facer comprender ao mundo que "a poetisa lírica máis memorable de Estados Unidos vivira e morrera no anonimato".

Anos de formación

A Academia de Amherst era só para varóns; en 1838 abriuse por primeira vez a inscrición de nenas, e foi alí onde Edward Dickinson e a súa esposa inscribiron en 1840 a Emily.

Malia a súa humildade (escribiu "Fun á escola pero non tiven instrución"), a educación de Emily na academia foi sólida e completa. Alí aprendeu literatura, relixión, historia, matemáticas, xeoloxía (cuxo profesor era tamén primo de Emerson) e bioloxía. Recibiu unha sólida instrución en grego e latín que lle permitía, por exemplo, ler a Eneida de Virxilio na súa lingua orixinal.

O punto máis frouxo da educación de Emily foron sen dúbida as matemáticas, que non lle gustaban e para as cales non tiña facilidade. O seu talento narrativo fixo que escribise as composicións das súas compañeiras que, en retribución, facíanlle as tarefas de álxebra e xeometría.

Deste período consérvase unha carta á súa amiga Jane Humphrey, escrita aos 11 anos de idade, que mostra un estilo académico e risoño: "Hoxe é mércores, e houbo clase de oratoria. Un mozo leu unha composición cuxo tema era ´Pensar dúas veces antes de falar´. Pareceume a criatura máis parva que xamais exista, e díxenlle que el debía ter pensado dúas veces antes de escribir".

O entón reitor da academia era un experimentado educador recentemente chegado de Berlín. Edward Dickinson suxeriu á súa filla que se inscribise nos cursos de alemán que daba, porque con seguridade non tería outra ocasión de aprender ese idioma no futuro. Ademais, a nena estudaba canto os domingos, piano coa súa tía, e tamén xardinería, floricultura e horticultura, estas últimas paixóns non a abandonarían ata o fin da súa vida.

A educación de Emily Dickinson foi, xa que logo, moito máis profunda e sólida que as das demais mulleres do seu tempo e lugar. Con todo, en ocasións a rapariga (cuxa saúde non era moi boa) sentíase saturada e sobreesixida. Aos 14 anos escribe a unha compañeira unha carta onde di: Terminaremos a nosa educación algunha vez, non é verdade? Entón ti poderás ser Platón e eu Sócrates, a condición de que non sexas máis sabia ca min".

Interese polas ciencias

A Academia e o Colexio de Amherst dispoñían dun claustro de profesores composto por científicos de fama nacional, entre os que se contaban os biólogos Edward Hitchcock e Charles Baker Adams e o xeólogo Charles Upham Shepard, que levaron ao colexio as súas enormes coleccións de espécimes. En 1848, cando a artista tiña 18 anos, ambas institucións construíron gabinetes para gardar as coleccións, así como un importante observatorio astronómico cun bo telescopio.

Todo isto estimulou o interese de Dickinson polas ciencias naturais: coñecía dende moi nova os nomes de todas as constelacións e estrelas, e dedicouse con entusiasmo á botánica. Sabía perfectamente onde atopar cada especie de flor silvestre que crecía na rexión, e clasificábaas correctamente segundo a nomenclatura binomial en latín. Toda esta erudición científica quedou firmemente gardada na súa memoria, e foi utilizada para a trama naturalista dos seus poemas moitos anos despois.

Seminario en Mount Holyoke

O Seminario para Señoritas Mary Lyon de Mount Holyoke tamén recibiu a Emily Dickinson para axudar á súa formación relixiosa e completar a súa educación superior. A rapaza abandonou en 1847 o fogar familiar por primeira vez para estudar alí.

Emily, con apenas 16 anos, era unha das máis novas de entre as 235 estudantes de Mount Holyoke, custodiadas por un selecto grupo de mozas mestras de entre 20 e 30 anos de idade. A adolescente superou sen problemas os estritos exames de admisión e mostrouse moi satisfeita pola educación que se impartía no seminario.

Alí intentaron que Emily entrase de cheo na relixión -para adicarse a ir de misións ao estranxeiro- pero a nena, tras un profundo exame de conciencia, atopou que aquilo non lle interesaba e negouse, quedando inscrita no grupo de 70 alumnas ás que se considerou "non convertidas".

Malia iso, Emily e a súa portentosa imaxinación eran moi populares no seminario: unha condiscípula escribiu que "Emily sempre estaba rodeada nos recreos por un grupo de nenas ansiosas de escoitar os seus relatos estraños e enormemente divertidos, sempre inventados no momento".

En menos dun ano, Emily superou o curso completo grazas, principalmente, aos seus profundos coñecementos do latín. Aprobou rapidamente historia inglesa e gramática e sacou excelentes cualificacións nos exames finais, que eran orais e públicos. O curso seguinte referíase a química e fisioloxía e o terceiro a astronomía e retórica, todos eles tópicos sobre os que, como queda dito, Emily tiña profundos coñecementos. Os profesores, á vista do seu evidente dominio da botánica, déronlle esta materia por aprobada sen necesidade de cursala nin de render exames.

Na primavera Emily enfermou e xa non puido permanecer no seminario. Edward Dickinson enviou a Austin a buscala e traela de regreso. Logo desta segunda experiencia académica da súa vida, Emily Dickinson xa non volveu estudar nunca máis.

Amores ocultos

Teorías

A vida privada de Emily Dickinson permaneceu sempre velada ao público, pero só fai falta botar unha mirada aos seus poemas para descubrir neles unha coherencia, paixón e intensidade extraordinarias. A maior parte da súa obra ocúpase do seu amor cara a alguén (un home ou unha muller) -cuxo nome xamais é mencionado- con quen non podía casar.

Lamentablemente, como a poesía de Emily foi publicada nunha orde completamente arbitraria, non pode hoxe en día distinguirse ningunha secuencia cronolóxica concreta, o que destrúe a posible progresión dramática que narraría a sucesión de emocións que sentiu cara a este descoñecido, que tivo, con todo, unha capital importancia na vida da artista e que puido ter influencia, ata, na súa decisión de recluírse a si mesma.

Obxecto de numerosos rumores durante a súa vida e de moitos máis logo da súa morte, a vida emocional e íntima de Emily espera aínda a ser revelada polos investigadores e estudosos. A posible esaxeración de que foi obxecto contradía a propia poetisa ao escribir: "A miña vida foi demasiado sinxela e austera como para molestar a ninguén". Aínda que talvez esta frase só se refíra aos feitos da súa vida e non aos seus sentimentos profundos.

Xa entre 1850 e 1880 circulaban por Massachusetts numerosos rumores sobre os amores da filla do xuíz Dickinson, e logo da publicación do seu primeiro libro de poemas proliferaron os rumores sobre a súa desditada "historia de amor".

