Antonio Pérez Dávila

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Antonio Pérez Dávila
Lugar de nacementoSantiago de Compostela
Falecemento21 de maio de 1898
Lugar de falecementoA Coruña
NacionalidadeEspaña
Ocupaciónpolítico
editar datos en Wikidata ]

Antonio Pérez-Dávila González-de Ron, nado en Santiago de Compostela[1] e finado na Coruña o 21 de maio de 1898[2], foi un político galego.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Fillo de José Pérez-Dávila Cabredo e de Carmen González-de Ron Bermúdez-de Castro (da "Casa de Roncesvalles"), e irmán de Ramón (que casou cunha filla do Doutor Casares), José (que casou con Hermitas Puga Blanco, irmá de Luciano Puga Blanco e loitou en 1873 do lado dos carlistas en Navarra), Fermín (que se dedicou á ensinanza, acadando a Secretaría da Xunta Provincial de Instrución Pública da Coruña) e Teresa (fundadora do convento das Salesas de Oviedo). Pertenceu a unha familia de fortes conviccións católicas e de longa tradición militar (o seu pai e o seu avó foron xenerais de Artillaría; o seu irmán Ramón, coronel da Administración Militar; e o seu irmán José, comandante da Garda Civil). Herdou o Pazo de Roncesvales (Roncesvales, Brexo, Cambre)[3] e o Pazo de Meirama (Meirama, Cerceda)[4].

Álbum de la Caridad. Juegos Florales de La Coruña en 1861.

Participou como socio accionista na fundación do Banco de La Coruña, en 1858[5]. Tamén formou parte da organización dos Xogos Florais da Coruña de 1861 como adxunto[6].

No concello compostelán[editar | editar a fonte]

Tras dar comezo a Terceira Guerra Carlista (21 de abril de 1872), o Goberno de Práxedes Mateo Sagasta autorizou disolver as corporacións municipais en virtude dun Real Decreto de 26 de abril de 1872. O día 29 de abril o Secretario do Goberno Civil da Coruña, Abelardo Merello, disolveu o Concello (ao que pertencía Pérez-Dávila) e nomeou un novo provisorio. As protestas non se fixeron esperar e o mesmo Merello presentou a súa dimisión a mediados de xuño, comezando unha impase de espera[7]. A queixa máis importante viña do feito de que o Concello estaba paralizado debido a que as comisións de traballo tiñan a persoas especializadas que non estaba no novo consistorio[8]. Finalmente, grazas a un novo Real Decreto de 3 de xullo de 1872, foron repostos o día 9 os alcaldes e concelleiros elixidos por sufraxio, cesando o que Merello instalou. A primeira sesión produciuse o día 10 e nela comprobouse que o antigo alcalde ía dar paso a que Pérez-Dávila, como Tenente de Alcalde 1º, asumira a presidencia da alcaldía de modo interino. Nos seguintes meses, o desleixo dos labores municipais serían a tónica dominante, pasando a presidir as sesións nun principio os seguintes tenentes da alcaldía en grao (Manuel Vázquez Acebo, Antonio García Candal, Manuel Varela Vilarullo...), pero pouco a pouco estas sesións non se puideron constituír por non chegar ao quórum requirido[9]. A situación sería escandalosa, con continuas dimisións de concelleiros, ata o chegar a pasar máis de tres meses sen reunirse[10]. O mesmo Gobernador civil da Coruña trasladouse a finais de outubro á cidade para entender da situación e, por fin, o 1 de novembro oito concelleiros presentaron a súa dimisión[11], que serían admitidas 3 días despois[12], nomeando a Comisión Provincial aos seus substitutos. Así e todo, Pérez-Dávila convocou o 13 de decembro eleccións municipais para cubrir as que nese momento chegaban a ser 11 baixas de concelleiros. Se celebraron dos días 2 ao 5 de xaneiro e gañou a lista que presentaba o conservador Luciano Puga Blanco, que fora alcalde uns anos antes. Houbo dúbidas sobre a lexitimidade dos concelleiros electos e, aínda que tiñan que ter tomado posesión dos cargos ao inicio do mes de febreiro, isto non se produciu. Entrementres, en Madrid a situación do rei Amadeu era insostible e, finalmente, resignou a Xefatura do Estado o día 11 de febreiro. Ao día seguinte, unha comisión republicana encabezada polo catedrático Esteban Quet Puigvert reclamoulle a dimisión, e Pérez-Dávila resignou así mesmo a alcaldía na Xunta de Goberno Republicana de Santiago, que se ocupou da transición á República.

