Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Carlos I de España»)
Carlos V
Sacro Emperador Romano-Xermánico;
Rei de romanos;
Rei de Italia
28 de xuño de 1519 – 24 de febreiro de 1558[1]
PredecesorMaximiliano I de Habsburgo
SucesorFernando I, Sacro Emperador Romano-Xermánico
Rei de Aragón e de Castela
Rei das Españas
23 de xaneiro de 1516–1556
PredecesorXoana I de Castela
Fernando II de Aragón
SucesorFilipe II de España

Coroación26 de outubro de 1520, Aachen (título xermano), 22 de febreiro de 1530, Boloña (título italiano), 24 de febreiro de 1530, Boloña (título imperial)
Nacemento24 de febreiro de 1500
Palacio Prinsenhof, Gante, Flandres
Falecemento21 de setembro de 1558
Mosteiro de Yuste, Cuacos de Yuste, Castela
SepulturaEl Escorial, San Lorenzo de El Escorial, Castela
Cónxuxe/sSabela de Portugal
DescendenciaFilipe II de España
María de Habsburgo
Xoana de Habsburgo
Xoán de Austria (ilexítimo)
Margarida de Parma (ilexítima)
ProxenitoresFilipe I de Castela
Xoana I de Castela

Na rede
Galiciana: 355226 WikiTree: Habsburg-105 Find a Grave: 3965 Editar o valor em Wikidata
"O Emperador Carlos V a cabalo en Mühlberg"; cadro realizado por Tiziano no ano 1548, trala batalla de Mulberg.
O Imperio europeo de Carlos V foi a máxima expresión tanto de acumulación de poder como de diseminación territorial. En distintas cores, a herdanza da súa avoa materna, Isabel a Católica (azul), do seu avó materno, Fernando o Católico (laranxa), da súa avoa paterna, María de Borgoña (morado), e do seu avó paterno Maximiliano de Habsburgo (verde). O territorio de Milán non é herdado, senón conquistado en disputa con Francia, aínda que teoricamente tributario do Sacro Imperio, que obtivo por elección. Non hai que esquecer os territorios extraeuropeos que están en proceso de descubrimento e conquista.

Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico, tamén coñecido como Carlos V de Habsburgo[3], Carlos V de Flandres,[3] Carlos I de Habsburgo[4] ou Carlos I de España e V de Alemaña, nado no palacio Prinsenhof de Gante o 24 de febreiro de 1500 e finado no mosteiro de Yuste o 21 de setembro de 1558, foi fillo de Filipe o Fermoso de Habsburgo e de Xoana, a Tola. Reinou nas Coroas de Castela e Aragón moi novo, aos 16 anos, de 1516 a 1556, e posuíu a coroa imperial alemá de 1519 a 1558.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Mocidade[editar | editar a fonte]

A súa infancia transcorreu na corte flamenga baixo as ensinanzas de Adriano de Utrecht. No 1515 fíxose cargo dos Países Baixos, e un ano despois, dos reinos da Coroa de Castela. A política matrimonial dos seus avós, os Reis Católicos, a morte do seu pai e a incapacidade da súa nai concedéronlle a herdanza de catro dinastías.

Do seu avó Maximiliano I de Habsburgo recibiu os territorios centroeuropeos de Austria e os dereitos ao Imperio, da súa avoa María de Borgoña herdou os Países Baixos, de Fernando o Católico recibiu o reino de Aragón, contando tamén tódalas posesións no mediterráneo deste reino, e da súa avoa Isabel a Católica, a Coroa de Castela, Canarias, diversas prazas no norte de África e toda a América xa conquistada.

No 1516 obtivo, polo tanto o goberno das coroas de Castela e Aragón, e dous anos despois, en 1519, logrou coroarse emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico.

Foi mal acollido en Castela pola súa xuventude, pero sobre todo por ser estranxeiro (pois recibira unha educación flamenga) e ter conselleiros tamén estranxeiros. Este malestar conduciu ó levantamento Comuneiro (1520-1521), insurrección das principais cidades castelás, que foron derrotadas en Villalar e se someteron ao novo monarca.

Tamén houbo revoltas en Valencia: os alzamentos das Xermanías, que protestaron contra o poder da nobreza e dos mouriscos, e que foron tamén esmagados. Sobredita insurrección durou dende 1521 a 1524.

As guerras de Carlos V[editar | editar a fonte]

Dominios de Carlos V en Europa, coloreados en verde.