As teorías (populares ou académicas) poden dividirse en dous grupos: o amor cun mozo a quen Edward Dickinson lle prohibiu seguir vendo, ou a relación cun pastor protestante casado que fuxiu a unha cidade distante a fin de non sucumbir á tentación. Ambas, aínda sen poder ser comprobadas, teñen un pequeno fondo de verdade histórica. Tampouco se debe descartar a hipótese que sosteñen algúns biógrafos máis actuais, segundo a cal Emily estivo profundamente namorada da súa conselleira, amiga e cuñada, a esposa do seu irmán máis vello, quen vivía xunto á súa casa.^{[Cómpre referencia]}

A primeira delas refírese a un estudante de ciencias xurídicas que traballou no estudo legal de Edward durante o ano que Emily pasou en Mount Holyoke e o seguinte. A segunda baséase na -como ela mesma escribiu- "intimidade de moitos anos" cun importante relixioso que lle foi presentado en Filadelfia en 1854. Malia que ambas relacións en verdade tiveron lugar, non existe nin a máis mínima proba de que Emily Dickinson sexa noiva nin amante de ningún deles; nin sequera de que se vise con eles a soas en ningunha ocasión.

Máis frutífera si foi a relación de amizade "profunda e confidente" coa súa cuñada Susan Huntington. Foi ela unha das poucas persoas con quen Emily compartiu os seus poemas e, crese hoxe, foi a verdadeira inspiración amorosa de polo menos varias centenas deles.^{[Cómpre referencia]}

Os guías e mestres

Segunda carta e sobre manuscritos de Emily Dickinson a Thomas Higginson. Nela lle conta sobre os seus adorados mestres.

Durante toda a súa vida, Emily púxose en mans de homes aos que consideraba máis sabios que ela e que podían, mediante o sinxelo expediente de indicarlle que libros debía ler, organizar os seus coñecementos e despexarlle o camiño da arte que ela pretendía percorrer. O último e mellor documentado, Thomas Wentworth Higginson, descubriu o 25 de abril de 1862 (cando a poetisa tiña 31 anos) que el non era o seu primeiro mestre. Higginson é aquel a quen Emily sempre chama Master nas súas cartas e a quen a voz popular adxudicou o alcume de "Mestre das cartas".

Nese ano de 1862, na segunda carta que lle escribe, a poetisa di textualmente:

"Cando era pequena, tiven un amigo que me ensinou o que era a inmortalidade, pero aproximouse demasiado a ela e nunca regresou. Pouco despois finou o meu mestre, e durante longos anos a miña única compañía foi o dicionario. Logo atopei a outro, pero non quería que eu fose a súa alumna e foise da rexión".

Os dous homes que Dickinson menciona na súa carta a Higginson son, en verdade, os protagonistas dos seus poemas de amor. Ela mesma exprésao noutras cartas, e non existen motivos para negalo. Con todo, as súas respectivas identidades deberían esperar sete décadas para ser desveladas.

A carta perdida

En 1933, un coleccionista de autógrafos publicou o seu catálogo, e na súa colección apareceu unha carta inédita de Emily Dickinson que viría botar luz sobre o nome do "amigo que lle ensinou a inmortalidade".

A misiva, datada o 13 de xaneiro de 1854, está dirixida ao reverendo Edward Everett Ale, que neses tempos era o pastor da Igrexa da Unidade en Worcester:

"Penso, señor, que como vostede era o pastor do señor B.F. Newton, que finou hai algún tempo en Worcester, pode satisfacer a miña necesidade de decatarme de se as súas últimas horas foron alegres. Eu apreciábao moito, e gustaríame saber se descansa en paz...".

A carta continúa explicando que Newton traballaba co seu pai, e que ela, non sendo máis que unha nena, sentiuse fascinada polo seu colosal intelecto e as súas notables ensinanzas. Di que o señor Newton foi para ela un preceptor amable pero serio, que lle ensinou que autores debía ler, a que poetas admirar e moitas ensinanzas artísticas e relixiosas.

"Pregunta a Ale se el cre que Newton está no Paraíso, e recorda que me ensinaba con fervor e con agarimo, e cando se foi do noso lado converteuse no meu irmán maior, querido, botado de menos e recordado".

Benjamin Franklin Newton

Segundo daguerrotipo coñecido de Emily Dickinson xa na idade adulta, tomado aproximadamente no 1850 (Amherst College).

Nacido en Worcester o 19 de marzo de 1821 e polo tanto dez anos maior que Emily, Benjamin F. Newton causou tan profunda impresión na poetisa que, non ben coñeceuno, escribiu á súa amiga, veciña e futura cuñada Susan Gilbert unha carta datada en 1848 onde lle di: "atopei un novo e fermoso amigo".

Newton permaneceu dous anos cos Dickinson e, polos motivos que fosen (incluída un suposta prohibición de Edward para que seguise frecuentando a súa filla) abandonou Amherst a finais de 1849 para nunca máis regresar.

De volta na súa cidade natal dedicouse ao dereito e ao comercio e en 1851 casou con Sarah Warner Rugg, 12 anos maior que el. Para estes tempos Newton estaba xa gravemente enfermo de tuberculose, docencia que o levou á morte o 24 de marzo de 1853, dez meses antes de que Emily escribise ao pastor Ale preguntando polos seus últimos momentos. Tiña 33 anos de idade.

O encanto que Newton provocou en Emily Dickinson veu da man da literatura: aínda que Edward Dickinson compráballe moitos libros, pedíalle á rapariga que non os lese, porque a súa vella e conservadora mentalidade puritana temía que puidesen afectar o seu espírito. Edward Dickinson desprezaba especialmente a Dickens e a Harriet Beecher Stowe, o que a filla deplorou moitos anos máis tarde.

Newton, en cambio, obsequiou a Emily un exemplar dos "Poemas" de Emerson e escribiulle apaixonadas cartas onde, en forma velada, intentaba preparala para a súa morte inminente. Di Emily a Thomas Higginson, falando dunha carta que recibira de Newton:

"A súa carta non me emborrachou, porque xa estou afeita ao ron. Díxome que lle gustaría vivir ata que eu fose unha poeta, pero que a morte tiña unha potencia maior que a que eu podía manexar."

Outra carta ao "Mestre" di que

"O meu primeiro amigo escribiume a semana anterior á súa morte: ´Se vivo, irei a Amherst a verte; se morro, certamente fareino´."

Vinte e tres anos máis tarde, Emily Dickinson aínda seguía citando de memoria as palabras destas últimas cartas do seu amigo da mocidade.

