Ángel Amor Ruibal

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaÁngel Amor Ruibal

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento11 de marzo de 1869 Editar o valor em Wikidata
Cangrallo, España Editar o valor em Wikidata
Morte4 de novembro de 1930 Editar o valor em Wikidata (61 anos)
Santiago de Compostela, España Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeEspaña Editar o valor em Wikidata
RelixiónIgrexa católica Editar o valor em Wikidata
Actividade
Campo de traballoMetafísica, Filosofía da relixión, Hermenéutica e filoloxía Editar o valor em Wikidata
Ocupaciónfilósofo , escritor , profesor universitario , autor Editar o valor em Wikidata
Membro de
Influencias
LinguaLingua castelá Editar o valor em Wikidata
Galiciana: 27837

Ángel María José Amor Ruibal, nado en Cangrallo (Barro)[1] o 11 de marzo de 1869 e finado en Santiago o 4 de novembro de 1930, foi un destacado pensador galego.

Malia as múltiplas preocupacións e unha precaria saúde, logrou unha extensa produción apoiada na súa enorme erudición novecentista que abranguía a lingüística, a historia, a canonística teórica e práctica, a teoloxía e sobre todo a filosofía. Posuidor dunha prodixiosa memoria, a súa tenacidade superou a dificultade que existía no afastamento de Santiago respecto dos centros culturais e do ambiente cultural en xeral, sobre todo para a xente que o rodeaba.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

Casa natal en Porráns.
Placa.

Nace no lugar de Cangrallo, parroquia de San Breixo (Barro); no seo dunha familia labrega acomodada.[1] A pesar dos seus éxitos posteriores, non comezou os estudos con bo pé: os seus suspensos no acceso ó Seminario en xuño e setembro de 1879 e na convocatoria extraordinaria de setembro de 1880 probablemente non se deban á ignorancia, senón ó seu desacordo co ambiente intelectual romano e ós seus ataques contra o cardeal Billot, paladín da restauración escolástica. Mais logo comezaron os "benemeritus" (notables) entre 1880 e 1882 e sobe ós "meritissimus" a partir de entón (agás o derradeiro suspenso en Dereito romano en 1886). Os seus estudos comezaron en Herbón (tres cursos de 1880 a 1884) e só logo foi ó Seminario central de Santiago: alí permaneceu ata completar Teoloxía, Filosofía e Canons, ben complementadas con Humanidades e Ciencias. Nos anos 1895 e 1896 residiu en Roma coa idea de facer o doutoramento na Pontificia Universidade Gregoriana, mais axiña volveu a Santiago de Compostela, onde rematou a súa preparación.[1] O exame de grao para o título de Doutor en Teoloxía tivo por tema "Deus é inmenso e eterno" e realizouno en latín con citas hebreas e gregas. Á parte do currículo oficial, sempre cultivou a investigación filolóxica, chegando a dominar moitas das linguas biblicas e antigas, tales coma o grego, sánscrito, hebreo, persa, copto, árabe, latín e siríaco.[1] Tamén dominou e cultivou varias linguas modernas.

En 1890 é premiado pola Sociedade Oriental Xermánica de Berlín pola tradución da gramática sirio-caldea. Posteriormente volveu ser premiado por esta sociedade no 1893[1], sendo decisivo para el o terceiro premio obtido na categoría Altorientalische Geschellschaft, cando era aínda seminarista, cunha Memoria sobre as orixes e formas do caldeo. O propio Ramón Cabanillas foi quen pasou a limpo o texto latino, cuxa existencia foi por fin confirmada no ano 2004 grazas ó libro de Lemos Montanet. A correspondencia habitual entre Amor Ruibal e Leipzig ou Friburgo de libros tanto mercados coma en empréstito confirma a atención e prestixio dos que gozaba no estranxeiro: Amor Ruibal recibiu a encarga da tradución e adaptación ao castelán do Kirchliches Handlexikon. Máis tarde expresou o seu desgusto contra o Manifesto que os seus amigos e inspiradores alemáns (Herder) asinaron en 1914 en apoio ó Kaiser Guillerme II no empezo da Primeira guerra mundial.

Infrutuosas as súas aspiracións a coenxías en Santiago de Compostela, Ourense e Granada (a onde nin foi), conseguiu a santiaguesa en 1902. En 1916 presentouse para o Senado español sen quitar escano, máis ben como método para prestixiar algunha candidatura. Nunca aceptou ser declarado bispo e sempre preferiu centrarse no seu labor de profesor de Teoloxía Fundamental e Dereito canónico.

