Caenolestes

Caenolestes é un xénero de marsupiais do orde dos paucituberculados e familia dos cenoléstidos, do que se coñecen catro especies propias de Suramérica.

Características

Anatomía

O seu corpo, diminuto e delgado, parecido ao dun rato, está cuberto por unha densa pelaxe curta e de cor gris ou parda agrisada, que pode ser máis clara na rexión ventrais, ou uniforme en toda a superficie corporal.

A cabeza é alongada, con pequenos ollos escuros e coas orellas arredondadas que sobresaen do pelo circundante.

As extremidades anteriores son lixeiramente máis curtas que as posteriores e posúen cinco dedos con uñas romas nos externos e afiadas garras curvas nos tres centrais. As uñas dos cinco dedos posteriores son curvas e afiadas.

A cola é longa e non ten capacidade prénsil. Escasamente cuberta de pelo da mesmo cor que o corpo, aínda que nalgúns espécimes a punta pode ser branca.

As femias non teñen marsupio, abríndose as mamas directamente sobre a superficie abdominal.

Alimentación

Os datos de que se dispón, só confirman os hábitos insectívoros dalgunhas das especies do xénero, aínda que non se descarta que sexan capaces de cazar pequenos vertebrados cabaos de nacer. Algúns estudos de contidos estomacai da especie Caenolestes caniventer no Perú, confirman que a súa dieta está baseada fundamentalmente en larvas de invertebrados, pequenos invertebrados, froita e outros produtos vexetais.

Reprodución

Apenas se dispón de datos acerca da fisioloxía reprodutiva destas especies. Algúns estudos realizados con femias de Caenolestes fuliginosus, suxiren a posibilidade de que no sur de Colombia os partos poidan ter lugar a principios de agosto, xa que catro das seis femias capturadas estaban aleitando crías, suxeríndose ademais a posibilidade de que as camadas poidan seren máis numerosas que as catro mamilas de que dispón a nai.

Comportamento

Son basicamente terrestres. Aínda que parece que non están ben adaptados para o salto, son áxiles agatuñadores que empregan a súa longa cola como apoio na escalada.

Hábitat e distribución

Todas as especies viven en bosques e praderías do extremo setentrional dos Andes, desde Venezuela ao norte do Perú.

Porén, as súas inaccesíbeis áreas de distribución xeográfica, ao igual que as dos outros dous xéneros de caenoléstidos, son imprecisas, pois en contadas ocasións puideron capturarse ou estudarse exemplares vivos ou mortos. (Ver mapa de distribución máis abaixo).

Taxonomía

O xénero Caenolestes foi descrito en 1895 polo zoólogo británico Oldfield Thomas, na súa obra Ann. Mag. Nat. Hist., serie 6, 16: 367, dando como especie tipo a Hyracodon fuliginosus Tomes, 1863 (hoxe Caenolestes fuligionosus).

Etimoloxía

O nome científico Caenolestes deriva dos termos do grego antigo καινός kainós, "novo", e λῃστής lestés, "ladrón, bandido".

Clasificación

Mapa de distribución de Caenolestes sp.
En amarelo: C. caniventer.
En azul: C. condorensis.
En rosa: C.convelatus.
En branco (transparente): C. fuliginosus.

Hoxe en día recoñécnse no xénero as especies e subespecies seguintes: Xénero Canolestes Thomas, 1895

• Caenolestes caniventer Anthony, 1921
• Caenolestes condorensis Albuja et Patterson, 1996
• Caenolestes convelatus Anthony, 1924
  • C. convelatus convelatus
  • C. convelatus barbarensis
• Caenolestes fuliginosus Tomes, 1863
  • C. fuliginosus fuliginosus
  • C. fuliginosus centralis
  • C. fuliginosus obscurus

Estado de conservación

Segundo a UICN, o estado de consrvación acutal das catro especis é:

• Caenolestes caniventer NT (case ameazada).
• Caenolestes condorensis VU (vulnerábel).
• Caenolestes convelatus VU (vulnerábel).
• Caenolestes fuliginosus LC (pouco preocupante).

Véxase tamén

Bibliografía

• McKenna, M. C. & Bell, S. K. (1997): Classification of Mammals Above the Species Level. Nova York: Columbia University Press. ISBN 0-231-11013-8.
• Wilson, D. E. & Reeder D. M., editors (2005): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 1-800-537-5487.

Outros artigos

• Cenoléstidos

Ligazóns externas

• Gerde, K. & Olson, L. (2005). "Caenolestes fuliginosus" en Animal Diversity Web.
• InfoNatura: Birds, mammals, and amphibians of Latin America Arquivado 02 de decembro de 2005 en Wayback Machine.. 2004. Versión 4.1. Arlington, Virginia (USA): NatureServe.
• Genus Caenolestes en ITIS - Integrated Taxonomic Information System.
• IUCN 2007. Red List of Threatened Species.
• Caenolestidae en Mikko's Phylogeny Archive.
• Les Métathériens ou Marsupiaux en Paléopedia.