Os motivos da volta de Newton a Worcester non están claros, pero o repudio de Edward Dickinson a un posible romance non é unha causa improbable. Newton era pobre, progresista e tiña tuberculose na fase terminal. Seguramente non era a clase de partido que o xuíz de Amherst desexaba para a súa adorada filla, e menos aínda unha boa influencia aos ollos do puritano pai.

Charles Wasdworth

Mentres Emily padecía aínda, loitando coa elaboración do dó que a morte de Newton desatara nela, coñeceu en Filadelfia en maio de 1854 o reverendo Charles Wadsworth, naquel momento pastor da Igrexa Presbiteriana de Arch Street. Wadsworth tiña 40 anos e estaba felizmente casado, pero igualmente causou unha profunda impresión na nova poetisa de 23:

"El foi o átomo a quen preferín entre toda a arxila de que están feitos os homes; el era unha escura xoia, nacida das augas tormentosas e extraviada nalgunha crista baixa".

Aínda que non é seguro que Emily sinta unha forte atracción erótica cara a Newton, non existe dúbida algunha de que durante toda a súa vida posterior estivo profundamente namorada de Wadsworth. O pastor morreu o 1º de abril de 1882, mentres que Newton faleceu un 24 de marzo. No outono dese mesmo ano ela escribiu:

"Agosto deume as cousas máis importantes; abril rouboume a maioría delas."'

Ao pé do texto lese a seguinte e angustiosa pregunta: "É Deus inimigo do amor?".

Ao cumprirse o primeiro ano da morte de Charles Wadsworth escribiu:

"Toda outra sorpresa a longo prazo vólvese monótona, pero a morte do home amado enche todos os momentos e o agora. O amor non ten para min máis que unha data: 1º de abril, onte, hoxe e sempre".

Se a partir destas confesións queda claro o enorme impacto amoroso que Wadsworth tivo sobre a vida de Dickinson, non hai proba algunha de que ela sexa importante para el. Tímido e reservado, non existe constancia de que se fixou en Emily naquelas oportunidades.

Con todo, o único cadro que colgaba na habitación da poetisa era un retrato en daguerrotipo do pastor de Filadelfia. É interesante destacar que o profundo e eterno amor de Emily xerouse e consolidou en só tres entrevistas (aínda que hai indicios dun cuarto posible encontro). A súa irmá Lavinia, que viviu con ela toda a súa vida, por exemplo, xamais coñeceu a Charles Wadsworth ata a última vez.

Derivado de que non quedan documentos das dúas primeiras ocasións en que Wadsworth se atopou con Emily, é o feito de que nunca coñeceremos os verdadeiros motivos polos que o pastor abandonou a Costa Leste dos Estados Unidos e foise a predicar a San Francisco na primavera de 1861, en plena Guerra Civil.

Pero ela nunca o esqueceu. En 1869 Dickinson decatouse de que Wadsworth estaba de regreso en Filadelfia, e comezou a escribirlle cartas en 1870.

Pero pasaron vinte anos antes de que volvesen verse. Unha tarde do verán de 1880, Wadsworth golpeou á porta da casa dos Dickinson. Lavinia abriu e chamou a Emily á porta. Ao ver o seu amado, produciuse o seguinte diálogo, perfectamente documentado por Wicher. Emily díxolle:

Por que non me avisou que viña, a fin de prepararme para a súa visita?, ao que o reverendo respondeu É que eu mesmo non o sabía. -Baixeime do púlpito e metinme no tren. Ela preguntoulle, referíndose ao traxecto entre Filadelfia e Amherst: -E canto tardou?. -Vinte anos, rumoreou o presbítero.

Charles Wadsworth morreu dous anos despois, cando Emily tiña 51 anos, deixándoa sumida na máis absoluta desesperación.

Comezo da súa reclusión

Tralas mortes de Newton e Wadsworth, a vida de Emily Dickinson quedou totalmente baleira e o seu único camiño para evitar a morte, segundo o seu principal biógrafo xa mencionado, consistiu na poesía.

Enrudeceu entón a tenaz negativa á publicación dos seus poemas e comezou a deixar de saír da casa do seu pai e, con frecuencia, sequera do seu propio cuarto.

A negativa a publicar (aínda que a actitude de Dickinson tivese paralelos históricos por exemplo Franz Kafka) non deixa de ser unha anormalidade que merece ser mellor estudada no futuro.

Aínda que, como dixemos, Emily non se opoñía a que a xente lese os seus poemas (líalle algúns á súa curmá Clara Newman e escribía outros para a súa cuñada Susan Gilbert), non deixaba que calquera os lese. Separadamente dos mencionados membros da súa familia, todas as demais persoas que en vida da poetisa leron os seus traballos eran profesionais da literatura: escritores, críticos, profesores ou editores, e poden contarse cos dedos dunha man. A lista inclúe o seu "Mestre das cartas" -Thomas Wenthworth Higginson-, o profesor Samuel Bowles, a escritora Helen Hunt Jackson, o editor Thomas Niles e o crítico e tamén escritor Josiah Gilbert Holland. Ana Mañeru e María Milagros Rivera, tradutoras da poetisa, pensan pola contra que uns trescentos poemas están dedicados ao seu grande amor, correspondido, pola súa cuñada e editora, Susan Gilbert ou Susan Huntington Dickinson (1830-1913).

Únicos poemas publicados en vida

Dos poemas publicados en The Springfield Republican en 1862, sen a sinatura de Emily. O título so di "Poesía orixinal".

Samuel Bowles, moi interesado na literatura e en particular na poesía, dirixía un diario local, e nel publicáronse -con ou sen consentimento de Dickinson- catro dos cinco únicos poemas que viron a luz mentres ela viviu.

O primeiro era un poema do Día de San Valentín primitivo e pouco importante, mentres que o segundo era xa unha mostra máis acabada do seu oficio.

En 1862 publicou (sen firma) Safe in their alabaster chambers e Weary of life´s great mart (dereita). O soado poema sobre a serpe, A narrow fellow in the grass ("Un delgado amigo entre a herba", verdadeira obra mestra hoxe chamado The Snake), foille -segundo a poetisa- "roubado" por alguén da súa confianza (case con seguridade Susan Gilbert) e publicado contra a súa vontade polo mesmo xornal na súa edición do 14 de febreiro de 1866.

O último, que parodoxalmente fala do éxito, foi publicado nunha antoloxía preparada por Helen Hunt Jackson a condición de que a firma de Emily non figurase nel.

O "Mestre" desorientado

En 1862, Emily Dickinson, talvez baixo os efectos da dúbida acerca de se a súa poesía tiña calidade real, enviou múltiples poemas a Thomas Higginson acompañados da seguinte pregunta (que á luz dos coñecementos actuais pode moi ben ser interpretada como un rogo):

"Señor Higginson: está vostede demasiado ocupado? Podería facerse un momento para dicirme se os meus poemas teñen vida?".