Foi reposto na alcaldía compostelá o 14 de febreiro de 1873. Durante o breve tempo que ocupou de novo o posto, o concello viviu un incremento de noticias sobre partidas carlistas no territorio. Ao mesmo tempo, se foi conformando e armando a Milicia de Voluntarios de Santiago, que estivo comandada por Manuel Ozores (Comandante 1º), Marcial Moure (Comandante 2º) e Pablo González Munín (Axudante)[13], membros todos eles da anterior Xunta de Goberno. Tamén durante este período mantívose a revisión do proceso de escrutinio das eleccións municipais de xaneiro, rematando nunha nova convocatoria electoral municipal para os días 16 ao 19 de abril, na que a composición das 11 concellerías vacantes foi ben distinta á de xaneiro. Os novos 11 concelleiros (case todos pertencentes ao Partido Republicano Democrático Federal), tomaron posesión o 14 de maio e deron a alcaldía a Sánchez-Villamarín o día 19, permanecendo desde entón Pérez Dávila como simple concelleiro ata o 11 de xaneiro de 1874, data na que foi deposto xunto ao resto do Consistorio.

O 31 de marzo de 1877, no Liceo de Santo Agostiño, foi elixido membro da primeira xunta directiva da acabada de crear Liga de Contribuíntes de Santiago, baixo a presidencia do Marqués de Algara de Gres[14], e que aglutinaba boa parte da burguesía compostelá máis podente. Nestes anos finais da década dos 70, participaba da vida social compostelá, acudindo ao Casino de Santiago a miúdo, onde adoitaba a cantar para os socios cunha voz de barítono, e vivía das rendas das súas propiedades.

Chegada e implicación na política coruñesa[editar | editar a fonte]

Trasladouse á Coruña en torno a 1880[15]. Cabe salientar que, nunha propiedade que arrendou a Luciano Puga Blanco[16], na chamada Orta do Xeneral ou Orta Grande, situada no actual barrio coruñés de Monelos, ao carón da estrada a Santiago e da estación de ferrocarril, deu pulo Pérez Dávila en torno a 1883 a un xeito de granxa experimental[17], que foi o xermolo da "Granxa Agrícola Experimental de Monelos" (que desenvolveu a súa actividade entre 1888 e 1964)[18]. Estes traballos agrícolas valéronlle a concesión en 1884 da consideración de "socio de mérito" pola Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago[19]. Tamén aproveitounos para abrir unha sucursal do ilerdense "Gran Establecimiento de Arboricultura y Floricultura", no número 24 do Cantón Grande da Coruña, no que comerciaba coas especies vexetais que cultivaba[20], e pouco despois outra sucursal no número 81 da Rúa do Vilar en Santiago de Compostela[21].

