Arqueoloxía pública

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
A Lanzada, escavacións en 1950.

A arqueoloxía pública (do inglés Public Archaeology) ou arqueoloxía comunitaria (do inglés Community Archaeology) coñecida como arqueoloxía do pobo para o pobo. Os termos poden ser intercambiables, algúns cren que é arqueoloxía comunitaria (no senso de colaborativa), pero tamén é unha forma de arqueoloxía pública, que pode incluír outros moitos modos de práctica. O concepto está en uso dende principios do século XXI na terminoloxía saxoa.

O proxecto, os obxectivos, as comunidades involucradas, e métodos en proxectos de arqueoloxía comunitaria varían moito, pero xeralmente hai dous aspectos comúns atopados en tódolos proxectos. En primeiro termo, a arqueoloxía comunitaria supón implicar ás comunidades locais na planificación e execución de proxectos de investigación que son de interese directo para eles. En segundo termo, os arqueólogos comunitarios xeralmente cren que están facendo unha diferenza altruísta. Moitos estudosos argumentan sobre o tema que a colaboración da comunidade non ten un método predefinido. A pesar de non atoparse en tódolos proxectos, hai unha serie de efectos recorrentes e metas na arqueoloxía comunitaria. Tamén se atopan semellanzas en distintos países e rexións, debido a aspectos comúns nas comunidades arqueolóxicas, leis, institucións e tipos de comunidades. Tamén foi suxerido que se pode definir a arqueoloxía pública en sentido amplo como a produción e o consumo de recursos arqueolóxicos.

Historia da arqueoloxía pública[editar | editar a fonte]

En 1972, Charles McGimsey publica o seu libro Public Archeology[1] e nel aparece por primeira vez o termo e a súa definición formal. No libro céntrase en cuestións como a participación das comunidades locais e a interacción coas comunidades indíxenas de Norte América. A situación de desconfianza e malos entendidos viña producíndose de lonxe. O considerado pai da arqueoloxía norteamericana, Thomas Jefferson, tiña escavado localizacións á marxe da comunidade nativa americana.

Iniciativas na Galiza[editar | editar a fonte]

A moura de Pena Furada.

En Galiza son moitas as escavacións nas que dun ou doutro xeito teñen participado persoas das comunidades locais. Nun principio estes traballos limitábanse á contratación de man de obra. Peóns e labregos que por un xornal traballaban segundo unha metodoloxía definida e en moitos casos limitada. A incorporación de estudantes ás escavacións achegou os labores a persoas que non formaban parte do proxecto, en moitos casos eran actividades de campamento de verán, por tempadas moi limitadas e sen continuidade.

A chegada de novos arqueólogos e a implicación cada vez máis de poboacións locais nas actividades supuxo a necesitada dun mutuo coñecemento como por exemplo en proxectos recentes como no castro da Lanzada. Nestas escavacións dirixidas polo CSIC permitiuse que as persoas interesadas visitasen os traballos de escavación e ata participasen facendo pequenas achegas. O proxecto incluíu un ciclo de charlas e conferencias pola zona dando a coñecer o que alí se estaba a facer, amosando os materiais alí atopados e explicando o contexto.

En 2011 fíxose un proxecto moito máis próximo á arqueoloxía comunitaria dirixido coa supervisión de Antón Fernández Malde e Manuel Gago Mariño pero feito por voluntarios na Pena Furada en Coirós. Alí realizouse unha intervención completa amosada día a día na web. A escavación da contorna dun penedo onde se atopou unha figura humana co sexo feminino moi destacado, coñecida como A Moura, levou á descuberta dun santuario. O traballo arqueolóxico completouse con charlas e conferencias dadas en locais da zona: bares, locais sociais ou culturais.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. McGimsey, Ch. (1972) (en inglés). Public archeology. Nova York: Seminar Press.

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]