Pode dicirse en favor de Higginson que respondeu deseguido ao desesperado pedido de orientación de Dickinson, eloxiando os seus poemas e suxeríndolle profundos retoques que, segundo el, podían facer que o traballo da autora se adaptase ás normas poéticas de moda naqueles tempos. Se logrou comprender a abafadora calidade da súa poesía, é seguro que non soubo que facer con ela.

Emily deuse conta de que adoptar os innumerables cambios que Higginson lle propoñía para facer "publicable" a súa poesía supoñía unha involución estilística e a negación do seu orixinal e única identidade artística, polo que os rexeitou suave pero firmemente. Higginson gardou os poemas durante máis de 30 anos, para logo, ante o éxito do libro Poems of Emily Dickinson (en 1890), sorprenderse como un absoluto profano que nunca tivera nada que ver co asunto. Escribiu nun ensaio do ano seguinte que "logo de cincuenta anos de coñecelos (os poemas), suscítame agora como entón o problema de que lugar debe asignárselles dentro da literatura. Ela (Emily) escapa de min, e ata hoxe atópome aparvado ante semellantes poemas". Cando, quince anos logo da morte da artista, se lle preguntou por que non a convenceu de publicalos nalgunha das antoloxías que recompilaba, Higginson respondeu: "Porque non me atrevín a usalos".

Os intentos de Helen Hunt Jackson

Helen Hunt Jackson, esposa do alcalde e máis tarde soado novelista, sufriu entre 1863 e 1865 tres devastadoras perdas que puideron deixala nun estado igual ou peor a aquel en que caeu Dickinson máis tarde.

O esposo de Helen foi asasinado no primeiro deses anos, e os seus dous pequenos fillos morreron tamén antes de que pasasen vinte meses. Pero a señora Jackson, no canto de deprimirse, púxose a escribir novelas.

Amiga de Emily Dickinson e protexida de Higginson, Helen Jackson fixo o imposible para conseguir que Emily publicase, polo menos, algunhas das súas poesías. A negativa da poetisa foi pechada e inexpugnable, ata que a novelista conseguiulle un lugar nunha antoloxía de poemas sen firma, que se titulou A Masque of poets ("Unha mascarada de poetas", 1878). Só ante a garantía do anonimato cedeulle Emily un único poema, Success is counted sweetest ("Dise que o éxito é o máis doce"), reputado entre o mellor daquel volume.

Jackson presentou os traballos de Emily ao editor que publicaba as súas novelas, Thomas Niles, quen se deu conta do brillante que permanecía oculto nesas páxinas e sumou os seus esforzos aos da editora para convencer a poetisa. Pero non tivo éxito: en 1883 Dickinson escribiulle unha carta onde se ría de "a amable pero incrible opinión de Helen Hunt e vostede, que xa me gustaría merecer".

Helen esbozou un último esforzo o 5 de febreiro de 1884, escribindo a Emily unha carta na que lle dicía:

"¡Que marabillosos cartafoles cheos de versos debes ter aí! É un cruel erro para a túa época e a túa xeración esa rotunda negativa a dalos a coñecer".

Pero en balde: para ese momento, Emily estaba cega e sufrira un grave ataque nervioso do que xa nunca se podería recuperar.

Helen Hunt Jackson finou seis meses máis tarde.

Reclusión definitiva

Retrato retocado de Emily Dickinson.

O encerro e o illamento autoimpostos de Emily Dickinson non foron súbitos nin -ao comezo- anormais. Desde o seu afastamento do seminario ata a súa morte, Emily viviu tranquilamente na casa do seu pai, o que non era raro para as mulleres da súa clase. A súa irmá Lavinia e a súa cuñada Susan Gilbert, por exemplo, seguiron camiños idénticos.

Entre a vintena e a trintena, ademais, Emily ía á igrexa, facía as compras e comportábase perfectamente en todos os aspectos. Daba longos paseos co seu can ("Carlo") e ata concorría ás exposicións e ás funcións benéficas, o que se demostra porque as institucións aínda conservan nos seus arquivos as súas tarxetas de visita. A familia de Holland visitouna en 1861, e recórdana "cun vestido marrón, unha capa máis escura e un parasol da mesma cor". As primeiras dúas fotografías que acompañan este artigo móstrana tamén vestida de escuro.

Pero a finais dese ano, a poetisa comezou a evitar as visitas e as saídas, e empezou a vestirse exclusivamente de branco, estraño costume que a acompañaría durante o cuarto de século que aínda lle quedaba de vida.

Para 1862 víanlla xa moi pouco pola aldea. En 1864 viaxou a Boston para visitar a un oculista e repetiu o periplo ao ano seguinte, período en que se aloxou en casa dunhas curmás en Cambridgeport. Nunca volveu viaxar, faltando á cita que o médico lle dera para 1866.

En 1870, malia os rogos de Higginson para que saíse, a decisión de encerrarse era xa definitiva: "Non saio das terras do meu pai; non vou xa a ningunha outra casa nin me movo do pobo". Esta esaxeración da vida privada converteuse, para esa época, nunha especie de fobia ou morbosa aversión á xente.

Nos últimos quince anos da súa vida, ninguén en Amherst volveu vela, agás que algún paseante ocasional albiscase a súa figura vestida de branco paseando polo xardín dos Dickinson nos solpores de verán. Ás veces escondíase no van da escaleira da casa do seu pai, entre as sombras, e sorprendía os asistentes a unha cea ou unha reunión cunha interxección ou un comentario expresados en voz baixa.

As súas cartas dese período demostran que algo anormal sucedía coa portentosa escritora: "Hei ter un estraño inverno: non me sentía ben, e xa sabes que marzo me aparva" (carta a Louise Norcross). Noutra nota de desculpa por non concorrer a unha cea á que estaba invitada, di:

"As noites fixéronse quentes e tiven que pechar as fiestras para que non entrase o coco. Tiven tamén que pechar a porta de rúa para que non se abrise soa na madrugada e tiven que deixar prendida a luz de gas para ver o perigo e podelo distinguir. Tiña o cerebro confundido -aínda non puiden ordenalo- e a vella espina aínda me dana o corazón; foi por iso polo que non puiden ir visitarte".

Cando Higginson preguntoulle en 1864 se había ir a ver ao seu médico, respondeulle:

"Non puiden ir, pero traballo na miña prisión e son hóspede de min mesma".

Cinco anos máis tarde escríbelle á súa prima Norcross:

"Non me sinto tan ben como para esquecer que estiven doente toda a miña vida, pero mellorei: podo traballar".