Foi alcalde conservador da cidade da Coruña en dúas ocasións. A primeira, por nomeamento de finais do mes de xuño de 1891[22], foi substituíndo ao alcalde Marchesi o 1 de xullo. Non obstante, Pérez Dávila protestou a constitución do novo Consistorio porque non se fixeran eleccións para designar a unha boa parte do Consistorio[23]. Era nese intre o único conservador nun concello composto de liberais e republicanos, e con eles tivo que compoñer o novo goberno. En setembro recibiu un voto de censura polo seu comportamento durante o enterro do alcalde Federico Tapia, onde o Arcebispo de Santiago, José María Martín de Herrera, e el mesmo foron apupados pola multitude, logo que se lle reprochaba ser un alcalde imposto e de orixe santiaguesa. Durante este mandato propúxose o establecemento dunha rede de tranvías movidos por forza animal que unira o balneario de Riazor, a estrada xeral e a estación de ferrocarril[24]. O 26 de setembro de 1892 se constituíu un novo Consistorio, novamente presidido por Pérez Dávila[25], que durou moi pouco, xa que o 2 de xaneiro do ano seguinte presentou a súa renuncia perante o Gobernador civil da provincia, delegando o goberno no Tenente de Alcalde 1º, Ramón Cerviño, ata a toma de posesión do novo alcalde que produciuse o 10 de xaneiro na figura de José Soto González.

O seu segundo mandato estendeuse do 23 de abril de 1895[26] (a proposta do Gobernador civil da provincia, Silverio Moreda Alvariño[27]) ao 1 de xullo dese ano. No seu breve mandato deuse carpetazo ás acusacións de fraude nas últimas eleccións municipais[28] e asistíu ao envío de tropas do Rexemento de Infantaría de Zamora nº 54 para Cuba. Pouco despois foi elixido pola Deputación da Coruña[29], director de Beneficencia ou da Casa da Misericordia, cargo que desempeñou ata o seu falecemento.


Predecesor:
?
 
alcalde de Santiago
 
1872 - 1873
Sucesor:
Esteban Quet Puigvert[30]
Predecesor:
Esteban Quet Puigvert
 
alcalde de Santiago
 
1873
Sucesor:
José Sánchez-Villamarín Pereira
Predecesor:
José Marchesi Dalmau
 
Alcalde da Coruña
 
1891 - 1893
Sucesor:
José Soto González
Predecesor:
Carlos Martínez Esparís
 
Alcalde da Coruña
 
1895
Sucesor:
Luis Argudín Bolívar

Vida persoal[editar | editar a fonte]

Casou en primeiras nupcias con Tomasa Torreiro Varela (da Casa do Corgo, en Brexo, Cambre)[31], da que tivo unha filla (Carmen) que casou co xornalista Antonio Toledo Quintela[32]. Tras o pasamento de Tomasa, casou coa súa irmá Mariana Torreiro Varela, que faleceu en 1875[33]. Tivo problemas auditivos, que non lle impediron desenvolverse na súa vida política[34].

Títulos e distincións[editar | editar a fonte]

Herdeiro dos dereitos vinculares da "Casa de Roncesvalles" (Cambre) e da "Casa de Meirama" (Cerceda). Cabaleiro da "Real Maestranza de Caballería de Ronda"[35]. Socio correspondente[36] (11 de xuño de 1883) e socio de mérito (22 de xullo de 1884) da "Real Sociedade Económica de Amigos do País de Santiago".

Notas[editar | editar a fonte]

