Basilio Losada

Basilio Losada

Biografía
Nacemento	20 de xuño de 1930 A Pobra de San Xiao, España
Morte	9 de xullo de 2022 (92 anos) Barcelona, España
Datos persoais
País de nacionalidade	España
Actividade
Campo de traballo	Tradución, crítica literaria e Filoloxía románica
Ocupación	catedrático , romanista , crítico literario , tradutor , profesor universitario
Empregador	Universidade de Barcelona
Membro de	Real Academia Galega
Lingua	Lingua catalá, lingua castelá e lingua galega
Premios (2016)  Medalla de Ouro de Galicia (1993)  Orde da Cruz do Sur (1993)  Comendador da Orde do Infante Don Henrique (1984)  Creu de Sant Jordi  Medalla Castelao  Premio Nacional de Tradución de España

Basilio Losada Castro, nado na Pobra de San Xiao (Láncara) o 20 de xuño de 1930 e finado en Barcelona o 9 de xullo de 2022, foi un tradutor galego, crítico literario, catedrático de Filoloxía Románica na Universidade de Barcelona desde 1986 e catedrático de Filoloxía Galega e Portuguesa, e antes profesor noutros moitos centros universitarios.

Traxectoria

Primeiros anos e formación.

Saíu de Galiza cando tiña 5 anos e pasou a vivir en Madrid, León e, a partir de 1939, Barcelona, onde chegou coa súa familia para visitar a seu pai que estaba, alí, hospitalizado. Malia que seu pai era anarquista, tivo que loitar durante a Guerra civil no bando nacional, foi ferido na cabeza e morreu en 1940. Dende ese momento, o resto da familia, e el, permaneceron en Barcelona e alí, Losada, desenvolveu a práctica totalidade da súa carreira profesional.

En Barcelona estudou Dereito e Filosofía e Letras e fixo o doutoramento en Historia.

Carreira profesional

Fixo traducións ao castelán e ao galego, e foi autor de numerosos estudos críticos sobre a literatura galega, portuguesa e brasileira. Traduciu 150 libros en sete linguas, de autores como Jorge Amado, José Saramago, Rosalía de Castro, Rubem Fonseca ou Pere Gimferrer. Foi o introdutor da literatura brasileria e especialmente de Jorge Amado en España.

Xubilouse como catedrático no ano 2000, aínda que segue impartindo clases nos programas de diversas universidades norteamericanas na UB. Aos setenta anos publicou o seu primeiro traballo de ficción, a novela La peregrina (traducida ao italiano por Giuseppe Tavani), ambientada na Idade Media, período no que foi un grande experto.

Recoñecementos

En 1991 recibiu o Premio Nacional de Tradución por Memorial do convento, de Saramago. Recibiu ademais a Creu de Sant Jordi, da Generalitat de Cataluña; a Comenda da Ordem do Infante Dom Henrique, que outorga o goberno portugués; a Ordem do Cruzeiro do Sul, do Brasil; e a Medalla Castelao (1989) e a Medalla de Galicia (2016) da Xunta de Galicia. En 2012 recibiu o Premio Otero Pedrayo.

En marzo de 2015 foi nomeado académico de honra pola Real Academia Galega. Nese mesmo ano obtivo o XIV Premio Ramón Piñeiro Facer País. No 2018, recibiu o Premio Eduardo Lourenço do Centro de Estudios Ibéricos.

Obra en galego

Ensaio

• O Camiño de Santiago, 1992, Ir Indo.

Narrativa

• Ero de Armenteira, 1993, Contos do Castromil.

Edicións

• Manuel María. Antología poética. Escolma poética, 1969. Col. Adonais. Rialp. Edición bilingüe galego-castelán.
• Poetas gallegos de postguerra, 1971, Ocnos. Edición bilingüe galego-castelán.
• Poetas gallegos contemporáneos, 1972, Seix Barral. Edición bilingüe galego-castelán.
• Poesía gallega de hoy, 1990, Visor, Madrid. Edición bilingüe galego-castelán.

Traducións (escolma)

• Un poema en dez anacos, de Jordi Domènech, 1974, Ediciós do Castro. Do catalán para o galego.
• Os dous caracois, de Jorge Zentner, 1982, Argos Vergara.
• O elefante cobarde, de Apuleio, 1982, Argos Vergara.
• Marta e Miguel, de Josep Vallverdú, 1982, Argos Vergara.
• O segredo da lagoa, de Gloria Cecilia Díaz, 1982, Argos Vergara.
• Lenda do Príncipe Cisne, de Francesc Boada i Moret, 1983, Argos Vergara.
• Llibre d'amiga, de Ramon Dachs, 1998, 7 i mig. Edición bilingüe catalán-galego.

Obras colectivas

• Os escritores lucenses arredor de Ánxel Fole, 1986, Concello de Lugo.
• Fernando Pessoa. Centenario do seu nascimento, 1988, Ediciós do Castro.
• Galicia: nai e señora, 2002, Nigra.
• Actas do Congreso Manuel María. Literatura e Nación, 2009, Fundación Manuel María.
• Do sentimento á conciencia de Galicia: correspondencia, 1961-1984, de Ramón Piñeiro e Basilio Losada, 2009, Galaxia. Ed. de Helena González e María Xesús Lama.

Homenaxes

• Profesor Basilio Losada: ensinar a pensar con liberdade e risco. Barcelona: Publicacions de la Universitat, 2000.

Obra en castelán

Narrativa

• La peregrina, 1999, Grijalbo.

Ensaio

• Tesoro breve de las letras hispánicas: Literatura Gallega, 1974, Novelas y cuentos (Madrid).

Obras colectivas

• Estudios Escénicos, 1960, Deputación Provincial de Barcelona.
• Barreiro; Díaz-Fierros; Fabra et al., 1976, Los gallegos. Madrid. Istmo.

Véxase tamén

Bibliografía

• "Losada Castro, Basilio". Dicionario biográfico de Galicia 2. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 257. 
• Barrera, F., ed. (2002). Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI. El Correo Gallego. p. 343. ISBN 84-8064-113-4. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. pp. 249–250. ISBN 84-7492-465-0. 
• Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da Literatura Galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. p. 350. ISBN 84-8288-019-5. 

Ligazóns externas

• Basilio Losada na páxina web da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.
• “Os únicos amigos que me quedan son os libros”, entrevista en Faro de Vigo, 13-3-2022.