Durante os tres últimos anos da súa vida non saíu tan sequera do seu cuarto, nin aínda para recibir a Samuel Bowles, que nunca deixara de visitala. O ancián parábase na entrada e chamábaa a gritos pola escaleira, dicíndolle "pícara" e agregando unha grosería cariñosa. Nunca tivo éxito no seu intento de vela ou de cambiar unha palabra con ela.

Morte da poetisa

Cando a primeira esposa de Higginson morreu en 1874, a poetisa envioulle esta frase: "A soidade é nova para vostede, Mestre: permítame conducilo".

Con todo, os seus poemas e as súas cartas demostran que é falsa a aparencia de monotonía e enfermidade mental que erroneamente moitos atribúen a estes últimos anos da artista. As misivas desta época son poemas en prosa: unha ou dúas palabras por liña e unha actitude vital atenta e brillante que encantaba os destinatarios:

"Mamá foi de paseo, e volveu cunha flor sobre o seu chal, para que soubésemos que a neve se había ir. A Noé gustoulle a miña nai... A gata tivo gatiños no tonel de labras, e papá camiña como Cromwell cando se apaixona".

Gozaba da visión dos nenos que xogaban no terreo lindeiro ("Parécenme unha nación de felpa ou unha raza de penuxe") e traballar de xeonllos nas súas flores.

Cando morreu o seu sobriño menor, último fillo de Austin Dickinson e Susan Gilbert, o espírito de Emily, que adoraba a ese neno, crebouse definitivamente. Pasou todo o verán de 1884 nunha cadeira, prostrada polo Mal de Bright, a mesma nefrite que acabou con Mozart. A principios de 1886 escribiulles ás súas primas a súa última carta: "Chámanme".

Emily Dickinson pasou da inconsciencia á morte o 15 de maio de 1886.

O achado

Pouco logo da morte de Emily, a súa irmá Vinnie descubriu ocultos no seu cuarto 40 volumes encadernados a man, que contiñan a parte substancial da obra de Emily: máis de 800 poemas nunca publicados nin vistos por ninguén. O resto da súa obra constitúena as poesías que insería nas súas cartas, a maioría das cales pertencen aos descendentes dos seus destinatarios e non se achan a disposición do público.

Principais influencias

O caso de Emily Dickinson é moi especial na literatura norteamericana, porque a gran popularidade de que gozou e goza logo da súa morte fai que moitas veces a opinión pública esqueza o illada que estivo en vida (primeiro na súa pequena aldea e logo no seu pequeno cuarto, sen saír del nin recibir a ninguén).

Polo tanto, non son moitas as influencias que a súa poesía recibiu dos seus contemporáneos nin dos seus predecesores. As tres principais influencias que poden rastrexarse no traballo desta poetisa son, pois: a Biblia, o humor norteamericano e Ralph Waldo Emerson.

A Biblia

Manuscrito orixinal do poema Wild nights, wild nights!, no que pode verse o excéntrico uso dos guións.

Como todo norteamericano nado con anterioridade á Guerra de Secesión, Emily estivo familiarizada coa Biblia desde a infancia, e a influencia que as escrituras sagradas operaron sobre ela demóstrase xa desde as súas cartas de mocidade: "O brillo do sol fálame esta mañá, e a afirmación de Paulo vólvese real: o peso da Gloria. (...) A fe de Tomás na anatomía era máis forte que a súa fe na Fe. (...) Por que censurariamos a Otelo, cando o criterio do Grande Amante di: Non terás outro Deus que eu?".

Varios poemas de Emily baséanse en textos bíblicos ou recréanos cunha diversión lixeiramente impía, por exemplo The Bible is an antique volume ("A Biblia é un libro antigo"), The Devil, had hei fidelity ("Se o Demo fose fiel") ou Belshazzar had a letter ("Baltasar tiña unha carta").

O humor

Durante toda a súa vida (poboada de lecturas relixiosas), o segundo texto que máis leu Emily Dickinson foi o xornal primeiro e diario despois The Springfield Republican, dirixido por Samuel Bowles e o doutor Holland.

Nese diario publicábanse anacos escolleitos de Washington Irving, Edgar Allan Poe, Nathaniel Hawthorne e Harriet Beecher Stowe, entre moitos outros. Moitos destes textos eran humorísticos. A mesma influencia que tiveron sobre Emily se evidencia, por exemplo, en Mark Twain, cinco anos menor que ela, que tamén estaba subscrito ao Republican. O humor do propio Twain influíu á súa vez en Dickinson, que lera varios capítulos de Old Estafes in the Mississippi.

Emily escribía sermóns burlescos para divertir as súas compañeiras no colexio e o seminario. Algunhas das súas frases farían arroibar ao propio autor de "Huckleberry Finn": "O Papa entrou á igrexa nunha cadeira de mans levada por varios homes. É un bo adorno para calquera procesión".

O sutil enxeño de Emily ás veces compendiaba a súa formación relixiosa co humor ianqui, e facíaa escribir cousas por exemplo esta carta a un amigo: "Eu son Judit, a heroína dos apócrifos, e ti o orador de Éfeso. Pero o mundo dorme na ignorancia e o erro e non nos escoita. Entón, teremos que arrincar a esta sociedade das súas raíces e plantala noutra parte. Construiremos hospicios, transcendentais prisións estatais... e non poucos patíbulos".

A soltura do seu humor ás veces alcanza os límites da crueldade: "Quen será o xornalista que escribe os artigos acerca deses divertidos accidentes nos cales os trens chocan inesperadamente e os cabaleiros son limpamente decapitados en accidentes industriais? Vinnie estaba desilusionada porque hoxe houbo só uns poucos". Cando unha esmoleira golpeou á súa porta, escribiu: "Hoxe non chamou ninguén, senón unha pobre señora que buscaba un fogar. Díxenlle que sabía dun sitio, e deille o enderezo do cemiterio para aforrarlle unha mudanza".

En Emily convivían a seria concentración dos poetas líricos e o instinto para a comedia dos escritores norteamericanos. Ás veces tecía elegantes exercicios de humor fonético, como os seis versos de Lightly stepped a yellow star, onde a música está pautada polo son de innumerables eles, e a palabra final, punctual ("puntual") converte todo o poema nunha broma musical ao estilo das desafinacións mozartianas. Para ela o sol era un farol de alumado, a Apocalipse unha mañá logo de beber ron e o corazón o canón duns revoltosos.

Toda esta deliciosa poesía e este fino humor, non moi ben comprendidos na súa época, foron preservados para a posteridade e mostran a Emily Dickinson, como a Mark Twain, baixo o rostro da poetisa e artista adiantada ao seu tempo en moitos anos.