Obra[editar | editar a fonte]

Considérase un dos creadores e teóricos dunha nova área de coñecementeo, a da lingüística comparada[1]. Pediúselle axuda para dous proxectos internacionais: o Novo código de Dereito canónico e os traballos de preparación para a posible definición dogmática da Mediación universal de María. Só deste se conserva o texto, latino, da súa primeira parte (publicado por Rey Martínez na revista Compostellanum), pero non da segunda (Hymnologia graecorum pro thesi) nin do Código.[2]

Dende párrocos ata o propio cardeal Tedeschini, fixéronlle consultas sobre problemas canónicos, e xornalistas e institucións pedíanlle informes (entre eles as recensións da Dogmática de P. I. Hermann ou o Dereito penal do seu curmán Constante Amor Neveiro), mesmo algúns deles sobre temas fóra do que oficialmente era a súa especialidade, como a etimoloxía de "Compostela" e de "Libredón" ou a historia de Santiago, da súa catedral ou do Hospital Xeral. Algunhas das súas obras recentemente reeditadas (no mencionado libro de Lemos) son:

  • Constituciones de la S. A. M. I. Catedral de Santiago adaptadas a la legislación canónica vigente y derecho concordado (procedente dun libreto);
  • Las peregrinaciones a Santiago. Los nombres de Libredón y Compostela;
  • La Capilla del Gran Hospital. Sus privilegios;
  • Una carta del autor de "Ne temere";
  • Rúa del Villar. Examen glotológico de sus denominaciones en el siglo XII;
  • La lengua gallega y su léxico etimológico;
  • Galicia y sus hombres. Una entrevista con el sabio políglota Dr. Amor Ruibal;
  • La cruz svástica en Galicia. La cruz svástica no es celta (procedentes de artigos en xornais);

Porén, séguese sen saber nada do proxecto Los problemas fundamentales de la Filosofía y el Dogma, previsto para 17 tomos, unha das súas obras fundamentais. A súa obra Los problemas de la Filología comparada foi traducida no seu tempo a varios idiomas modernos.

Especial atención merece a súa preocupación filolóxica polo galego, alén da reclusión á lírica: xa daquela afirmaba que "tiña aptitudes para todos os xéneros de forma literaria". Sen perder o tempo en disquisicións terminolóxicas sobre se o galego é lingua ou dialecto, o seu magno proxecto inacabado era un estudo científico do galego cun dicionario etimolóxico que profundaría mesmo ata o sánscrito, para o que afirmaba "ter recollido bos materiais".[3][4] Sen caer nos extremos da controversia imperante verbo do celtismo lingüístico e cultural, pon equilibrio na disputa, que dalgún modo se corresponde coa actual arredor do reintegracionismo. Defende que o galego, dende a perspectiva da lexicoloxía, ten forte preponderancia da asimilación galaico-portuguesa, e esta é lexítima se non se cae no abuso e se se recoñece a singular evolución histórica do galego. Á vista disto pode verse o gran sentido práctico de quen podería estar vivindo nun aparte especulativo.[Cómpre referencia]

Neste aspecto de coidado ós asuntos máis concretos, o seu labor persoal estendíase mesmo á realización e composición material dos libros escritos en alfabetos non latinos na prensa. No ano 1927 cobre a praza de vigairo capitular, publicando 17 circulares, polas que resolve preitos xurídicos e administrativos, organiza como Gobernador eclesial e Provisor do arcebispo, e aborda temas tan dispares coma o precepto pascual ou a casuística das bulas, a formación seminarista, a organización das mocidades, a prensa católica, a promulgación e levantamento de excomuñóns para o enterramento dun suicida ou a renovación do edificio do Seminario.

Influencia[editar | editar a fonte]

Á parte de ser unha das figuras clave da filoloxía e lingüística coas que a Igrexa católica contribuíu ó galeguismo (xunto con Sarmiento, Antonio Noriega Varela e en xeral toda a xeración do seminario de Mondoñedo), mantén unha posición orixinal na resolución da crise modernista, sen darse ó historicismo relativizador nin á ortodoxia fosilizada nun pensamento ahistórico e inxenuamente realista. En boa parte, hai que interpretalo en relación coa Teoloxía liberal protestante (cuxos maiores exponentes españois son Miguel de Unamuno e mais Amor Ruibal) paralela ó proxecto de Harnack, independentemente da controversia pro- ou anti-escolasticista. Por moito que esta sexa a súa formación, o seu pensamento renovador e a súa fonda intuición non se restrinxiron a este encadramento.

No ano 2004 instituíuse o Arquivo Amor Ruibal (en formación no Instituto Teológico Compostelano) que conta con correspondencia, escritos menores do autor, anotacións, fotos e noticias xornalísticas.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Allegue, Pilar (21/4/2020). "Amor Ruibal, un sabio políglota". Nós Diario. 
  2. ↑ Lemos Montanet 2004, p. 281, 284.
  3. ↑ Alonso Montero, Xesús (9 de agosto de 2019). "Sesquicentenario de Amor Ruibal". La Voz de Galicia. Consultado o 15 de novembro de 2021. 
  4. ↑ "Amor Ruibal, Ángel, "La lengua gallega y su léxico etimológico", en Faro de Vigo, (1, xaneiro, 1927)". Galiciana. 2016. Consultado o 3/10/2019. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ángel_Amor_Ruibal&oldid=6555701»