Alonso III de Fonseca
.jpg)  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Alonso de Fonseca y Ulloa 1475 Santiago de Compostela (Coroa de Castela) |
| Morte | 4 de febreiro de 1534 (58/59 anos) Alcalá de Henares (Coroa de Castela) |
 Arcebispo de Toledo | |
| 31 de decembro de 1523 – 4 de febreiro de 1534 ← Guillaume III de Croÿ (pt)  – Juan Pardo de Tavera → | |
 Arcebispo de Santiago de Compostela | |
| 4 de agosto de 1507 – 31 de decembro de 1523 ← Alonso II de Fonseca – Juan Pardo de Tavera → | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Coroa de Castela |
| Relixión | Igrexa católica |
| Educación | Universidade de Salamanca - Dereito canónico, teoloxía |
| Actividade | |
| Ocupación | sacerdote católico , político |
| Lingua | Lingua castelá |
| Familia | |
| Pai | Alonso II de Fonseca |
 | |
Alonso de Fonseca e Ulloa, máis coñecido como Alonso III de Fonseca, nado en Santiago de Compostela en 1475 e finado en Alcalá de Henares o 4 de febreiro de 1534, foi un relixioso galego, arcebispo de Compostela e de Toledo. Foi un protector e mecenas do humanismo e un dos principais impulsores da Universidade de Santiago.
Traxectoria[editar | editar a fonte]
Inicios[editar | editar a fonte]
Naceu na rúa do Franco. Era fillo do arcebispo Alonso II de Fonseca e de María de Ulloa, señora de Cambados.[1] Estudou Artes na Universidade de Salamanca.[2] En vida acumulou unha gran riqueza, herdando dos seus pais 10 891 000 marabedís mais outros 7 millóns do señorío de Monterrei.
Foi cóengo compostelán desde 1490, arcediago do Salnés no 1493, arcediago e notario de Cornado no 1496, cura da Santa María de Pontevedra e San Pedro de Santa Comba (Lugo) e abade da Colexiata de Santa María do Campo coruñesa no 1512.
Durante os dez anos nos que formou parte do Cabido Compostelán o seu inimigo Diego de Muros III, tamén un grande interesado no humanismo, desde o seu cargo de Deán consolidaba o Estudo Xeral e o Gran Hospital.
Arcebispo de Santiago de Compostela[editar | editar a fonte]
En 1507 foi nomeado arcebispo de Santiago, cargo que ocupará ata 1523. Para sortear a prohibición canónica de suceder ao seu pai, viaxou con el a Roma e a Nápoles. Pedro Luis de Borgia (sobriño do papa Alexandre VI) foi nomeado sucesor por un período moi breve, de maneira que se venceu o atranco.
Durante todo o seu mandato contou coa oposición da maioría do Cabido dirixida polo Deán Diego de Muros III. No ano 1511 promoveu a reforma do cabido, a imaxe doutras reformas iniciadas na época, atopándose coa oposición deste. Chegaron decisións provisionais nos anos 1515 e 1516, chegándose a unha concordia definitiva no ano 1523
Tivo que facer fronte a Rodrigo Osorio de Moscoso, conde de Altamira pertencente a unha nobreza moi expansionista e próximo a Corte dos Reis Católicos que demandaba os seus dereitos señoriais e principalmente o título de Pertegueiro Maior.
Tamén mantivo preitos de xurisdición cos nobres Pedro Bermúdez de Castro, Señor de Montaos ou Alonso de Lemos, Señor de Sober, e puxo freo ás inxustizas dos gobernadores, dos dous alcaldes maiores da Real Audiencia do Reino de Galicia, mediante a súa proximidade aos monarcas e ao papado. Mantivo tamén preitos cos monxes bieitos de San Martiño Pinario. Os enfrontamentos cos representantes do poder real foron continuos, e graves como o do ano 1509 ou o do ano 1511 que provocaron que se lle estableceran sancións. A ameza dunha guerra con Francia e inminentes ataques á costa galega e o feito de que o arcebispo era o principal baluarte defensivo da rexión fixo que os reis lle levantasen as sancións e lle ordenasen aos alcaldes que deixen de residir en Santiago e realicen os seus labores de forma móbil.
Quedaron na memoria os solemnes funerais que oficiou pola morte do seu pai en 1512. A eles acudiu Gonzalo Fernández de Córdoba coñecido como O Gran Capitán, quen ofreceu as súas vitoriosas armas ao Apóstolo Santiago.
Nos anos 1516 e 1517 a peste asolou Santiago, que a sufriu durante mais de oito meses.
Despois da peste en España un novo monarca Carlos V e a Revolución das Comunidades debuxaban unha nova panorama.
Liderado político[editar | editar a fonte]
No plano político aparece ligado as altas decisións da corte desde a coroación de Carlos I e a guerra das comunidades, sempre tomando parte por este. A isto contribuíu o seu nomeamento como membro do seu Real Consello.
Asumiu un papel de liderado das reivindicacións da aristocracia galega e do Reino de Galicia. Así, nas Cortes reunidas no ano 1520 en Santiago e A Coruña, púxose á fronte da protesta da aristocracia galega pola súa exclusión nas devanditas Cortes. O Reino de Galicia estaba representado por Zamora, o que foi motivo dunha demostración de axitado descontento ante as portas de San Francisco, onde se reuniron os procuradores casteláns e flamengos.