Emerson

A poetisa coñecía moi ben os Essays ("Ensaios") de Emerson e posuía un exemplar dos seus Poems ("Poemas"). O celebérrimo poeta visitou Amherst en varias oportunidades e unha vez durmiu na casa de Austin, o irmán de Emily que vivía na casa contigua.

Dúas sociedades literarias estudantís invitaron a Emerson a ditar unha conferencia na aldea, ao que o poeta accedeu, presentándose ante a mocidade do pobo o 8 de agosto de 1855. O tema foi: "Un chamamento aos estudosos". Non se sabe con certeza se Emily concorreu á conferencia, pero en 1855 non se recluíra aínda, e o episodio debe resultar un acontecemento excepcional para unha sociedade tan pequena como a de Amherst.

Emerson regresou ao poboado dos Dickinson dous anos despois, pronunciando na capela o 16 de decembro de 1857 outra conferencia titulada "O fermoso da vida rural". Crese que nesta oportunidade a poetisa si estivo presente, xa que o seu irmán e a súa cuñada Susan Gilbert estiveron en primeira fila. A venerable figura do gran personaxe impresionou a Gilbert de tal modo que se xurou invitalo outra vez.

Ralph Emerson falou en Amherst noutras tres oportunidades (1865 en que tomou o té e durmiu en casa de Austin e Susan, 1872 e 1879), pero para entón Emily vivía xa completamente encerrada.

Do mesmo xeito que en Whitman, os fraseos e a filosofía de Emerson son claramente visibles na poesía de Emily Dickinson. A explicación é posiblemente que os tres pertencían ao ambiente rural da Nova Inglaterra da súa época e que se admiraban mutuamente (aínda que os dous poetas nunca coñeceron os poemas dela).

Emily puido copiar a estrutura dos cuartetos de Emerson -aos que ambos eran moi afectos-, e seguramente viuse influída pola teoría ética do transcendentalismo, o ritmo gracioso e a permanente renuncia á vida de cidade e a exaltación da pastorela rural que Emerson preconizou ata a súa morte.

Outras influencias

Emily Dickinson aludiu en moitas oportunidades aos "festíns" que se daba con escritores, novelistas e poetas de diversas procedencias, pero primordialmente ingleses e estadounidenses contemporáneos ou primitivos.

Segundo as súas propias palabras, gozaba especialmente de Alfred Tennyson (The Princess, "A Princesa"), Samuel Taylor Coleridge (Table Talk, "Charla de sobremesa"), Nathaniel Hawthorne (Mosses of an Old Manse -"Musgos nunha vella reitoría"- e The House of Seven Gables "A casa dos sete tellados"-), Washington Irving (Life of Columbus, "Vida de Colón"), Charles Dickens ("David Copperfield"), Bulwer-Lytton (The Caxtons, "Os Caxton") e os poetas John Keats e Robert Browning.

Adoraba en particular a esposa deste último, Elizabeth Barrett Browning e adoitaba ler traducións ao idioma inglés da francesa George Sand. Tamén lle agradaban Charlotte Brontë e a súa irmá Emily. Desta última non lle interesaba tanto Wuthering Heights ("Cumes borrascosos"), senón as súas poesías.

O único autor de quen recoñeceu ler as obras completas foi William Shakespeare. Cando perdeu a vista case por completo (1864-65) escribiu que dubidaba se, logo de ler todas as obras de teatro do gran dramaturgo, seguiría sendo necesario poder ler a outros autores. No seu último ano de vida escribiu a un amigo que debía viaxar a Stratford-upon-Avon: "Toca a Shakespeare por min".

Dixo que Keats era un dos seus poetas favoritos e fixo tres referencias a William Wordsworth e dúas a Lord Byron.

Como se observa, estes e outros moitos escritores e poetas poboaron os días de Emily Dickinson, pero, separadamente das tres principais influencias consideradas arriba, resulta difícil dicir se algún deles tivo efecto na súa poesía, que é un produto completamente orixinal e -fóra de toda cuestión- profundamente persoal. O seu estilo é intransmisible e, polo tanto, nin imitado nin posible de imitar.

Poesía

Emily Dickinson definiu a súa poesía con estas palabras: "Se teño a sensación física de que me levantan a tapa dos miolos, sei que iso é poesía".

Pero non era de capaz de diferenciar os seus poemas entre si, de corrixilos nin de seleccionalos. O libro que se publicou como "Poemas escolleitos" non foi seleccionado, corrixido nin organizado pola poetisa, que xa falecera. Esta aparente desorganización da súa obra e a súa poesía valeulle o ataque dos formalistas, entre os que se conta o mentor de Emily, Thomas Wentworth Higginson (o "Mestre").

Higginson encargouse de modificar e "adaptar" algúns poemas temperáns de Dickinson, e nas súas cartas de mocidade ela agradécelle a "cirurxía" que era incapaz de efectuar por si mesma. Logo da morte de Emily, con todo, Higginson sentiuse libre para se exceder: comezou a podar, corrixir, cambiar e retocar os seus poemas, tomándose atribucións tan extremas por exemplo introducir rimas en estrofas que carecían delas.

Manexo do idioma e aparentes erros

A realidade é que aos formalistas de 1890 a poesía de Emily parecíalles descoidada, cando en verdade ela fora extraordinariamente precisa, aínda que algúns dos seus hábitos poéticos estivesen pasados de moda por entón.

Algúns "erros" gramaticais que se lle imputaron eran aceptados como correctos na época en que ela naceu (1830), por exemplo o uso de lain ("xacido") por laid ("posto", "colocado"): Indolent housewife, in daisies lain ("Ama de casa indolente, entre as margaritas xacida"). Escribía extasy ("éxtase") en lugar de ecstasy, pero a primeira forma figura no dicionario Webster. Poñía Himmaleh no canto do Himalaia e Vevay en lugar de Vevey (cidade de Suíza). Acusóuselle de ignorante, pero as formas incorrectas figuraban nun atlas que tiña na súa casa e que fora impreso moitos anos antes de que ela nacese.

Recrimínanselle tamén supostos "erros" históricos e xeográficos, argumento bastante absurdo cando se usa contra un poeta: ela pon que Cortés "descubriu o Pacífico" porque Balboa non entraba na métrica. Tamén existe un poema que di When Etna basks and purrs / Naples is more afraid ("Cando o Etna toma sol e ronronea / Nápoles témelle máis"), aínda que sabía perfectamente que o volcán próximo á cidade non é este senón o Vesuvio.