  1. El Regional, 7-7-1891, p. 2. Afírmase nesta fonte que é "santiagués", pero a familia residía a miúdo no Pazo de Roncesvales (Cambre), polo que cabe que realmente fora este o seu lugar de nacemento.
  2. La Voz de Galicia, 22-5-1898, p. 3.
  3. Carlos Martínez Barbeito: Torres, Pazos y Linajes de la Provincia de La Coruña, p. 556.
  4. id, Carlos Martínez Barbeito, p. 380.
  5. El Fomento de Galicia (1858), 17-3-1858, p. 4.
  6. Álbum de la Caridad: Juegos Florales de La Coruña en 1861..., 1862, p. XXI.
  7. La Gacetilla de Santiago, 2-7-1872, p. 2. Di que “parece que por ahora y hasta que sea conocida la resolución que acerca de los Ayuntamientos ilegalmente destituidos por el Ministerio Sagasta debe dictar en breve el Gobierno, continuarán al frente de la Administración municipal de esta ciudad los Señores nombrados por dicho Ministro, habiéndose suspendido en virtud de una orden telegráfica del Gobernador de esta Provincia el hacerse cargo de ella los que fueron elegidos por sufragio, á quienes se disponían á entregarla por consecuencia de una intimación presentada á los actuales”.
  8. La Gacetilla de Santiago, 11-7-1872, p. 2. “El Sr. Portela dijo que, disuelto que fue el Ayuntamiento, personas que formaban parte de ciertas comisiones, en el que reemplazó al actual en 29 de abril, introdujeron una perturbación en el personal de la Administración”.
  9. La Gacetilla de Santiago, 4-9-1872, p. 1. “Hace más de dos meses que no se celebra una sesión ordinaria por falta de asistencia de los concejales. El Alcalde presidente y el primer teniente alcalde se encuentran ausentes; el 2º, encargado actualmente de la presidencia, se va a marchar, y ha hecho entrega el tercero; el 4º está con licencia, el 5º ha hecho renuncia; cinco concejales no tomaron posesión; algunos que la tomaron no asisten, otros se retraen, ¿qué es eso Señores elegidos? Es así como se corresponde a la confianza que se os dispensó? Creeis que se puede llevar el título de concejales sin trabajar? […] [asinado] M[anuel] B[ibiano] F[ernández]”.
  10. La Gacetilla de Santiago, 10-10-1872, p. 2. Manuel Bibiano Fernández, daquela concelleiro, laiábase de “[…] la conducta que siguen algunos Concejales del de Santiago, que hace más de tres meses que por falta de asistencia, no se celebran sesiones ordinarias […]”.
  11. La Gacetilla de Santiago, 31-10-1872, p. 2.
  12. La Gacetilla de Santiago, 6-11-1872, p. 2.
  13. La Gacetilla de Santiago, 3-3-1873, p. 2.
  14. El Diario de Santiago, 6-4-1877.
  15. Gaceta de Galicia, 15-12-1881, p. 3.
  16. Gaceta de Galicia, 22-5-1885, p. 1.
  17. Escenas Contemporáneas, 15-6-1884, pp. 425-428.
  18. "A Granxa Agrícola Experimental de Galicia (1888-1964)" Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine., folleto editado polo Concello da Coruña e a Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia, correspondente á exposición homónima comisariada por Lorenzo Fernández Prieto e Xosé A. Fraga Vázquez.
  19. Revista de la Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago, nº 31, 31-8-1884, p. 6.
  20. Gaceta de Galicia, 12-1-1885, p. 4, nun anuncio.
  21. Gaceta de Galicia, 19-12-1885, p. 3, nun anuncio.
  22. Gaceta de Galicia, 26-6-1891, p. 3.
  23. El Eco de Galicia (Lugo), 4-7-1891, p. 3.
  24. La Coruña vista desde sus libros de actas, de José María Fernández Carmaño, p. 243.
  25. id, José María Fernández Carmaño, p. 244.
  26. Gaceta de Galicia, 24-4-1895, p. 2.
  27. Gaceta de Galicia, 13-4-1895, p. 2.
  28. El Anunciador (A Coruña), 13-6-1895, pp. 2-3.
  29. El Anunciador (Coruña), 20-8-1895. p. 3.
  30. Presidente da Xunta de Goberno Democrática Republicana Federal de Santiago
  31. id, de Carlos Martínez Barbeito, p. 226.
  32. Gaceta de Galicia, 19-8-1881, p. 2. A voda foi na Coruña, polo que xa daquela os Pérez-Dávila debían residir na cidade herculina.
  33. El Diario de Santiago, 29-10-1875, p. 3. Deixa á súa morte "fillas políticas" ou fillastras, do que se deduce que Tomasa e Mariana non son a mesma persoa.
  34. El Regional, 7-7-1891, p. 2.
  35. id, de Carlos Martínez Barbeito, p. 556.
  36. Revista de la Sociedad Económica de Amigos del País de Santiago, 31-3-1885, p. 9.