Liderou o 4 de decembro de 1520 a Asemblea de Melide, representativa da clase dirixente Reino de Galicia. Nela acordáronse as seguintes posicións:
- Manter o Reino de Galicia á marxe das sublevación comuneira castelá, incluso baixo o mando de Fernando de Andrade sufocaron os movementos comuneiros en Galicia de Ourense e Betanzos.
- Esixir o voto en Cortes para o devandito Reino.
- Solicitar unha casa de contratación de comercio para A Coruña.
- Obtivo a creación da Capitanía Xeneral de Galicia o 11 de abril de 1521.
Realizou tamén labores de mediación no levantamento das xermanías valencianas e desde 1522 converteuse en diplomático e conselleiro real permanecendo continuamente a carón do Emperador.
Os seus obxectivos persoais mudaron. Perseguiu en primeiro lugar a sé Primada de Toledo, que obtivo en decembro de 1523.
Arcebispo de Toledo[editar | editar a fonte]
Nomeado arcebispo de Toledo e Primado das Españas, cargo no que substituíu o falecido Cardeal Cisneros e que ocupou ata a súa morte, pese a que a súa ambición levouno a perseguir o título cardealicio, loita a que se dedicou desde o ano 1525 sen obter o éxito.
Durante todo o seu mandato mantivo unha arbitraxe ou concordia co seu sucesor en Compostela e que tamén o sería na sé toledana Juan Tabera, no que lle reclamaba os gastos producidos polas desfeitas dos Irmandiños nas fortalezas e bens da igrexa compostelá e a deixadez dos dous Fonsecas, Alonso II e el. Coñécese este feito polos documentos coñecidos como Preito Tabera Fonseca.
Chamou e favoreceu intelectuais, artistas e humanistas. Bautizou a Filipe II. Asentou a súa residencia en Alcalá de Henares, onde faleceu o 4 de febreiro de 1534. Foi soterrado no Convento das Úrsulas de Salamanca. O seu fillo Diego de Acevedo e Fonseca, froito das relacións coa aristócrata Xoana de Pimentel, estivo ao servizo do rei e tivo morgado en Galicia.
Impronta cultural[editar | editar a fonte]
En Santiago, Toledo e Salamanca deixou boas mostras do seu mecenado, cun marcado carácter humanista, promovendo a chegada das novas formas renacentistas que veñen de Italia.
Fundou o colexio de Santiago en Salamanca, no ano 1521, para os cregos galegos que alá ían estudar. No ano 1522 logrou impulsar o novo Colexio compostelán, dirixido a estudantes de teoloxía, na localización na que estará o Hospital de Santiago Alfeo na Acibecharía, na actualidade desaparecido, denantes de ocupar o novo edificio, mandado erguer no seu testamento de 1531.[2] Acadou a bula do Papa Clemente VII de 15 de marzo de 1526 para a fundación dun Colexio novo co título de Santiago Alfeo, o actual Colexio de Fonseca, no que se puidesen obter os grados propios dos estudos universitarios. Nela autorizábase a construír un colexio novo ou ampliar o existente Estudo Vello fundado por Lopo Gómez de Marzoa e anexionar as rendas deste e establecer as ensinanzas de Artes, Teoloxía e Dereito. No seu testamento de 1531 marcou as liñas xerais da súa fundación.
“Un colegio e universidad donde los moradores e naturales del Reyno de Galicia pudiesen estudiar, aprender e ser enseñados en gramática y otras facultades”.[2]
No plano cultural amigouse cos movementos humanistas que entraban en España, protexendo a erasmistas e alumeados. Exemplo disto foi a súa amizade con Pérez de Oliva. O seu labor humanista tivo proxección continental. Mantivo correspondencia con Desiderio Erasmo de Rotterdam (o seu secretario mantiña relacións de amizade con el). Erasmo chegou a dedicarlle dúas das súas obras a don Alonso, laudatores que tamén fixo o destacado humanista español Alvar Gómez de Castro.
Situou a Igrexa galega, e posteriormente toda a Igrexa española, nas correntes culturais da época.
A súa pegada en Santiago de Compostela[editar | editar a fonte]
Comezou as obras do claustro da Catedral de Santiago (xa formuladas polo seu pai), iniciadas en 1521 en formas góticas por Juan de Álava, xa incluíndo nelas formas renacentistas.
A mais de Juan de Alava atrae a súa beira a algúns dos máis importantes arquitectos dos inicios do renacemento español, como Alonso de Covarrubias ou Diego de Siloé.
| Predecesor: Pedro Luis de Borja |
Arcebispo de Compostela - Iria 1507 - 1524 |
Sucesor: Juan de Tabera |
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ "Alonso III de Fonseca". Centro Virtual Cervantes. Consultado o 19 de abril do 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "Historia da USC". Universidade de Santiago de Compostela. Consultado o 19 de abril do 2016.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Alonso III de Fonseca |
Bibliografía[editar | editar a fonte]
- Vázquez Bertomeu, Mercedes. El archivo de Alonso de Fonseca III, arzobispo de Santiago. Estudios Mindonienses, ISSN 0213-4357, Nº. 17, 2001 , páxs. 525-573. (en castelán).
- García Oro, José e Portela Silva, Mª José. Os Fonseca na Galicia do Renacemento. Da guerra ó mecenado.(2000). Serie Trivium. Editorial Toxosoutos. ISBN 84-89129-92-4
Outros artigos[editar | editar a fonte]
- Universidade de Santiago de Compostela
- Alonso II de Fonseca
- Alonso I de Fonseca
- Preito Tabera - Fonseca
- Praza Alonso de Fonseca
Ligazóns externas[editar | editar a fonte]
- Información e imaxes (en castelán).