Emily empregaba indiferentemente began ("comezou") e o participio begun ("comezado") como pretéritos, pero Robert Browning facía o mesmo. É sabido que o bo poeta debe forzar as normas do idioma, e a maioría dos falsos descoidos que os formalistas atopan na poesía de Emily Dickinson débense ao afán da autora de dar aos seus versos un sabor arcaico. Isto visualízase no seu uso de be ("ser") indistintamente en lugar de is ("é") ou are ("son", "somos").

Con respecto á frecuencia de utilización de determinadas palabras, as seis que máis usa son "día", "vida", "ollo", "sol", "home" e "ceo" (todos eles monosílabos en inglés excepto o último). Entre os substantivos que utilizou cincuenta ou máis veces na súa poesía, soamente "verán" e "mañá" son polisílabos en inglés. Estes costumes poden entenderse mellor como un afán de concisión que como erros técnicos.

Moitos outros erros atribuídos á artista son, en realidade, erratas dos editores, algunhas derivadas da dificultade de descifrar a letra manuscrita de Dickinson.

Metros e rimas

A rima -contrariamente á crenza común- adoita ser moi ortodoxa, excepto nuns poucos poemas. Prefire a rima iámbica e trocaica, e os versos de catro acentos.

Máis da metade dos seus poemas están escritos en "metro común", a métrica das baladas populares e dos himnos relixiosos. Moitas outras veces utiliza o "metro curto", estrofa de catro versos igual á anterior excepto porque o primeiro verso é trisílabo en lugar de tetrasílabo. Nunhas poucas oportunidades escribe en "metro longo", cuarteto de tetrasílabos en forma de iambos con rima alternada ou de dúas en dúas. Só o 10% dos seus poemas posúe métrica ou rima irregular.

Os tipos de rimas utilizados por Emily Dickinson son:

• Rima idéntica: A mesma vocal precedida e seguida polas mesmas consoantes. Esta forma non é moi frecuente na súa poesía. Ás veces, as palabras que riman son idénticas ao oído pero de sentidos moi diferentes: seal - conceal.
• Rima exacta: Representan a maior parte da súa obra, e tamén das dos demais poetas. Moitos dos seus poemas dependen enteiramente da rima exacta. As rimas dobres ou femininas (aquelas nas que a parte final das palabras é idéntica e ambas primeiras partes están acentuadas) son moi raras.
• Rima imperfecta: Cando dúas palabras riman se terminan no mesmo son vocálico, aínda que estea seguido por consoantes distintas. É moi común nos himnos relixiosos e na poesía norteamericana: us - dust, por exemplo.
• Rima vocálica: É aquela na cal unha palabra terminada en vocal pode rimar cunha palabra terminada noutra vocal. Exemplos: be - die ou cloy - necessity. Emily esaxerou o seu uso para estendelo a palabras terminadas en r, que deben pronunciarse tan debilmente que non se distinguen das terminadas en vocal: pioneer - now.
• Rima suspendida: Dúas palabras terminadas en distintas vogais que poden rimar se as vogais son seguidas por idéntica consoante. O exemplo típico é woman - human. Do mesmo xeito que na anterior, Emily non toma en conta o son do r, e nesta rima tampouco o da l, inclusive cando é muda (talk = tok en inglés).

Emily Dickinson acepta nos seus poemas as seguintes equivalencias consonánticas (é dicir, as rima coma se tratásese da mesma letra):

• Nasais: M, N e NG.
• Sibilantes: S, Z, SH e CH, sempre en combinación con D, T, K ou P.
• Dentais: D e T con ND e NT; T con CT e D con VD.
• Outras: T con P; K con NK e Z con G suave.

Análise temático: poesía naturalista

Gran parte dos poemas de Emily Dickinson refírense á natureza, e ordénanse, segundo a súa cantidade, deste xeito:

• 58 sobre os seres vivos;
• 33 sobre os cambios das estacións ou os meses;
• 29 sobre o ceo, os astros e os fenómenos meteorolóxicos;
• 25 sobre o día e a noite;
• 17 sobre a paisaxe; e
• 15 sobre a natureza en xeral.

Como se observa, dedicaba unha particular atención á bioloxía: animais, aves, réptiles, insectos, árbores, plantas e flores.

De todos os seres viventes atraíanlle os que teñen ás: paxaros, morcegos e insectos. Tamén as flores, e, aínda que vivía nun ambiente rural, xamais dedicou un poema a unha animal de granxa. Só menciona tres veces ao galo. O seu can Carlo aparece soamente en dúas oportunidades, e os cans de caza en tres.

O animal nomeado máis veces é a abella (cunha sorprendente marca de 52) e o abellón (9).

A orde dos poemas

Como se dixo, os poemas publicados en vida da autora cóntanse cos dedos dunha man. Isto leva ao problema das publicacións póstumas, é dicir, aquelas nas que o autor morreu e non pode opinar sobre a orde ou a forma en que as súas obras deben ser publicadas.

Cómpre aclarar que Emily nunca se tomou o traballo de datar os seus poemas, polo que non se coñece con certeza cando foron escritos, e nin sequera os ordenou dun modo particular.

Escribiu os seus poemas nas marxes dos seus libros, en anacos de xornais ou en papeis soltos, a miúdo de tamaño insuficiente, poboándoos ademais de estraños guións aparentemente ao chou, cun arbitrario uso das maiúsculas. É por iso que aínda hoxe, en moitos dos seus poemas, os expertos pregúntanse onde acaba un verso e comeza outro.

Os editores descoidaron a súa obra aínda máis: na década de 1890 publicáronse as súas tres antoloxías, co material dividido incoherente e arbitrariamente en catro seccións tituladas (polos editores) "Vida", "Natureza", "Amor" e "Tempo e Eternidade". Hoxe séguese utilizando este estraño criterio.

Os editores posteriores agregaron tres tomos máis, cos poemas agrupados segundo criterios tamén arbitrarios. Isto significa que a obra de Emily Dickinson nunca foi obxecto de ningún esforzo serio por ordenala cronoloxicamente.

Así, por exemplo, os poemas que se refiren á súa relación amorosa con Wadsworth atópanse dispersos entre a Parte III: Amor, a Parte IV: Outros poemas, sección 6 e a Parte VII: Poemas agregados, sección 3. Pero están entresollados con outros que non teñen relación algunha co tema nin coa época en cuestión.

Obras publicadas

Poemas

Manuscrito orixinal do poema de Emily Dickinson A route of evanescence, un dos que enviou a Higginson (1880). Neste, como en moitos outros, é case imposible determinar onde termina un verso e comeza outro.

Como queda devandito, os únicos tres poemas que se publicaron en vida da autora foron A Valentine, The Snake e Success. Todo o resto dos seus innumerables traballos publicouse logo da súa morte.