O conflito que xa había dende os tempos dos reis Católicos entre franceses e castelán-aragoneses endureceuse ó sentirse este país cercado polas posesións do emperador Carlos. No 1521 Carlos retirou as aspiracións francesas de se faceren con Navarra. O rei de Francia Francisco I ocupou o Milanesado, pero foi derrotado e feito prisioneiro en Pavia por tres soldados do exército español: o vasco Juan de Urbieta, o galego Afonso Pita da Veiga e o granadino Diego Dávila. Prometeu entón retirarse de Milán e entregar Borgoña ó emperador, mais incumpriu as súas promesas e retomou o conflito.

Na paz de Crépy (1544), Francisco I recoñeceu a soberanía do emperador Carlos sobre Artois e Flandres, retirando tamén as súas aspiracións sobre Milán e Nápoles, namentres que Carlos V abandonaba Borgoña.

Nese período loitou tamén contra os turcos, conténdoos en Austria e atacándoos polo Mediterráneo oriental. No norte de África conquistou Tunes (1535), pero fracasou na toma de Alxer (1541), o que afianzou as posicións berberiscas.

A Reforma protestante[editar | editar a fonte]

A Reforma de Martiño Lutero levou á desaparición da unidade relixiosa de Europa occidental e central, o que fixo perder poder a Carlos V ó ser dividido o Sacro Imperio entre católicos e reformados.

Carlos V tentou reunir a representantes da Reforma e da Igrexa católica, mais o papa, que temía que Carlos V se volvese demasiado poderoso se atinxía centralizar de novo o Imperio Alemán, impediuno ó se mostrar indiferente.

Entón, Carlos V decidiu actuar militarmente. Algúns príncipes alemáns reformados formaron a Liga de Esmalcalda para loitaren contra o poder imperial, pero foron derrotados en Mulberg (1547) polo propio monarca. Non obstante, Carlos V non logrou con esta vitoria a unidade política nin relixiosa no Sacro Imperio.

Abdicación[editar | editar a fonte]

Consciente do seu fracaso ó non lograr impedir a división relixiosa de Europa, o monarca decidiu abdicar. Concedeu ó seu fillo Filipe, o cal se nomeou Filipe II, os Países Baixos (1555) e Castela (1556) aínda que conservou o título imperial ata setembro de 1556.

O emperador Carlos retirouse ó mosteiro de Yuste en 1556, onde morreu dous anos despois.

Descendencia[editar | editar a fonte]

Desde 1504 estaba comprometido coa filla de Lois XII de Francia, Claudia de Francia, que máis tarde terminaría casada con Francisco I de Valois. No entanto casou con súa prima a Infanta Sabela de Portugal (1503-1539), filla de Manuel I, naceron sete fillos:

  • Filipe de Habsburgo (21 de maio de 1527-1598)
  • María de Habsburgo ou María de Hungría. Naceu en Madrid en xuño de 1528 e morreu en febreiro de 1603. Foi emperatriz do Sacro Imperio Romano e Raíña da Bohemia, de Hungría e de Croacia pois casou o 13 de setembro de 1548 con Maximiliano II de Habsburgo (1527-1576), seu primo, fillo de seu tío Fernando I e de Ana Jagiellon da Bohemia e Hungría.
  • Sabela de Habsburgo (nada e morta en 1529)
  • Fernando, nacido e morto en 1530.
  • Xoana de Habsburgo (nada en Madrid en xuño de 1537 e morta en setembro de 1573) casada o 11 de xaneiro de 1552 en Toro co infante Xoán de Portugal, cuarto fillo de Xoán III e de Catarina da Austria, pais do rei Sebastián o desexado.
  • Xoán, nacido e morto en 1538
  • Fernando, nacido e morto en 1539.

Ademais destes, tivo sete fillos ilexítimos:

  • Xoán de Austria, fillo bastardo. Bautizado Xerónimo, naceu en Ratisbona, en 24 de febreiro de 1547 e morreu de peste ou tifo en Bourges, na veciñanza de Namur, Flandres, o 1 de outubro de 1578.
  • Tivo unha filla bastarda, Sabela, nada o 20 de agosto de 1518 e morta despois de 1538. Foi nacida de súa madrasta Xermana de Foix, viúva de seu avó Fernando II de Aragón. Educada polo Inquisidor Josep Corretger, en Perpiñán, morreu pouco despois da nai e segundo o confesor de ambas, foi envelenada por orde de Carlos V.
  • Dunha muller flamenga de Oudenaarde, chamada Margarida ou Xoana (von Gante, van der Gheyst, van den Gheynst?), filla dun honrado e talvez afamado tapiceiro, tivo unha filla bastarda: Margarida de Parma.
  • Dunha dama de aristocracia media, pertencente aos círculos do Conde de Nassau, naceu súa filla bastarda Xoana de Austria (1522-1524) trasladada coa nai para o convento das agostiñas de Madrigal de las Altas Torres, cuxa abadesa era María de Aragón, bastarda de Fernando II de Aragón. Algúns autores dana por morta aos nove anos.
  • Tivo unha filla bastarda de Ursolina della Pena, de Perugia, a bela Pennina Perusina que se pensaba en Bruxelas co marido: chamouse Tadea e naceu en 1522. O emperador viuna en Roma, en 1536, ao retornar da campaña en Tunes. A nai morreu, talvez envelenada, e Tadea tivo que convivir con irmáns violentos. Casou sen consultar o pai, e escribiulle en 1562 solicitando recoñecemento. Pasou o resto da vida no retiro dun convento.
  • Solteiro aínda, dunha dama cuxo nome permaneceu no anonimato, nacéralle unha filla, Xoana, morta aos oito anos, que viviu sempre reclusa no convento das Angustias en Madrid.
  • De Diana de Talanga, señora de Sorrento: naceulle outra filla bastarda tamén chamada Xoana de Austria, que morrería en 1650, casada co Príncipe de Butera.


Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico
Nacemento: 24 de febreiro de 1500 Falecemento: 21 de setembro de 1558


Títulos Reais
Precedido por
Filipe I o fermoso


Duque de Brabante, Duque de Limburgo, Duque de Lothier e Duque de Luxemburgo,
Conde de Artois, Conde de Borgoña, Conde de Flandres, Conde de Hainaut,
Conde de Holandd, Conde de Namur e Conde de Zeeland
Despois de 1549 Gobernador das Dezasete Provincias dos Países Baixos dos Habsburgo
Conde Palatino de Borgoña

1506–1555
Sucedido  por
Filipe II de España
Precedido por
Fernando II de Aragón


Rei de Nápoles
1516–1554
xunto con Xoana I de Castela (1516–1554)
Rei de Aragón, Mallorca, Valencia e Sicilia; Conde de Barcelona
1516–1556
xunto con Xoana I de Castela (1516–1555)
Precedido por
Xoana I de Castela


Rei de Castela, Toledo, Galiza, León, Murcia, Xaén, Sevilla, Granada, Xibraltar, Córdoba e Navarra
1516–1556
xunto con Xoana I de Castela (1516–1555)
Precedido por
Guillerme, Duque de Jülich-Cleves-Berg


Duque de Guelders, Conde de Zutphen
1543–1555
Precedido por
Maximiliano I,emperador do Sacro Imperio Xermánico


Arquiduque de Austria
Duque de Estiria, Duque de Carintia e Carniola
Conde do Tirol

1519–1521
Sucedido  por
Fernando I, emperador do Sacro Imperio Xermánico
Rei dos Xermanos
(formalmente Rei de romanos)

1519–1530
Rei de Italia]]
1530–1558
Emperador do Sacro Imperio Xermánico
1530–1558
(Emperor-elect 1520–1530)
Outros títulos Nobiliarios
Precedido por
Infanta Xoana


Príncipe de Asturias
1504–1516
Sucedido  por
Filipe II de España
Títulos que reclamou


Precedido por
Filipe IV
— TITULAR —
Duque de Borgoña
1506–1555
Sucedido  por
Filipe V

Producións audiovisuais nas que aparece a súa personaxe[editar | editar a fonte]

Filmes[editar | editar a fonte]

Ano Filme Director Actor
1948 Locura de amor Juan de Orduña Jorge Mistral
1953 Jeromín Luis Lucia Mingarro Jesús Tordesillas
2001 Juana la Loca Vicente Aranda
2003 Lutero Eric Till Torben Liebrecht

Series de televisión[editar | editar a fonte]

Ano Serie Director Actor
2007 Los Tudor James Flynn Sebastián Armesto
2015-2016 Carlos, Rey Emperador Oriol Ferrer Álvaro Cervantes[5]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. The college of electors assembled at Frankfort accepted the instrument of Charles V's imperial resignation (dated 27 August 1556) and declared the election of Ferdinand as emperor [1][2]
  2. Abdication of Brussels
  3. 3,0 3,1 Valembois Verbiest, Víctor (2002). "Carlos V de Flandes y su peculiar vivencia de los idiomas (Lecciones del siglo XVI, a la hora de otra mundialización idiomática)" (PDF). Revista Estudios (en castelán) (Universidade de Costa Rica) (16): 25. ISSN 1659-1925. 
  4. VVAA (2010). Cronología de los reyes españoles (en castelán). Linkgua. p. 16. ISBN 978-84-9816-763-4. 
  5. http://lab.rtve.es/carlos-v/serie

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]