Unha gran cantidade de poesías foron publicadas pola súa amiga Mabel Loomis Todd e o seu "Mestre" Thomas Wentworth Higginson na seguinte orde:

• Poems by Emily Dickinson ("Poemas de Emily Dickinson", selección de Mabel L. Todd e Thomas W. Higginson, Boston, 1890)
• Poems by Emily Dickinson: Second Series ("Poemas de Emily Dickinson: Segunda serie", selección de Thomas W. Higginson e Mabel L. Todd, Boston, 1891)
• Poems by Emily Dickinson: Third Series ("Poemas de Emily Dickinson: Terceira serie", selección de Mabel L. Todd, Boston, 1896)

Non houbo máis publicacións ata o século seguinte, en que Martha Dickinson Bianchi, sobriña da poeta, emprende de novo a tarefa de editar as súas obras:

• The Single Hound: Poems of a Lifetime ("O sabueso só: Poemas de toda unha vida", selección e introdución de Martha D. Bianchi, Boston, 1914)
• Further Poems of Emily Dickinson ("Outros poemas de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi e Alfred Leete Hampson, Boston, 1929)
• Unpublished Poems of Emily Dickinson ("Poemas inéditos de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi e Alfred L. Hampson, Boston, 1935)

Existen tamén catro recompilacións que se basean no material dos libros anteriores:

• Selected Poems of Emily Dickinson ("Poemas escolleitos de Emily Dickinson", selección de Conrad Aiken, Londres, 1924). Contén os tres volumes de "Poemas de Emily Dickinson" máis "O can de caza só".
• The Complete Poems of Emily Dickinson ("Os Poemas completos de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi, Boston, 1924). Os mesmos catro libros, cun poema máis.
• The Poems of Emily Dickinson ("Os Poemas de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi e Alfred L. Hampson, Boston, 1930). Edición en ocasión do centenario da poetisa, que repite os catro libros anteriores máis "Outros Poemas de Emily Dickinson". Ao contido destes cinco volumes quítalle un poema e agrega outro.
• The Poems of Emily Dickinson ("Os Poemas de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi e Alfred L. Hampson, Boston, 1937). Aos tres "Poemas" e "O can de caza só" agrega o material de "Poemas inéditos", aos que retitula "Poemas adicionais".

Nada máis hai publicado, fóra diso unha única edición do poema Because that you are going, unha importante poesía de amor, en The Life and Mind of Emily Dickinson ("A vida e a mente de Emily Dickinson", Nova York, 1930), de Genevieve Taggard. Este libro, moi importante polo seu valor crítico, foi publicado como homenaxe tamén no centenario do nacemento da poetisa.

Os poemas destas edicións non serían recoñecidos polo lector moderno, grazas á extensiva e invasiva reescritura e adaptación que sufriron os textos. Pero en 1955 aparecería unha nova recompilación, que forma hoxe en día a base dos estudos académicos sobre Emily Dickinson:

• The Poems of Emily Dickinson ("Os poemas de Emily Dickinson", Cambridge, 1955), publicada por Thomas H. Johnson en tres volumes. Os poemas non levan títulos (que a autora nunca colocou) nin están agrupados en capítulos arbitrarios. Simplemente están numerados nunha orde cronolóxica aproximada, respectando os guións aos que era tan afecta Dickinson e a súa errática utilización das maiúsculas.

Para rematar, fíxose un intento de representar mellor os signos dickinsonianos (pensando que poden ter importancia para a lectura dos seus poemas). Esta obra moderna é a máis fiel e a que goza de maior credibilidade:

• The Poems of Emily Dickinson (selección de R.W. Franklin, Cambridge, 1998).

Cartas

Selecciones parciais das cartas de Emily Dickinson foron publicadas nestes libros:

• Letters of Emily Dickinson ("Cartas de Emily Dickinson", selección de Mabel L. Todd, Boston, 1894. Dous volumes). O libro carece de moitísimas e importantes cartas. Crese que moitas delas -que Mabel Todd posuía e non publicou- foron destruídas antes de que se editasen os libros seguintes. Polo tanto, debe considerarllas perdidas.
• The Life and Letters of Emily Dickinson ("A vida e as cartas de Emily Dickinson", selección de Martha D. Bianchi, Boston, 1924). Pártea I deste libro contén cartas ou fragmentos delas totalmente inéditas e que non figuran en ningún outro libro. A Parte II inclúe o material xa publicado por Todd, con modificacións, omisións e outros cambios, e sen mencionar a fonte. Na quinta edición (1929) corrixíronse múltiples e importantes erratas.
• Letters of Emily Dickinson ("Cartas de Emily Dickinson", selección de Mabel L. Todd, Nova York, 1931). Edición ampliada da de 1894. Inclúe moito material orixinal de Emily, pero outro escrito polos editores.
• Emily Dickinson Face to Face ("Emily Dickinson cara a cara", selección de Martha D. Bianchi, Boston, 1932). Este libro inclúe as cartas sobreviventes da serie que Emily escribiu á súa cuñada Susan Gilbert e varias dirixidas a outros membros da súa familia que non se atopan en ningunha outra parte.

Poetas cos que foi comparada

Aínda que a poesía de Emily Dickinson é única, ten un estilo inimitable e non pode ser confundida coa de ningún outro poeta do mundo polo lector avisado, pola súa importancia e transcendencia nas letras de fala inglesa comparouna con poetas como Edgar Allan Poe, Ralph Waldo Emerson, Walt Whitman, Robert Frost, Robert Browning, William Wordsworth ou John Keats.

Emily Dickinson en España.

O poeta español e Premio Nobel de Literatura, Juan Ramón Jiménez, foi o primeiro en apreciar e difundir versos desta autora en España. Na súa obra Diario de un poeta recién casado (1916), traduciu e incorporou no seu poema CCXVIII, os poemas 674, 1687 e 308 da autora.

Traducións ao galego

En 2019 publicouse un conxunto de poemas en edición bilingüe galego-inglés co nome Herba abraiada.

Véxase tamén

Bibliografía

• Dickinson, Emily: The Complete Poems of Emily Dickinson, editada por Johnson, Thomas H., Little, Brown & Co., Boston, 1960. ISBN ISBN 0-316-18413-6.
• Sewall, Richard B.: The Life of Emily Dickinson, Farrar, Strauss e Giroux, Nova York, 1974.
• Wicher, George F.: This was a poet: a critical biography of Emily Dickinson, Ann Arbor Paperbacks, The University of Michigan Press, Chicago, 1965.

Ligazóns externas

• Poema para Emily Dickinson pola poetisa arxentina Alejandra Pizarnik
• The Dickinson Archives (en inglés)
• Emily Dickinson Sitio da Universidade de Washington
• Selección de poemas Arquivado 26 de novembro de 2013 en Wayback Machine. Audiolibro MP3